Công ty cổ phần Sông Đà 4 (SD4) thông báo lùi ngày thanh toán cổ tức năm 2010 lần thứ 3 bằng tiền mặt từ 20/1 sang 20/3. Lý do của SD4 là một số khoản tiền khách hàng trả chưa về tài khoản như cam kết nên chưa thu xếp được nguồn tiền. Trước đó, cũng với lý do này, SD4 cũng 2 lần điều chỉnh ngày thanh toán cổ tức bằng tiền mặt theo tỷ lệ 10%.
Đầu năm 2012, Công ty cổ phần Sông Đà 9.06 (S96) cũng đưa ra thông báo thay đổi lần thứ 2 thời gian thanh toán cổ tức năm 2010. Ngày chốt ban đầu là 12/8/2011, S96 hứa trả cổ tức bằng tiền mặt theo tỷ lệ 20%. Tuy nhiên, sau đó công ty này dùng vốn thực hiện các dự án nên lại xin cổ đông dời ngày sang 30/12. Sau đó, SD4 lại xin lùi tiếp sang 29/06/2012.
Doanh nghiệp khất chi trả cổ tức đa số thuộc ngành bất động sản. Ảnh: Hoàng Hà |
Cuối tháng 12/2011, một doanh nghiệp khác thuộc ‘họ sông Đà’ cũng khất trả cổ tức bằng tiền mặt năm 2010 lần thứ 4 là Công ty cổ phần Sông Đà 3 (SD3). Vẫn với lý do EVN chậm giải ngân thanh toán nên SD3 không cân đối được nguồn tiền, công ty một lần nữa xin "nợ" trả cổ tức đến 12/1/2012.
Trước đó, từ tháng 9/2011, SD3 đã 3 lần phải điều chỉnh ngày thanh toán với cùng một lý do như trên. Dự kiến, công ty này sẽ chi trả cổ tức với tỷ lệ 8%. Như vậy, tổng số tiền cần để thanh toán cho cổ đông là 12,8 tỷ đồng.
Giữ kỷ lục không kém về số lần khất trả cổ tức 2010, trong năm 2011, Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Sông Đà (SIC) đã hoãn tới 4 lần. Lý do mà SIC đưa ra là chưa thu xếp đủ nguồn tiền chi trả. Trước đó, dự kiến công ty thanh toán cổ tức bằng tiền mặt theo tỷ lệ 10% trên vốn điều lệ.
Nếu vậy, với vốn điều lệ hiện nay là 80 tỷ đồng, SIC phải dành ra khoảng 8 tỷ đồng cho việc thanh toán cổ tức. Theo báo cáo tài chính hết quý IV/2011, đến hết 31/12/2011, các khoản tiền và tương đương tiền của SIC chỉ còn 9,8 tỷ đồng. Trong khi đó, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối trong bảng cân đối kế toán của SIC chỉ còn gần 7,6 tỷ đồng.
Cũng với lý do chưa thu hồi hết nợ của Công ty cổ phần Beta - BQP nên Công ty cổ phần Đầu tư Tổng hợp Hà Nội (SHN) chưa đủ trang trải những khoản vay đến hạn, các chi phí thường xuyên. Vì thế, HĐQT SHN đã quyết định hoãn trả cổ tức năm 2010 cho các cổ đông đến hết 30/6/2012. Tổng tiền mặt dự chi để trả cổ tức là 16,23 tỷ đồng.
Khác với cách liên tục "khất" nợ của SIC, SD4, S96…, Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng số 8 (CIC8) lựa chọn phương án chi trả cổ tức bằng sản phẩm "cây nhà lá vườn". CIC8 cho biết do thị trường bất động sản khó khăn nên nhiều sản phẩm chưa bán được. Do đó, cuối năm 2011, một trong 2 phương án trả cổ tức của CIC8 là bằng căn hộ dự án. Các cổ đông có thể nhận cổ tức bằng sản phẩm căn hộ hoặc nền đất tại các dự án do CIC8 làm chủ đầu tư với chính sách ưu đãi. Ngoài phương án trên, CIC8 có thể trả lãi trong 12 tháng năm 2012 với mức 2% một tháng.
Trao đổi với VnExpress.net, Tiến sĩ Quách Mạnh Hào – Phó tổng giám đốc Công ty chứng khoán Thăng Long – cho rằng, việc trả cổ tức bằng nhà là một mẹo rất khéo của doanh nghiệp. “Bình thường họ phải bán được nhà, thu lợi nhuận mới trả cổ tức. Với cách này họ làm cùng lúc được hai việc, bán được sản phẩm và chia được cổ tức cho cổ đông”, ông Hào lý giải.
Trong khi đó, một số công ty còn tuyên bố không chia cổ tức 2011 như VNG và Investco. HĐQT Công ty cổ phần Du lịch Golf Việt Nam xin giữ lại toàn bộ 1,94 tỷ đồng lợi nhuận còn lại sau trích lập các quỹ để gộp với chi cổ tức năm 2012. Như vậy, trong năm 2011, các cổ đông VNG sẽ không nhận được đồng lãi nào. Việc không trả cổ tức đối với VNG không khó hiểu khi tổng doanh thu năm 2011 chỉ đạt 60 tỷ đồng (78% kế hoạch năm). Lợi nhuận sau thuế của công ty chỉ đạt 64% kế hoạch với 3,4 tỷ đồng.
Cùng với việc điều chỉnh kế hoạch lợi nhuận quay ngoắt 180 độ từ con số lãi hàng chục tỷ xuống chỉ còn 0 đồng, Công ty cổ phần đầu tư và phát triển xây dựng (Investco) cũng giảm tỷ lệ chi trả cổ tức xuống 0%. Trong khi đó, tại ĐHCĐ ngày 28/5/2011, Investco dự kiến lợi nhuận trước thuế 80 tỷ đồng, cổ tức 16%.
Theo một số chuyên gia, kinh tế khó khăn, đặc biệt là lãi suất cao khiến nhiều công ty “đói” tiền và không cân đối được nguồn tiền mặt để trả cổ tức. Ông Quách Mạnh Hào cho rằng, lãi suất cao khiến họ phải tính toán nguồn tiền. Đôi khi việc chậm hoặc không chia cổ tức không phải do hết tiền mà vì họ dành tiền để tái đầu tư, kinh doanh thay cho việc phân phối trả cổ tức rồi sau đó lại phải đi vay với lãi suất cao.
Một chuyên gia chứng khoán độc lập cho biết, hiện luật chưa có quy định về thời gian tối đa hoãn trả cổ tức nên nhiều công ty đã lạm dụng việc “khất nợ”. Khi bất động sản đang “thịnh”, nhiều người đổ xô vào nhóm này rồi không thể rút chân khi thị trường ảm đạm, chấp nhận “chôn vốn” không có một đồng lãi.
Vị này khuyên, cổ đông cũng là một trong những người chủ doanh nghiệp. Nếu HĐQT làm việc không hiệu quả, không đem lại lợi nhuận thì cổ đông có quyền biểu quyết để thay thế. “Dù với lý do nào thì việc thất hứa trả cổ tức cũng ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín doanh nghiệp. Điều này lý giải vì sao trái phiếu của nhiều doanh nghiệp bị ế nặng”, ông này nói.
Thanh Lan - Ngọc Tuyên