Nếu lĩnh vực tiêu dùng và bán lẻ dự kiến phát sinh các nghiệp vụ M&A âm thầm, đơn lẻ, thì theo ông Tô Hải, Tổng giám đốc Công ty chứng khoán Bản Việt: "Bất động sản và ngân hàng là đối tượng nhiều tiềm năng trong hoạt động mua bán sáp nhập".
Ngoài áp lực gấp rút đảm bảo vốn pháp định theo yêu cầu, việc thắt chặt tín dụng cũng khiến những ngân hàng nhỏ gặp phải khó khăn. Mặc khác, đằng sau bề nổi là những thương vụ thôn tính giữa các nhà băng, cũng xuất hiện nhóm cổ đông lớn ra tay gom cổ phiếu. Maritime Bank và các thành viên là cổ đông lớn đã mua lại 45% cổ phần Ngân hàng phát triển Mê Kông (Ngân hàng Mỹ Xuyên).
Thời gian không còn nhiều khi chậm nhất ngày 30/6, các đơn vị này phải trình Ngân hàng Nhà nước hồ sơ đề nghị chấp thuận tăng vốn. Song, trong bối cảnh nguồn cung chứng khoán dồn dập như hiện nay, đây là thách thức cho các ngân hàng nhỏ. Giá cổ phiếu ì ạch (trên cả niêm yết lẫn OTC), trong khi cổ tức lại không cao, nên việc phát hành thêm cùng lúc của các ngân hàng nhỏ sẽ gặp khó khăn.
Phó tổng giám đốc KPMG Việt Nam Nguyễn Công Ái nói thêm: "3.000 tỷ vốn điều lệ chưa phải con số cuối cùng. Ngân hàng Nhà nước dự kiến nâng lên 5.000-10.000 tỷ đồng sẽ khiến nhà băng nhỏ đuối sức chạy theo lộ trình tăng vốn".
Có kế hoạch nâng vốn điều lệ lên 2.000 tỷ đồng vào cuối năm nay và đạt mốc 3.000 vào năm sau, Phó tổng giám đốc một ngân hàng ở TP HCM nói thẳng không muốn chia sẻ quyền lực. Chính vì vậy, thay vì nghĩ đến M&A để thoát khỏi gánh nặng tăng vốn, nhà băng này theo đuổi lộ trình như quy định, dù triển khai không hề dễ dàng. "Nếu đến phút cuối vẫn không hoàn thành, lúc đó ngân hàng không còn cách nào khác, buộc phải sáp nhập. Còn M&A theo kiểu tự nguyện khó xảy ra".
Trong khi đó, các "ông lớn" cũng không hồ hởi khi phải thừa kế các khoản rủi ro, nợ xấu của bên bị sáp nhập, lo sợ ảnh hưởng danh tiếng nếu những vấn đề liên quan M&A không giải quyết ổn thỏa.
Song, các chuyên gia cho rằng, việc sắp xếp cấu trúc lại giúp hệ thống ngân hàng an toàn, vững mạnh hơn. Và trong xu thế đó, những "anh" sức yếu phải tính đến "cuộc hôn nhân" trong kinh doanh.
Phó tổng giám đốc HOSE Lê Nhị Năng trao đổi với các nhà đầu tư bên lề Diễn đàn M&A ngày 25/5. Ảnh: B.H. |
Ngoài lĩnh vực ngân hàng, việc sáp nhập giữa các doanh nghiệp, các công ty chứng khoán dự kiến sẽ được đẩy nhanh. Phó tổng giám đốc Sở giao dịch chứng khoán TP HCM Lê Nhị Năng cho rằng: "Doanh nghiệp niêm yết phần lớn là vừa và nhỏ, số lượng lên sàn không ngừng gia tăng, là điều kiện thúc đẩy M&A". Tuy nhiên, ông Năng cho rằng không nên cố mua bán sáp nhập bằng mọi giá hoặc coi đây là con đường ngắn nhất dẫn đến thành công. Bởi thống kê cho thấy 25% thương vụ M&A trên thế giới đạt được mục tiêu đề ra, 15% cho kết quả không tốt và 60% diễn biến không rõ ràng.
Tiến sĩ Christopher Kummer, chuyên gia quốc tế về tư vấn sáp nhập ví von: "Đặt chân vào M&A, doanh nghiệp phải cai rượu mà chỉ được uống ước, đi ngủ sớm để dành sức lực ứng phó với một loạt thách thức phía trước".
Vấn đề quan trọng nhất của M&A, được các diễn giả tham dự Diễn đàn M&A 2010 ngày 25/5 nêu ra là giai đoạn hậu sáp nhập. Bởi sau khi bỏ nhiều công sức tìm hiểu, kết đôi, các cặp này có chung sống hòa hợp, hiệu quả thu về gấp hai, ba lần so với trước sáp nhập hay chỉ nhích lên không đáng kể.
Khung pháp lý chưa đồng bộ, quan điểm giải quyết các thủ tục hiện không thống nhất ở các địa phương. Nhiều trường hợp vay ngân hàng để mua lại 100% cổ phiếu của đơn vị bị sáp nhập không được chấp thuận (vì cho rằng đây là khoản mục đầu tư tài chính) trong khi vay để mua lại tài sản thì được duyệt... là những trở ngại được các diễn giả chia sẻ khi thực hiện M&A.
Hoạt động mua bán sáp nhập năm nay dự kiến gia tăng số lượng, phát sinh nhiều từ các doanh nghiệp trong nước. Năm 2009, Việt Nam có khoảng 230 thương vụ M&A được công bố, trị giá 112 tỷ USD.
Bạch Hường