Theo kết quả khảo sát thị trường của các ngân hàng, tiềm năng cho vay lĩnh vực này rất lớn bởi phần lớn khách hàng có nhu cầu vay vốn để bổ sung vốn lưu động trong kinh doanh, chiếm khoảng 90% tổng số hộ kinh doanh đang kinh doanh tại các chợ. Tương tự, cá nhân, hộ kinh doanh đang hoạt động sản xuất kinh doanh cũng thường xuyên có nhu cầu vay vốn để phục vụ cho việc mở rộng, phát triển kinh doanh. Tuy các món vay không lớn, song ưu điểm của nhóm khách hàng này là có nhu cầu thường xuyên và sử dụng nguồn vốn hiệu quả.
Do vốn vay chủ yếu phục vụ cho kinh doanh, nhiều khi mang tính thời vụ nên khách hàng thuộc phân khúc này muốn được đáp ứng vốn ngay khi có nhu cầu. E ngại thủ tục ở ngân hàng rườm rà, họ thường tìm vốn qua vay nóng hoặc qua công ty tài chính có thủ tục nhanh gọn nhưng lãi suất rất cao.
Chị Hoa, tiểu thương chuyên kinh doanh hàng khô chợ Đồng Xuân cho biết, hằng năm, trước Tết 3 - 4 tháng, gia đình chị cần khoảng 2 tỷ đồng để mua trữ hàng các loại như măng, miến, nấm, đỗ… Theo chị, việc làm thủ tục vay ngân hàng không dễ vì phải đáp ứng nhiều yêu cầu về giấy tờ chứng minh tài sản đảm bảo, buôn bán ở chợ lại khó chứng minh được lãi lỗ. Vậy là vợ chồng chị phải tìm đến tín dụng đen, lãi suất gấp 3 lần lãi vay ngân hàng.
Có sổ đỏ trong tay, nhưng vợ chồng anh Hoài, chủ cửa hàng vật liệu xây dựng trên phố Lạc Long Quân (Hà Nội) cũng phải tìm đến tín dụng đen vì nhiều lý do. Đặc thù của ngành vật liệu xây dựng là cần vốn lớn, thời gian ngắn để chớp cơ hội biến động giá khi thông tin về xi măng, gạch, đá, ngói… trên thị trường tăng hoặc giảm mạnh. E ngại thời gian làm hồ sơ, hoàn tất thủ tục thẩm định của ngân hàng kéo dài, lỡ cơ hội kinh doanh, anh Hoài thường vay vốn bên ngoài với lãi tính theo ngày.
Trước kia, các ngân hàng cũng chưa quan tâm nhiều đến nhóm khách hàng là tiểu thương, hộ kinh doanh cá thể, nên hầu như không có sản phẩm đặc thù dành riêng cho nhóm khách hàng này. Nay, hầu hết ngân hàng lớn như Techcombank, Sacombank, Eximbank, ACB đều tung ra sản phẩm hướng đến nhóm khách hàng trên. Điều kiện để tiếp cận vốn, thời gian thẩm định hồ sơ… hiện đơn giản, thậm chí khách hàng có thể được giải ngân chỉ sau 1-2 ngày. Về lãi suất, các ngân hàng hiện cạnh tranh khá quyết liệt, dao động 8-13% một năm. So với lãi vay bên ngoài, đây là mức hấp dẫn và có lợi cho khách hàng.
Khảo sát cụ thể tại Techcombank cho thấy, ngân hàng này đang áp dụng lãi suất 9,99% một năm với nhóm khách hàng tiểu thương, cá nhân và hộ kinh doanh. Điều kiện vay rất đơn giản, cụ thể là yêu cầu cá nhân vay nằm trong độ tuổi 18 - 65 (không quá 65 tuổi tại thời điểm hết thời hạn của khoản vay); có kinh nghiệm sản xuất kinh doanh ít nhất 12 - 24 tháng. Trong khi nhiều ngân hàng yêu cầu khách phải có đăng ký kinh doanh, ngân hàng lại không quá chú trọng đến yếu tố này, mà chủ yếu xét duyệt khoản vay dựa trên kinh nghiệm và tình hình kinh doanh thực tế của khách hàng.
Với điều kiện kinh tế khó khăn như hiện nay, theo nhận định của các chuyên gia, năm nay tình hình kinh tế sẽ có sự tăng trưởng trở lại. Chính vì thế, các hoạt động kinh doanh đều có nhu cầu sử dụng vốn để khôi phục đầu tư và phát triển. Tùy theo nhu cầu và phương án kinh doanh, ngân hàng đưa ra nhiều hạn mức để khách tham khảodao động từ 100 triệu đồng đến 5 tỷ đồng. Sau khi được nhân viên ngân hàng tư vấn, khách hàng có thể biết được ngay hạn mức mình có thể vay. Trong trường hợp khách yêu cầu, ngân hàng sẽ xem xét tài trợ vốn lên đến 100% nhu cầu vốn.
Để tạo thuận lợi cho khách hàng, các nhà băng còn đưa ra phương thức trả nợ linh hoạt như có thể trả lãi hàng tháng, gốc trả cuối kỳ; hay gốc trả đều hàng tháng hoặc hàng quý, lãi trả hàng tháng theo dư nợ giảm dần.
Theo đại diện Techcombank, với "gói vay siêu tốc", thời gian từ khi khách hàng liên hệ với ngân hàng, hoàn tất thủ tục và được giải ngân chỉ mất chưa đầy 24 giờ làm việc kề từ khi hồ sơ đầy đủ.
Các ngân hàng thương mại với thế mạnh mạng lưới rộng khắp, tiềm lực vốn dồi dào, nhân viên chuyên nghiệp, lãi suất cho vay chỉ bằng 10-30% so với lãi suất tín dụng đen, đang dần góp phần thay đổi thói quen vay vốn của tiểu thương, cá nhân, hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Hoạt động "bán lẻ" này của hệ thống ngân hàng càng tiến bộ bao nhiêu, càng đem lại lợi ích đáng kể cho khách hàng, tác động tích cực đến nền kinh tế và sự ổn định của xã hội.
Thu Ngân