Là thành viên đầu tiên của Chính phủ đăng đàn trả lời chất vấn chiều 10/6, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng nhận được yêu cầu từ Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng tập trung vào 4 nội dung chính là nợ công, quản lý thu chi ngân sách, kiểm soát - bình ổn giá và cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước. Đây cũng là yêu cầu được người đứng đầu Quốc hội đưa ra với các đại biểu đặt câu hỏi.
Ngay từ đầu phiên chất vấn, các đại biểu bày tỏ sự quan tâm đặc biệt tới vấn đề quản lý nợ công, vốn được đặt đi đặt lại suốt nhiều kỳ họp trước. Đại biểu Lê Thị Công, đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu cho rằng, nợ công lớn trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn là một mối lo. "Theo báo cáo, Bộ Tài chính nhận định nợ công vẫn trong ngưỡng an toàn. Tuy nhiên, tôi luôn tự hỏi liệu nợ công có thực sự an toàn không? Và Bộ đã đề ra những giải pháp nào trong thời gian tới để đảm bảo an ninh tài chính quốc gia", đại biểu này đặt câu hỏi.
Bộ trưởng Tài chính nhận được nhiều câu hỏi liên quan đến vấn đề nợ công trong lần trả lời chất vấn đầu tiên trước Quốc hội. |
Trước đó, trong báo cáo dài hơn chục trang gửi các đại biểu, Bộ trưởng cho biết, theo số tuyệt đối, nợ công trong những năm gần đây có xu hướng tăng. Tuy nhiên, nếu so với GDP thì tỷ lệ thay đổi không nhiều, dao động trong khoảng 50,1-51,8%, riêng ước tính năm 2013 là 54,1%. Bộ trưởng nhận định, nợ hiện vẫn ở dưới mức cho phép theo Nghị quyết của Quốc hội là 65%.
Trả lời câu hỏi của đại biểu tại nghị trường, người đứng đầu ngành tài chính dành nhiều thời gian và nhắc lại nhiều lần về thời hạn trả nợ, coi đây là vấn đề quan trọng. Ngoại trừ khoảng 50% vay nước ngoài (chủ yếu vay ưu đãi) có thời hạn tương đối dài, một nửa còn lại là nợ trái phiếu trong nước.
Do kinh tế khó khăn, công với việc thị trường vốn chưa phát triển, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết tỷ lệ các khoản nợ phải vay ngắn hạn khá lớn, nhưng đang có xu hướng giảm dần. "Có khoảng 30% huy động trong nước có thời gian trả nợ ngắn, trong vòng 1-3 năm. Bộ cũng đã báo cáo Chính phủ và đề nghị có giải pháp để cơ cấu lại", vị tư lệnh ngành cho biết.
Cũng theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, tỷ lệ trả nợ trên tổng thu ngân sách hàng năm 25%. Tuy nhiên có 10% trong số này là các khoản được vay để đảo nợ, tức là không làm phát sinh thêm nghĩa vụ trả nợ mới. "Do đó, nếu trừ nghĩa vụ vay đảo nợ thì chúng ta vẫn nằm dưới mức 25%", ông Dũng nhận định.
Người đứng đầu Bộ Tài Chính cũng cho rằng, vấn đề đặt ra là phải huy động được vốn để vừa phục vụ phát triển mới, vừa vay để trả nợ. "Các đại biểu sốt ruột là đúng song mức trả nợ như trên vẫn nằm trong ngưỡng cho phép. Điều chúng ta phải tính tới trong thời gian tới là việc điều hành, bố trí ngân sách trả nợ, huy động nguồn lực trong nước cần tính chuyện dài hơi, dài hạn hơn. Đồng thời, cần tăng cường quản lý vốn vay, đồng thời tính toán hạn mức bảo lãnh của Chính phủ hàng năm", ông Dũng nói.
Các đại biểu cũng đặt nhiều câu hỏi chất vấn liên quan đến vấn đề nợ thuế, chống chuyển giá... "Tình trạnh nợ đọng thuế còn lớn. Gần đây doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn nên cũng ảnh hưởng đến việc thu. Tuy nhiên tình hình này đã kéo dài nhiều năm. Xin Bộ trưởng cho biết nguyên nhân chính ở đâu?", đại biểu Trần Văn Minh đặt câu hỏi.
Bộ trưởng Tài chính cho biết, năm 2013, ngành đã tiến hành tổng thanh tra, kiểm tra nợ đọng, trốn thuế, gian lận thuế... đã thúc đẩy việc thu ngân sách. Theo báo cáo gửi các đại biểu, ông Dũng cho biết cơ quan thuế đã thanh tra, kiểm tra gần 64.700 doanh nghiệp, qua đó quyết định thu vào ngân sách hơn 13.600 tỷ đồng. Ngành cũng tổ chức đôn đốc, cưỡng chế xử lý được 55% số nợ thuế tại thời điểm cuối 2012, 67 trường hợp chuyển sang cơ quan công an để điều tra xử lý vi phạm hình sự.
Tuy nhiên, Bộ nhận định, tình hình nợ đọng thuế vẫn chậm được cải thiện. Tổng số tiền thuế nợ đến cuối 2013 là gần 61.000 tỷ đồng (tăng 10,6 % so với cuối 2012) và đến 30/4 lên hơn 67.000 tỷ đồng. Đến ngày 30/4, ngành đã thu và xử lý được gần 8.500 tỷ đồng tiền thuế nợ 2013 chuyển sang năm 2014.
Bộ trưởng nhận định, nợ thuế tăng do nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính phải ngừng kinh doanh, giải thể, bỏ trốn. Một số đơn vị chiếm dụng tiền thuế để lấy vốn sản xuất kinh doanh...
Để đôn đốc thu hồi nợ thuế năm 2014, Bộ Tài chính cho biết giao chỉ tiêu thu tiền thuế nợ năm 2014 đảm bảo tổng số tiền thuế nợ tại cuối 2014 không vượt quá 5% so với tổng số thu Ngân sách Nhà nước của năm. Đồng thời, phải triển khai đầy đủ, đồng bộ các biện pháp quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế đối với người nộp thuế còn nợ thuế, hạn chế không để phát sinh thêm nợ mới.
Liên quan đến hoạt động chống chuyển giá, Bộ Tài chính cho biết, năm 2013, cơ quan thuế đã thanh, kiểm tra 2.110 doanh nghiệp lỗ, có dấu hiệu chuyển giá và doanh nghiệp có giao dịch liên kết, tăng hơn 66% so với năm 2012. Ngành đã truy thu, truy hoàn, phạt là 988 tỷ đồng, tăng hơn 32% so với năm 2012; giảm khấu trừ 137 tỷ đồng, giảm lỗ xấp xỉ 4.193 tỷ đồng.
Riêng trong 4 tháng đầu năm, ngành đã thanh, kiểm tra 361 doanh nghiệp lỗ, có dấu hiệu chuyển giá và có hoạt động giao dịch liên kết. Sau thanh tra, cơ quan này đã truy thu, truy hoàn và xử phạt là 287 tỷ, giảm khấu trừ hơn 17 tỷ, giảm lỗ là 1.232 tỷ. Ngoài ra, đối với các vấn đề chưa kịp giải đáp, Bộ trưởng Tài chính cho biết sẽ tiếp tục trả lời câu hỏi của các đại biểu trong phiên làm việc đầu giờ sáng mai (11/6).
Ngọc Tuyên