Gần đây, trên vỉa hè nhiều tuyến phố tại Hà Nội như Nguyễn Xiển, Phạm Hùng, Hồ Tùng Mậu, Tố Hữu... bày bán khá nhiều cua thịt giá chỉ từ 140.000 – 230.000 đồng mỗi kg.
Chị Tâm, bày bán cua ngay mặt đường Hoàng Minh Giám (Thanh Xuân) với 2 loại kích cỡ khác nhau. Loại cua cỡ nhỏ có giá 140.000 đồng một kg, khoảng 6 con. Cua lớn hơn có giá 210.000 đồng, khoảng 4 con. Mỗi ngày, chị Tâm bán được hơn chục kg cho khách đi đường. Với những con chết, gẫy càng, chị bán cho các mối mua làm nem cua bể với giá 70.000-100.000 đồng một kg.
Trong khi đó, tại các chợ ở Hà Nội, cua bể nhập từ Quảng Ninh, Thanh Hóa... đều có giá trên 400.000 đồng một kg. Sau khi mua về chế biến, dùng thử, nhiều khách hàng nhân xét loại cua bày bán vỉa hè thường gầy hơn, thịt không thơm và chắc bằng cua biển thông thường.
Còn tại thùng hàng của chị Xuân, bày bán trên đường Tố Hữu (quận Nam Từ Liêm), mỗi kg cua loại 4 con bán giá 180.000 đồng. Năm ngoái, chị bán khá chạy, mỗi ngày được đến 20 kg. Năm nay, do số người bán ngày một đông hơn nên chị chỉ bán được khoảng chục kg. Hai vợ chồng chị phải chia ra mỗi người một điểm để tăng doanh thu.
"Năm nay nhiều người hỏi hơn nhưng giá bán phải cạnh tranh nên lãi không được nhiều như năm ngoái", chị Xuân nói.
Chị Xuân cho biết nhập hàng từ một đầu mối tại khu vực Thành Công. "Loại hải sản này được nhập từ Cà Mau, chứ không phải hàng Trung Quốc như nhiều khách hàng nghi ngờ", chị Xuân nói. Tại một số chợ như Yên Hòa, Nghĩa Tân (Cầu Giấy) nhiều gian hàng bán thủy hải sản cũng bày bán loại cua này với mức giá từ 250.000 đồng mỗi kg khoảng 4 con.
Chị Ngân (ở Mễ Trì) 3 năm nay chuyên nhập các loại mực tươi, cua từ Cà Mau, Bạc Liêu ra Hà Nội để giao cho các mối nhà hàng, quán ăn. Trước đây, chị chỉ nhập bán những loại có giá 400.000 - 500.000 đồng mỗi kg. Tuy nhiên, gần đây khi có thêm mặt hàng cua giá bình dân, hợp với túi tiền của nhiều người nên chị nhập thêm về tiêu thụ khá tốt. "Một số nhà hàng, quán ăn nhập hàng cũng cho biết loại này dễ bán hơn nên mỗi tháng tôi nhập khoảng 8-10 chuyến thì có 2/3 là loại cua giá rẻ", chị Ngân cho hay.
Chủ mối hàng này cũng cho biết, đây là loại cua được người dân Cà Mau nuôi tại ao nên có giá mềm hơn loại đánh bắt từ biển. Chị thường vận chuyển qua đường hàng không nên nếu khách đặt thì 2-3 ngày sẽ có hải sản về đến nơi.
Tại TP HCM, cua giá rẻ còn xuất hiện sớm hơn thị trường Hà Nội vài tuần. Trên đường Điện Biên Phủ (quận Bình Thạnh), Nguyễn Văn Linh (quận 7) Xa Lộ Hà Nội (quận 2), quốc lộ 13 (Thủ Đức)… cua treo biển “Cà Mau” được bán với giá 20.000-30.000 đồng một con, loại 4 con một kg. Nếu so với cua bán tại các chợ hoặc vựa, giá này rẻ bằng một nửa.
Khi hỏi về nguồn lấy cua, người bán trên đường Điện Biên Phủ cho hay, cua được lấy mối từ Cà Mau. Anh này cho biết, mỗi lần nhập về hàng trăm kg và đang là mùa thu hoạch nên giá bán rẻ.
Một thương lái khác tiết lộ, cua bán ở vỉa hè đa phần là loại kém chất lượng. "Người bán thường 'ăn gian' bằng cách dùng những sợi dây vải thun ngâm nước để buộc càng, nhằm tăng trọng lượng, hoặc bán cua óp cho người qua đường", vị này nói.
Ông Nguyễn Hoàng Văn, chủ cửa hàng bán cua Cà Mau có tiếng ở TP HCM cho hay, trên thị trường có 2 loại cua ngon và cua dạt. Loại ngon thì ngoài bán cho các vựa, nhà hàng, còn mang đi xuất khẩu. Còn loại cua dạt cứ vào mùa mưa số lượng tăng mạnh nhưng chất lượng không tốt và bị óp. Do vậy, người dân cũng như thương lái thường bán với giá rẻ. Loại cua này mua về ăn sẽ không có nhiều thịt mà chủ yếu là vỏ.
Đại diện Chi cục Quản lý thị trường TP Hà Nội cũng khẳng định, cua giá rẻ không có xuất xứ Trung Quốc, mà được vận chuyển từ các tỉnh ven biển về. "Trung Quốc không phải là quốc gia có thế mạnh đối với các mặt hàng hải sản", ông này nói.
Theo tìm hiểu của VnExpress, tuy được quảng cáo là có xuất xứ từ Cà Mau nhưng thực chất loại cua giá rẻ nêu trên được thương lái vận chuyển về từ nhiều tỉnh miền Tây như Cà Mau, Bạc Liêu, Kiên Giang, và Sóc Trăng. Tại đây, nông dân thường nuôi xen cua trong các đầm tôm theo mô hình quảng canh.
Sau khi thả cua giống, người nuôi không cần phải cho ăn. Khoảng 4-5 tháng sau cua phát triển nhanh có thể được 2 con một kg, loại nhỏ khoảng 4-5 con, người dân bắt đầu đặt bẫy thu hoạch.
Anh Tuấn, chủ một trang trại tại Cà Mau cho biết, tại đây loại cua cỡ lớn, 2 con một kg thì người nông dân bán cho lái buôn với giá 120.000 đồng mỗi kg. Loại nhỏ hơn, 3 con một kg khoảng 90.000 đồng. Các loại nhỏ, khoảng 4 con trở lên mỗi kg được mua với giá 70.000 đồng.
Thương lái thường thu mua tại nhà dân. Khi mua xong, họ mang về vựa trói lại bằng dây to khiến mỗi kg cua người tiêu dùng mất xấp xỉ 300g. Loại cua này nếu được bảo quản đúng cách có thể sống được trong vòng 7-10 ngày.
Bà con miền Tây nuôi cua không ồ ạt như nuôi tôm và xem đây là nghề phụ. Có thời điểm thương lái Trung Quốc về Cà Mau thu mua cua rồi quỵt nợ khiến các chủ vựa cua lao đao. Tuy nhiên, đến nay người dân đã cảnh giác hơn, nên tình hình lắng đi, chủ yếu bán cho thương lái trong nước.
Loại cua nuôi trong vài tháng có đặc điểm là nhìn sạch sẽ và vỏ xanh hơn. Trong khi đó, cua tự nhiên ngoài biển rong rêu bám nhiều, vỏ cứng hơn. Còn loại cua sống trong ao đầm lâu năm thì vỏ hay bị đóng phèn.
Song Hà - Ái Nam