Trong tháng 10, Ủy ban chứng khoán Nhà nước đã tạm ngừng giao dịch đối với hai công ty chứng khoán (công ty chứng khoán) gồm: Golden Bridge Việt Nam (GBS) và công ty chứng khoán Tràng An (TAS). GBS chỉ tạm ngừng giao dịch trong vòng 10 ngày và TAS tạm ngừng trong vòng 6 tháng do vi phạm trong hoạt động thanh toán. Điều này cho thấy, Ủy ban chứng khoán Nhà nước đang mạnh tay với các sai phạm cũng như tái cấu trúc công ty chứng khoán. Thế nhưng, liệu quyết tâm đó có mang lại kết quả như mong muốn hay không thì cần phải có thời gian.
Bên cạnh việc các công ty chứng khoán bị Ủy ban chứng khoán Nhà nước buộc ngừng hoạt động do sai phạm thì đã có nhiều công ty tự xin ngừng hoạt động. Ngày 2/11, Công ty chứng khoán Âu Việt (AVS) sẽ tổ chức đại hội cổ đông bất thường để lấy ý kiến về việc tự nguyện chấm dứt tư cách thành viên giao dịch tại hai Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội và TP HCM. Nếu được thông qua, điều này đồng nghĩa với việc AVS tự chủ động ngừng hoạt động môi giới. Ông Nguyễn Hoàng Long, Tổng giám đốc AVS cho hay, công ty sẽ có thông báo để nhà đầu tư chuyển tài khoản sang các công ty chứng khoán như SSI hoặc Đông Á sau khi phương án ngừng môi giới được cổ đông thông qua.
Lý do ngừng hoạt động được ban điều hành AVS cho biết, do đánh giá thị trường chứng khoán của Việt Nam sẽ còn ảm đạm kéo dài, nhanh nhất thì cũng 3-4 năm sau mới hồi phục trở lại. Dù mảng dịch vụ môi giới của AVS thời gian qua không bị thua lỗ, nhưng cũng không có lời, vì vậy không cần thiết phải tiếp tục duy trì lâu hơn.
Từ giữa tháng 6 vừa qua, Công ty chứng khoán Chợ Lớn cũng đã chủ động tạm ngừng hoạt động môi giới và chuyển tài khoản các nhà đầu tư sang công ty chứng khoán TP HCM (HSC). Đại diện công ty này cho biết, đây là hành động "trú bão" của Hội đồng quản trị vì nhận định thị trường chứng khoán còn quá khó khăn. Trong thời điểm hiện tại, nếu muốn cạnh tranh được, công ty cần phải tăng vốn để hỗ trợ các dịch vụ cho nhà đầu tư như margin, đầu tư phát triển công nghệ... Tuy nhiên, việc tăng vốn lúc này khó khả thi khi các cổ đông cũng đã ngán ngẩm vì giao dịch trên thị trường khá èo uột. Công ty sẽ tiếp tục duy trì nhân sự khoảng 10 người đến hết năm nay để chờ xem thị trường có khởi sắc lại hay không. Nếu không, kịch bản giải thể hay sáp nhập cũng đã được tính đến.
Một số công ty chứng khoán cũng thông báo rút nghiệp vụ môi giới, cụ thể như: Công ty chứng khoán Trường Sơn, Công ty chứng khoán Hà Nội, Công ty chứng khoán Gia Anh, Công ty chứng khoán Đông Dương. Bản thân công ty chứng khoán Đông Dương một thời đã nổi trên thị trường với mô hình sàn giao dịch cổ phiếu OTC thu hút hàng trăm nhà đầu tư đến sàn hàng ngày. Thế nhưng giữa tháng 12/2011, công ty này đã có thông báo gửi khách hàng về việc tạm ngưng nghiệp vụ môi giới với lý do thiếu vốn nên không thể duy trì các hoạt động kinh doanh không mang lại nhiều doanh thu nhưng ngốn chi phí lớn.
Có thể thấy, mặc dù nghiệp vụ môi giới là hoạt động chính của các công ty chứng khoán, nhưng với giá trị giao dịch lèo tèo ở mức 500-600 tỷ đồng/ngày trên cả hai sàn hiện nay thì mức phí thu được của các công ty chứng khoán là khá thấp. Đó là chưa kể trong 105 công ty chứng khoán được cấp phép, nhưng top 10 công ty chứng khoán dẫn đầu đã chiếm tới gần 60% thị phần môi giới, gồm những tên tuổi lớn như: Công ty chứng khoán TP HCM, Sài Gòn, FPT, Maybank Kim Eng, Bảo Việt, ACBS… Như vậy, "miếng bánh" còn lại chừng hơn 40% là quá nhỏ bé nếu đem ra chia đều cho hơn 90 công ty chứng khoán khác. Với mức phí giao dịch từ 0,15-0,3% như hiện nay, số thu từ phí môi giới hiện không đáng kể. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây nên thua lỗ cho nhiều công ty chứng khoán, nhất là các công ty vừa và nhỏ chỉ có hoạt động môi giới và lưu ký chứng khoán.
Đọc báo cáo tài chính của các công ty chứng khoán nhỏ sẽ thấy rõ hơn điều đó. Ví dụ, doanh thu về môi giới quý III của công ty chứng khoán Hồng Bàng chỉ đạt 109,9 triệu đồng trên tổng doanh thu 403,8 triệu đồng. Trong khi đó chi phí hoạt động kinh doanh là 682,3 triệu đồng và chi phí hoạt động của công ty lên đến hơn 1 tỷ đồng, khiến công ty bị lỗ tổng cộng 1,32 tỷ đồng. Hay công ty chứng khoán Thành Công trong tổng doanh thu quý III là 7,27 tỷ đồng thì doanh thu môi giới chỉ có 53,68 triệu đồng…
Đặt câu hỏi mua bán sáp nhập với nhiều công ty chứng khoán kể cả lớn hay nhỏ thì hầu hết câu trả lời là không có nhiều khả năng. Bởi theo phân tích, một công ty chứng khoán đã có thị phần ít ỏi, số lượng khách hàng không nhiều thì lấy gì để thu hút nhà đầu tư mới tham gia góp vốn, có chăng giá trị chỉ còn nằm lại ở giấy phép hoạt động chứng khoán mà đối với những người mới thì việc xin giấy phép đó sẽ khó khăn. Tổng giám đốc một công ty chứng khoán thừa nhận, đối với các nhà đầu tư nước ngoài, quy định cho phép thành lập công ty chứng khoán 100% vốn ngoại đã chính thức có hiệu lực từ ngày 15/9.
Vì vậy, nếu các nhà đầu tư nước ngoài thật sự muốn tham gia vào Việt Nam thì có thể mở công ty riêng của mình. Thà chấp nhận đầu tư mọi thứ ngay từ ban đầu còn hơn đi mua một thương hiệu vốn đã không để lại ấn tượng tốt trên thị trường.
TS. Nguyễn Văn Thuận, Trưởng khoa Tài chính Ngân hàng (Trường đại học mở TP HCM) cũng cho rằng, ở thời điểm hiện tại việc tìm kiếm nhà đầu tư mới để góp vốn, mua lại các công ty chứng khoán khó thành công. Có chăng một số tổ chức nước ngoài đã hiện diện tại Việt Nam và đã góp vốn vào các công ty chứng khoán có thể gia tăng số cổ phần sở hữu lên để nắm quyền chi phối. Tất nhiên, nói như vậy cũng không có nghĩa cánh cửa mua bán công ty chứng khoán đã hoàn toàn đóng kín. Theo một chuyên gia kinh tế, cũng có thể có một vài trường hợp M&A xảy ra, nhưng phải "thuận mua vừa bán".
Siết chặt quản lý Bộ Tài chính mới ban hành Thông tư 165/2012/TT-BTC, có hiệu lực từ ngày 1/12. Theo đó sẽ đưa công ty chứng khoán vào tình trạng kiểm soát đặc biệt. Đó là khi công ty chứng khoán có tỷ lệ vốn khả dụng dưới 12%; không khắc phục được tình trạng kiểm soát trong thời hạn 12 tháng; không báo cáo tỷ lệ an toàn tài chính trong 2 kỳ báo cáo liên tiếp hoặc không công bố thông tin về báo cáo tỷ lệ an toàn tài chính đã được soát xét, kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán được chấp thuận theo quy định; ngoại trừ một số các chỉ tiêu của báo cáo này mà nếu loại các ảnh hưởng ngoại trừ ra khỏi vốn khả dụng sẽ dẫn tới tỷ lệ vốn khả dụng dưới 120%. |
Theo Diễn đàn doanh nghiệp