Thống kê của VnExpress, tính đến giữa tháng 9/2014, trên 2 sàn chứng khoán niêm yết đó có gần 700 doanh nghiệp đã công bố báo cáo tài chính bán niên. Trong số này, những đơn vị tiến hành điều chỉnh số liệu lợi nhuận so với các báo cáo trước đó khá cao, chiếm trên 50%. Nhiều trường hợp giảm lãi mạnh, thậm chí chuyển từ lãi sang lỗ.
Trong số này, Công ty cổ phần Sông Đà 12 (HNX: S12) là đơn vị có nhiều khoản mục điều chỉnh nhất sau soát xét. Trước đó, báo cáo của doanh nghiệp ghi nhận khoản lãi 43,5 triệu đồng sau 6 tháng. Tuy nhiên, báo cáo soát xét bán niên lại bất ngờ báo lỗ 8,7 tỷ đồng.
Số liệu chi tiết cho thấy doanh thu thuần 6 tháng đầu năm của S12 đạt hơn 100,56 tỷ đồng, tăng nhẹ so với trước soát xét, nhưng giá vốn cũng tăng đến 5%, tương ứng ở mức 97,5 tỷ đồng. Ngoài ra, doanh thu tài chính S12 giảm mạnh gần 30% sau soát xét nhưng chi phí cho hạng mục này tăng gần 10%. Đây chính là những nguyên nhân khiến đơn vị lỗ 8,7 tỷ đồng trong 6 tháng.
Không chỉ Sông Đà 12 chuyển từ lãi sang lỗ mà hàng loạt các đơn vị khác như SJC, CCM, VRC, BST, VC5, KTS… cũng thay đổi trạng thái lợi nhuận từ dương sang âm. Công ty cổ phần Sông Đà 1.01 trước soát xét báo lãi 76,7 tỷ đồng, nhưng khi kiểm toán bỗng lỗ 87 tỷ đồng. Hay Công ty cổ phần xây dựng số 5 đang lãi 136 triệu đồng, sau soát xét lỗ 1,7 tỷ đồng, đặc biệt chi phí quản lý doanh nghiệp tăng thêm hơn một tỷ đồng.
Theo lý giải của các doanh nghiệp, lý do dẫn tới sự chênh lệch là giá vốn hàng bán tăng làm lợi nhuận gộp giảm, kiểm toán điều chỉnh tăng và giảm giá vốn ở các công trình. Bên cạnh đó, chi phí quản lý doanh nghiệp tăng buộc kiểm toán đề nghị trích bổ sung dự phòng khoản phải thu khó đòi cho nên doanh nghiệp bỗng lãi chuyển thành lỗ.
Nhiều doanh nghiệp đang lãi bỗng lỗ sau soát xét. Ảnh: VNC. |
Khác đôi chút các doanh nghiệp trên, mặc dù đã có khoản lỗ khá lớn (375 tỷ đồng trong 2 quý), nhưng sau soát xét, Công ty cổ phần xây lắp dầu khí Việt Nam (HNX: PVX) tiếp tục lỗ thêm 44 tỷ đồng. Một nguyên nhân lớn dẫn tới tình trạng này là lợi nhuận khác của đơn vị giảm 97% so với trước soát xét, chỉ còn 7,8 tỷ đồng. Phần lỗ công ty liên kết cũng tăng lên hơn 11 tỷ.
Trong báo cáo soát xét lần này, kiểm toán đưa ra hàng loạt nhấn mạnh đối với PVX. Ngoài các chi phí xây dựng dở dang, các dự án liên kết, các khoản bảo lãnh thanh toán còn nhiều bất cập và chưa được rõ ràng thì việc lỗ ròng 355,4 tỷ đồng cũng là vấn đề ảnh hưởng đến khả năng thanh toán của công ty trong 12 tháng tới.
Bên cạnh những doanh nghiệp lỗ, có đơn vị cũng giảm lãi mạnh đến hơn 50%. Điển hình Công ty cổ phần tập đoàn gỗ Trường Thành (Mã CK: TTF), trong báo cáo tài chính tự lập, doanh nghiệp đã báo lãi sau thuế tăng gần 33 lần so với cùng kỳ năm. Tuy nhiên, báo cáo soát xét mới đây cho thấy, công ty chỉ lãi 20 tỷ đồng, giảm 53% so với trước đó. Nguyên nhân là sai sót trong hạch toán nhiều khoản mục như doanh thu thuần, doanh thu tài chính, chi phí tài chính, chi phí quản lý. Với hoạt động tài chính, khoản lãi vay đã không được hạch toán giảm chi phí tài chính mà kê khai như một khoản doanh thu. Do đó, khi kiểm toán, doanh thu tài chính giảm mạnh chỉ còn 5,4 tỷ đồng.
Trao đổi với VnExpress, ông Trương Duy Khiêm - Giám đốc chi nhánh Lê Ngô Cát-Công ty chứng khoán ACBS cho rằng, việc chênh lệch số liệu thể hiện sự thiếu minh bạch trong báo cáo tài chính hàng quý của doanh nghiệp. "Ở một số trường hợp, tôi đặt nghi vấn về khả năng trục lợi từ phía doanh nghiệp. Nếu không có kiểm toán, liệu những đơn vị như vậy còn sai sót đến cỡ nào?", ông Khiêm nói.
Theo chuyên gia này, trường hợp doanh nghiệp và kiểm toán có thể có quan điểm khác về hạch toán một khoản chi phí hoặc giá vốn khác nhau là bình thường. Tuy nhiên, kết quả sau kiểm toán thường không vênh nhiều như công bố trước đó. Nhưng nếu đang lãi mà bỗng lỗ nặng thì cần xem xét lại vì báo cáo luôn phải có những chuẩn mực kế toán riêng. "Việc doanh nghiệp cố tình công bố số liệu lúc thế này, lúc thế kia sẽ khiến họ mất uy tín với nhà đầu tư. Do vậy, để có những báo cáo tài chính minh bạch, cơ quan quản lý cần có những quy định xử phạt đối với những doanh nghiệp sai phạm liên tục để đảm bảo tính răn đe", vị này nói.
Hồng Châu