Theo khảo sát "Am hiểu tài chính" do Master Card tổ chức thường niên tại 16 nước và vùng lãnh thổ thuộc khu vực châu Á - Thái Bình Dương, người trẻ Việt dù hoạch định khá tốt ở mức 73 điểm, nhưng hạn chế về kỹ năng quản lý tiền cơ bản (52 điểm) và yếu nhất về kỹ năng đầu tư tài chính (51 điểm). Kết quả, Việt Nam đứng thứ 14, gần như là cuối cùng trong bảng xếp hạng.
Phụ thuộc vào chu cấp tài chính của bố mẹ là một trong những nguyên nhân. Kể cả khi đi làm, nhiều bạn trẻ cũng không có ý định thoát ra khỏi "vùng tài chính an toàn" của mình mà thích dựa dẫm vào hậu phương vững chắc là gia đình. Vì thế bạn trẻ không tiết kiệm mà thường chi tiêu hết lương tháng, khi cần lại nhờ vả bố mẹ và cảm thấy chưa cần phải lên kế hoạch quản lý chi tiêu hợp lý.
Quản lý tài chính kém còn có thể bắt nguồn từ việc chi tiêu thiếu kiểm soát. Trong khi giới trẻ ở các nước tiên tiến đã quen với việc tổng kết chi tiêu thì thói quen này phần nào xa lạ tại Việt Nam. Điều này khiến chúng ta dễ lâm vào cảnh "vung tay quá trán". Khi không ghi chép và tính toán chi tiêu mỗi tháng, dẫu có vượt túi tiền cũng khó lòng phát hiện đâu là "thủ phạm" cần triệt tiêu.
Một nguyên nhân khác nữa là chúng ta ít khi đề ra mục tiêu tiết kiệm cho tương lai. Chính vì thế, đôi khi rất dễ rót tiền vào những cuộc vui mà lãng quên ngân sách cho những việc thực sự cần thiết hơn như học tập, trau dồi kiến thức… Nếu có mục tiêu rõ ràng, chắc chắn bạn trẻ sẽ quyết tâm cân nhắc và xem xét chi tiêu kỹ càng hơn.
Đến một thời điểm thì giới trẻ bắt buộc phải độc lập tài chính. Bỏ quên kỹ năng quản lý tài chính ở hiện tại dễ dàng khiến bản thân rơi vào khủng hoảng trong tương lai. Khi đó, những thói quen chi tiêu không kiểm soát trước đây sẽ vô hình chung khiến người trẻ phải vật lộn với các khoản chi, khoản trích nợ…
Để không mắc phải những sai lầm này, ngoài việc các bậc phụ huynh cần nới lỏng sự bảo bọc tài chính cho con, các bạn trẻ cũng cần quyết tâm tự lập, hạn chế dựa dẫm vào bố mẹ. Lúc đi học tiết kiệm hết mức có thể, chịu khó đi làm thêm tích lũy kinh nghiệm và tài chính. Sau khi làm có thể gửi một phần lương cho ba mẹ hoặc gửi tiết kiệm để tạo nền tảng ban đầu.
Ghi chép lại chi tiêu cũng là một thói quen đơn giản nhưng vô cùng hữu ích. Chỉ cần thử nghiệm trong 2 tháng, bạn sẽ ngạc nhiên khi nhận ra các khoản chi quá tay của mình hoàn toàn có thể kiểm soát được. Ngoài việc ghi chép, có nhiều cách để lưu trữ lịch sử chi tiêu qua ứng dụng điện thoại, thậm chí dùng thẻ tín dụng để theo dõi chi tiêu nhanh chóng. Sở hữu những công cụ này không còn là chuyện khó khăn, bạn trẻ hoàn toàn có thể đăng ký một chiếc thẻ tín dụng Visa không tốn phí thường niên, không phí duy trì chỉ với mức thu nhập 5 triệu tại những ngân hàng nội địa như Viet Capital Bank.
Một cách khác có thể thực hiện ngay là đặt mục tiêu tiết kiệm trong vài tháng tới, tự tin có được khoản tiền nhỏ để tự đi du lịch mà không cần gia đình hỗ trợ hay để dành tiền học một ngôn ngữ mới. Khi đã có mục tiêu cụ thể, những mẹo phân chia thu nhập sẽ phát huy tác dụng tối đa. Ví dụ, quy tắc 10-10-10-10-5-55, dùng 10% thu nhập cho tiết kiệm hoặc đầu tư sinh lời, 10% cho giáo dục. Cũng tỷ lệ đó cho việc trả nợ hay mua đồ xa xỉ và 10% tiếp theo cho hưởng thụ. Tiếp đến 5% sẻ chia và 55% chi trả chi phí sinh hoạt.
Minh Trí