8. Bi quan (Pessimism bias)
Lỗi này xảy ra khi nhà đầu tư luôn đánh giá thấp xác suất thành công những ý tưởng đầu tư của mình. Nhà tư vấn tài chính Carl Richards đã viết:
"Chúng ta tập trung quá nhiều vào việc bảo vệ mình khỏi những tiêu cực bất ngờ (mất việc, khuyết tật, ly hôn, cái chết...) đến mức quên đi những yếu tố tích cực (tăng lương, doanh nghiệp hoạt động tốt, sự nghiệp mới, thị trường tăng trưởng...). Chính điều đó thỉnh thoảng có thể làm thay đổi triển vọng của chúng ta."
9. Hiệu ứng hào quang (Halo effect)
Hiệu ứng này có nghĩa là: Nếu ấn tượng đầu tiên của bạn về một người nào đó là tốt đẹp, rất khó có thể làm xấu hình ảnh của người đó trong suy nghĩ của bạn.
Nhà quản lý quỹ Bill Miller đã giúp quỹ Legg Mason Value Trust của ông có tổng lợi nhuận vượt qua chỉ số S&P 500 trong 15 năm liên tiếp-một trong những kỉ lục đáng ngưỡng mộ từ trước đến giờ. Ông được công nhận như một nhà đầu tư huyền thoại.
Tuy nhiên, một vài năm gần đây quỹ của Miller gặp phải nhiều khó khăn đến mức thành tích vượt qua chỉ số S&P 500 không còn được duy trì liên tục. Jason Zweig của tờ Wall Street Journal vẫn ca tụng về Miller: "Kể từ khi Miller trở thành trưởng nhóm quản lý quỹ vào năm 1990, ông đã đạt được lợi nhuận trung bình 9,39% mỗi năm, so với 9,14% đối với S & P 500."
Việc lợi nhuận của không vượt qua chỉ số S&P 500 có thể làm tổn hại đến danh tiếng của ông ấy? Vâng, tất nhiên là có nhưng không nhiều như bạn nghĩ. Mặc dù không thành công ở một vài thời điểm nhưng Miller vẫn sẽ luôn được nhắc đến như một nhà đầu tư huyền thoại.
10. Ảo tưởng về khả năng điều khiển (Illusion of Control)
Ảo tưởng về khả năng điều khiển là khuynh hướng một người tin rằng họ có thể điều khiển hoặc ít nhất chi phối đến kết quả - những thứ thực ra không chịu ảnh hưởng gì từ họ.
Chẳng hạn người chơi xúc xắc trong casino tin rằng họ có thể lăn ra con số mình muốn. Trò lật đồng xu cũng như vậy, với một đồng xu 2 mặt, người tham gia sẽ đúng được một nửa số lần. Tuy nhiên, mọi người không nhận ra rằng xác suất hoặc vận may thuần túy mang lại điều đó mà lại cho rằng những dự đoán chính xác của mình chứng tỏ khả năng điều khiển sự vật.
11. Leo thang cam kết ( escalation of commitment)
Đây là chiều hướng sửa chữa một quyết định kém hiệu quả hay phân bổ nhiều hơn các nguồn lực cho những hành động sai lầm.
Một ví dụ điển hình: bạn mua một cổ phiếu và giá trị của nó sau đó giảm mạnh. Bạn tiếp tục đầu tư gấp đôi vào cổ phiếu đó không phải vì bạn tin tưởng vào tương lai của nó mà bạn muốn thu lại được khoản tiền đã bị lỗ của mình.
12. Thiên lệch tiêu cực ( Negativity bias)
Lỗi này xảy ra khi bạn cho rằng số phận là không thể thay đổi, những vấn đề không có cách giải quyết và tất cả hi vọng đều tan biến.
Thiên lệch này đã trở lên phổ biến trong nhiều năm gần đây, và đó có thể là nguyên nhân khiến bạn bỏ lỡ mất nhiều cơ hội đầu tư quý giá trong đời.
13. Thiên lệch "Đà điểu" ( Ostrich bias)
Thiên lệch "đà điểu" là xu hướng cố tình bỏ qua một tình huống nguy hiểm hoặc rủi ro khi phải đối mặt với nó.
Xu hướng này được đặt tên như vậy dựa trên niềm tin (mặc dù hoàn toàn không chính xác) rằng một con đà điểu sẽ vùi đầu trong cát khi phải đối mặt với nguy hiểm.
Ví dụ điển hình: Một cuộc khảo sát gần đây với 1.000 nhà đầu tư cho thấy có khoảng hơn một nửa số người được hỏi cho biết thị trường đã giảm trong mỗi ba năm qua. Nhưng thực tế không phải như vậy. S&P 500 tăng 26.5% trong năm 2009, 15,1% trong năm 2010, và tăng 2,1% năm ngoái. Đổ lỗi cho thị trường thay vì thừa nhận chiến lược đầu tư không đúng đắn của mình giống với hình ảnh con đà điểu vùi mình trong cát khi gặp nguy hiểm.
14. Nguy cơ thiên lệch nhận thức (Risk perception bias)
Bạn cố gắng loại bỏ một rủi ro nào đó, nhưng lại khiến bạn phải đối mặt với một rủi ro khác nguy hiểm hơn.
Dưới đây là một ví dụ: vào năm xảy ra sự kiện ngày 11/9 tại Mỹ du lịch bằng máy bay giảm đáng kể và du lịch bằng ô tô tăng lên. Điều này thật dễ hiểu vì sau tai nạn kinh hoàng đó, mọi người cho rằng đi bằng máy bay sẽ nguy hiểm hơn ô tô.
Nhưng theo thống kê, điều ngược lại mới là đúng. Trong cuốn sách "Khoa học của sự sợ hãi" của mình, Daniel Gardner lưu ý rằng nếu mỗi năm đều xảy ra sự kiện 11/9 một lần, xác suất bạn bị giết bởi khủng bố là 1/7.750. Trong khi đó, tỷ lệ hàng năm chết vì tai nạn giao thông là 1/6.598. Giáo sư người Đức Gerd Gigerenzer ước tính rằng sự gia tăng du lịch bằng ô tô trong vòng một năm sau khi ngày 11/9 có thể làm gia tăng 1.595 trường hợp tử vong giao thông. Như vậy phản ứng đối với sự kiện ngày 11/9 thậm chí còn có thể nguy hiểm hơn cuộc khủng bố đó. "Mọi người đã nhảy từ chảo rán vào lửa"-Gigerenzer nói.
Theo NDHMoney