-
13h41
Diễn đàn Thanh toán điện tử - VEPF 2016 bước vào chủ đề 3 về Cơ hội và thách thức với hệ thống tài chính ngân hàng Việt Nam trước làn sóng Fintech chiều 24/11.
Ông Bùi Quang Tiên, Vụ trưởng Thanh toán Ngân hàng Nhà nước cho rằng, các giải pháp công nghệ hiện nay đóng vai trò quan trọng trong toàn cầu. Ngân hàng Nhà nước đang dần thay đổi các giải pháp truyền thống bằng các công nghệ hiện đại. Các dịch vụ thanh toán dịch vụ được phát triển bằng các công nghệ mới và muốn vậy thì trước tiên phải có hành lang pháp lý rõ ràng.
Theo đó, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành hàng loạt thông tư, văn bản hướng dẫn về thanh toán điện tử. Ông Tiên cũng cho rằng, thời gian qua, một số tổ chức không phải là ngân hàng với lợi thế về mặt công nghệ tham gia vào việc hỗ trợ các nhà băng cung ứng những dịch vụ ngân hàng với ứng dụng công nghệ hiện đại (Fintech), trong đó có dịch vụ thanh toán.
Vụ trưởng cho biết thêm, xu hướng này giúp cho người dân tiếp cận dễ dàng hơn với các dịch vụ ngân hàng nói chung và các phương tiện thanh toán mới nói riêng, góp phần tăng cường tiếp cận tài chính toàn diện. Đồng thời nó cũng giúp cho các ngân hàng thương mại Việt Nam giảm bớt chi phí đầu tư về hạ tầng công nghệ thông tin, đa dạng hóa các sản phẩm, dịch vụ.
Theo ông Tiên, đến nay, Ngân hàng Nhà nước đã cấp giấy phép cho 16 tổ chức không phải là ngân hàng cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, trong đó cho phép một tổ chức cung ứng dịch vụ chuyển mạch tài chính, bù trừ điện tử (NAPAS) và 15 tổ chức cung ứng dịch vụ Cổng thanh toán điện tử; hỗ trợ thu hộ, chi hộ; hỗ trợ chuyển tiền điện tử và Ví điện tử.
Mục tiêu của Ngân hàng Nhà nước đến 2020 là số người dân (từ 15 tuổi trở lên) có tài khoản ngân hàng lên 7%. Cơ quan này cũng đang xây dựng dự án không dùng tiền mặt từ nay đến 2020 trình Chính phủ trong tháng tới và sẽ hoàn thiện hành lang pháp lý để các tổ chức không phải ngân hàng có thể dễ dàng tham gia các dịch vụ cung ứng về công nghệ điện tử.
Ngân hàng Nhà nước cũng đã đưa ra nhiều biện pháp hạn chế rủi ro về gian lận để đảm bảo lợi ích cho ngân hàng lẫn khách hàng. Nhà quản lý cũng tiến hành đánh giá lại các kết quả đã đạt được. Đến 2020 toàn bộ thẻ từ chuyển đổi sang thẻ chip (có thể tích hợp nhiều tiện ích như thẻ bảo hiểm, thẻ nộp học phí...). Thời gian tới chúng ta phải đưa những công nghệ mới nhất của thế giới để áp dụng vào Việt Nam. Hiện nay các trào lưu Fintech, nhất là các nước châu Á Thái Bình Dương đặc biệt phát triển.
-
13h55
Với chủ đề làn sóng Fintech trên thế giới và các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, trong tham luận của mình, ông Ivan Mortimer-Schutts - Chuyên gia Ngân hàng Thế giới (WB) cho rằng, Fintech sẽ có cả tác động về số lượng lẫn biến đổi trong dài hạn với các dịch vụ tài chính. Theo ông, thông qua những thay đổi về số lượng trên toàn ngành ngân hàng, sự phát triển của Fintech có thể giúp tối ưu hóa cấu trúc chi phí trong ngành tài chính, đồng thời có thể giúp các tổ chức cung cấp dịch vụ khách hàng doanh nghiệp và hộ gia đình có tiềm năng doanh thu thấp hơn. Ở mức độ rộng hơn, Fintech sẽ dẫn đến các thay đổi mang tính cấu trúc, giúp biến đổi cách vận hành của các dịch vụ tài chính.
Tuy nhiên, cũng theo chuyên gia, việc tích hợp Fintech cũng phải đối mặt với rất nhiều thách thức, trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng. Từ chính sách, quy định quản lý đến vai trò của cơ sở hạ tầng và các dịch vụ Chính phủ đều cần được lưu tâm.
Cụ thể, những thách thức với nhà quản lý và hoạt định chính sách là phải làm thế nào chúng ta có thể vừa chấp nhận đột phá, vừa giúp cơ quan quản lý kiểm soát biến động, đồng thời bảo vệ người tiêu dùng và duy trì tính thống nhất của các thị trường? Cùng với đó, theo ông, khung pháp lý cần cải tiến thế nào để thích ứng với các thay đổi? Bên cạnh đó, ông Ivan Mortimer-Schutts cũng đặt câu hỏi sự phát triển của RegTech (Regulatory Technology) còn mang lại cơ hội thực tế nào cho các nhà hoạch định chính sách và ngân hàng trung ương?
Ông cho rằng, để giải quyết các bài toán thúc đẩy phát triển Fintech phải chấp nhận đột phá, cần có sự sát sao từ phía cơ quan quản lý, ngân hàng và cả chính nhu cầu của những khách hàng, những người sử dụng dịch vụ.
-
14h20
Ông Phan Thanh Sơn, Phó tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank) cho rằng, Fintech đang phát triển bùng nổ từ năm 2010 đến nay, doanh thu tới 200 tỷ USD trên toàn cầu. Fintech cũng đang phát triển đa dạng trong nhiều lĩnh vực: bảo hiểm, quản lý tài sản... và xu hướng này vẫn tiếp tục trên toàn cầu.
Hiện các xu hướng công nghệ tài chính trên thế giới có 2 mục tiêu chính: thay thế kênh truyền thống bằng cách giảm chi phí, tăng độ tiện dụng, trải nghiệm của khách hàng và khai thác thị trường mới thông qua công nghệ, đặc biệt là đối với phân khúc khách hàng cá nhân. Với thị trường Việt Nam khi tỷ lệ phổ cập dịch vụ tài chính của người dân còn rất thấp, nhất là khu vực nông thôn thì phổ cập dịch vụ tài chính sẽ là xu hướng chính trong thời gian tới.
Tại Việt Nam, khó khăn của Fintech hiện mới chủ yếu là công cụ thanh toán và người tiêu dùng vẫn còn e dè về tính bảo mật.
Ông Phan Thanh Sơn phân tích, ngân hàng vẫn sẽ luôn giữ vai trò trung tâm trong việc kết nối các thành phần kinh tế và cung cấp các dịch vụ và giải pháp tài chính (tiền gửi, cho vay, thanh toán,…) đến từng cá nhân, doanh nghiệp. Ngân hàng với nền tảng khách hàng lớn hiện tại và mạng lưới chi nhánh rộng khắp sẽ là một lợi thế cạnh tranh khó có thể san lấp khi việc sử dụng tiền mặt vẫn là thói quen chủ yếu của người dân Việt Nam.
Thêm vào đó, uy tín cùng khả năng bảo mật vượt trội – điều quan tâm lớn của khách hàng, cũng đặt ngân hàng ở vị trí trung tâm. Ngoài ra, ngân hàng cũng là kênh trung gian giúp Nhà nước quản lý, ban hành và thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô, đảm bảo tính trọn vẹn và ổn định của nền kinh tế.
"Thay vì ảnh hưởng, Fintech và ngân hàng tại Việt Namchủ yếu là mối quan hệ cộng hưởng, hợp lực chứ không phải triệt tiêu lẫn nhau", ông Phan Thanh Sơn nhận xét.
-
14h30
Ông Nguyễn Hòa Bình, Chủ tịch HĐQT NextTech-group (tiền thân là PeaceSoft) cho rằng, loài người đang ở cuộc cách mạng lần thứ tư khi công nghệ thông tin và Internet đã trở thành yếu tố hạ tầng thứ năm bên cạnh “điện, đường, trường, trạm”, lan toả sâu rộng vào mọi ngóc ngách của đời sống xã hội tới mức khó có thể tìm thấy một lĩnh vực nào chưa có bóng dáng của ứng dụng công nghệ thông tin.
Cũng theo ông Bình, Fintech không chỉ thuần tuý mang đến các nguy cơ và thách thức, mà còn mang đến các cơ hội đầy tiềm năng cho các tổ chức tài chính ngân hàng truyền thống nếu biết nhận diện đúng và tận dụng tốt.
Các ứng dụng Fintech trên thế giới là khá đa dạng, tác động đến hầu hết mọi lĩnh vực hoạt động của ngành tài chính ngân hàng như tiền gửi, thanh toán, bảo hiểm, tín dụng tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ, quản trị rủi ro, an toàn bảo mật… Ở Việt Nam hiện nay bức tranh còn khá đơn điệu với đại đa số ứng dụng Fintech tập trung trong lĩnh vực thanh toán điện tử và đặc biệt nở rộ hơn một năm gần đây khi Ngân hàng Nhà nước chính thức cấp giấy phép cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán với 16 doanh nghiệp đã được cấp phép và hàng chục doanh nghiệp khác đang chờ cấp phép. Tuy nhiên, chỉ một số ít các doanh nghiệp này hoạt động hiệu quả và có lợi nhuận với một mảng thị trường riêng, trong khi đại đa số còn lại vẫn còn gặp nhiều khó khăn mà theo lời một quan chức tại hội thảo gần đây thì “sống bằng tiền nhà đầu tư”. Ngoài ra còn một số ít ứng dụng trong mảng cho vay tiêu dùng thực sự hoạt động mới chỉ đếm trên hai bàn tay.
Trước thực trạng này, đối với các ngân hàng, theo tôi ngoài yếu tố cung cầu và giai đoạn phát triển hiện nay còn tương đối sớm thì còn phải kể đến sự chưa cởi mở hợp tác từ phía chính các tổ chức tài chính ngân hàng truyền thống vì tâm lý e ngại hoặc chưa đủ nhận thức về sự cần thiết phải hợp tác chặt chẽ với các ứng dụng Fintech “thân thiện” để mở rộng thị trường.
Với cơ quan quản lý, ông Bình kiến nghị Nhà nước có quan điểm khuyến khích thí điểm các thành tựu ứng dụng Fintech có lợi trên thế giới tại Việt Nam, vì đây sẽ là cách tốt để thúc đẩy sự năng động của thị trường. Ví dụ ở Ấn Độ có văn bảo miễn phí thanh toán điện tử nên kể cả những người bán rau ngoài chợ cũng có thể dùng thẻ ngân hàng chứ không phải tiền mặt.
Thứ hai, là tham khảo mô hình Chính phủ kiến tạo của Singapore với phong trào mở các cơ sở dữ liệu hạ tầng quốc gia thông qua các giao diện lập trình API để người dân thoả sức sáng tạo ra các ứng dụng tiện ích thay đổi cuộc sống, tương tự thế giới sẽ không thể có Uber nếu chính phủ Mỹ không mở cơ sở dữ liệu bản đồ ta công chúng.
"Điện thoại cố định đang biến mất vì khách hàng không đến một chỗ cố định để gọi điện nữa mà thực hiện từ mọi lúc mọi nơi thông qua điện thoại di động cá nhân. Tương tự nếu ví các tổ chức tài chính ngân hàng truyền thống như chiếc điện thoại cố định, thì các tổ chức được điện tử hoá và các doanh nghiệp Fintech giống như chiếc điện thoại di động. Trước đây người ta phải đến các điểm cố định để sử dụng dịch vụ tài chính ngân hàng, thì trong kỷ nguyên Fintech khách hàng có thể sử dụng mọi lúc mọi nơi. Như vậy, tôi nghĩ hãy cùng nhau hợp tác, cùng thay đổi để cùng thành công", ông Bình nhận định.
-
14h41
Ông Jan Bellens, Phó tổng giám đốc phụ trách thị trường mới nổi EY cho rằng trên thế giới hiện nay ngày càng có nhiều Fintech hợp tác với ngân hàng nhưng không ích người lại e ngại rằng Fintech "giành mất phần" của mình. tuy nhiên, thực tế không phải vậy và chúng ta cần nhìn nhận sự hợp tác với Fintech sẽ có nhiều tiềm năng phát triển.
Theo đó, các công ty Fintech mang lại cho ngân hàng những kiến thức về công nghệ, khả năng đổi mới, và đáp ứng nhanh nhạy yêu cầu của thị trường. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích trên thì việc hợp tác này cũng làm tăng độ rủi ro của các ngân hàng (nhất là khi hợp tác với công ty ít tên tuổi).
Trước hết ông Jan Bellens cho là rủi ro pháp lý nên đưa ra khuyến nghị, khi hợp tác với các công ty Fintech, ngân hàng cần rà soát các đặc điểm và chức năng của sản phẩm mới để tránh các ảnh hưởng tiềm tàng về mặt pháp lý. Vì theo ông Jan, các tổ chức phi ngân hàng có thể không được chuẩn bị đầy đủ các chính sách an ninh toàn diện và quy định về tài chính của họ cũng lỏng lẻo hơn các tổ chức tín dụng truyền thống. Vì vậy, lãnh đạo các ngân hàng cần có sự giám sát chặt chẽ các rủi ro công nghệ mới nổi trên phương diện rủi ro pháp lý.
Ngoài ra, ông cũng nêu lên rủi ro của đơn vị cung cấp thứ ba. Bởi việc giao những công việc nhất định cho một bên thứ ba thực hiện, bất kể tự động hay thủ công cũng sẽ tạo ra những rủi ro mới. Mặc dù ngân hàng không có quyền quản lý trực tiếp, nhưng vẫn phải chịu hoàn toàn trách nhiệm và gánh chịu thiệt hại nếu rủi ro phát sinh.
Do đó các nhà băng cần chặt chẽ hơn khi đánh giá các đơn vị cung cấp công nghệ, đồng thời thực hiện áp dụng các biện pháp quản lý và thẩm định rủi ro, tốt nhất là các biện pháp này có thể định lượng và chứng minh được với cơ quan chức năng. Điều này cũng bao gồm việc lập kế hoạch dự phòng kinh doanh để giảm thiểu sự gián đoạn trong dịch vụ hay công nghệ của nhà cung cấp Fintech, vì bất kỳ lý do gì.
Cuối cùng là rủi ro dự án tổng thể. Vì các định chế như ngân hàng thì có những quy trình tuân thủ rủi ro được đặt ra nhưng để đảm bảo được việc kiểm soát những rủi ro thì là một thách thức. Tỷ lệ thất bại của các dự án chuyển đổi được ước tính có thể lên tới 50%, các ngân hàng cần xây dựng kế hoạch triển khai dự án Fintech một cách toàn diện. Do đó, ngân hàng cần hiểu rõ các yếu tố mới trong rủi ro, có sự đảm bảo về bảo mật... trong hoạt động khi thực hiện triển khai Fintech.
Cuối cùng, theo ông Jan, quản trị rủi ro liên quan đến Fintech là vấn đề hết sức quan trọng, đảm bảo rằng các nhà băng có thể bảo vệ được thương hiệu, quyền sở hữu trí tuệ, dữ liệu khách hàng cũng như đem lại những trải nghiệm dịch vụ mang tính đột phá và tiện ích nhất cho khách hàng.
-
14h55
Ông Sean Preston – Giám đốc Visa khu vực Việt Nam – Campuchia – Lào nhận định sự nổi lên của Fintech góp phần nhân rộng thanh toán điện tử. Nếu chúng ta xây dựng được môi trường cạnh tranh có sự quản lý tốt, tầm nhìn đổi mới sáng tạo thì sẽ khuyến khích tốt sự phát triển đó.
Tuy nhiên, một trong những điểm cần lưu ý trong quá trình phát triển là phải làm sao để giảm thiểu giá trị của dữ liệu, sử dụng nhiều kênh, giải pháp khác nhau giúp loại bỏ những dữ liệu nhạy cảm, không hấp dẫn với tội phạm nữa. Cùng với đó là cần tăng cường công tác an ninh mạng và trao quyền năng cho người tiêu dùng bằng cách tăng cường hiểu biết để họ có thể tăng kiểm soát tài khoản của họ.
-
15h28
VEPF 2016 bước vào phiên đối thoại: Fintech liệu có phải là cơ hội để thị trường tài chính ngân hàng Việt Nam rút ngắn quá trình phát triển? Hệ thống tài chính được lợi và gặp thách thức gì từ sự phát triển của làn sóng Fintech hiện nay? Sự an toàn và tiện lợi trong thanh toán điện tử khi có sự tham gia hợp tác giữa các ngân hàng và Fintech?
-
15h30
Ông Dominic Scriven, Chủ tịch Drangon Capital chia sẻ, là chủ một doanh nghiệp quản lý quỹ khi nghe về Fintech ông thấy khá phân vân và lo ngại, Fintech nở rộ sẽ đe doạ sự phát triển của ngành tài chính, ngân hàng.
"Liệu Fintech có giúp Việt Nam rút ngắn quá trình phát triển? làm sao tạo sân chơi để Fintech phát triển mạnh mẽ và đảm bảo sự an toàn quốc gia, người tiêu dùng?", ông đặt câu hỏi với Chủ tịch Uỷ ban Giám sát tài chính quốc gia về hướng phát triển của Fintech tại Việt Nam.
Nhận mình là kẻ ngoại đạo, ông Vũ Viết Ngoạn, Chủ tịch Uỷ ban Giám sát tài chính quốc gia nhìn nhận Fintech dưới 2 góc độ: công nghệ và dịch vụ tài chính.
"Fintech là làn sóng không thể dừng, đang và phát triển nhanh. Fintech ra đời sẽ định dạng lại ngành công nghiệp tài chính", ông Vũ Viết Ngoạn nói.
Toàn bộ mô thức cung ứng dịch vụ tài chính đang thay đổi lớn; người tiêu dùng tiếp nhận dịch vụ tài chính cũng thay đổi. Fintech ra đời sẽ giúp đối tượng này tiếp cận tới những dịch vụ tài chính, ngân hàng... thông qua chiếc điện thoại cầm tay, trở thành nhà đầu tư, người gửi tiền... Có người so sánh: Fintech ra đời và sẽ phát triển không khác gì Internet trước đây.
Tạo ra cơ hội lớn cho xã hội, người tiêu dùng, song ông Vũ Viết Ngoạn cũng cho rằng, sự ra đời của Fintech cũng có những thách thức. Trước tiên, Fintech sẽ cạnh tranh với các tổ chức tài chính hiện nay.
Ngoài ra, Fintech với khái niệm mới, sản phẩm mới ra đời chưa được chế định trong khuôn khổ pháp lý hiện nay thì sẽ buộc cơ quan đảm nhiệm chức năng điều tiết thị trường phải nghiên cứu đưa ra giải pháp hợp lý.
"Trào lưu Fintech đang phát triển mạnh mẽ trên thế giới, khu vực. Việt Nam cũng sẽ không thể nằm ngoài cuộc chơi này", Chủ tịch Uỷ ban Giám sát tài chính quốc gia nhìn nhận.
-
15h48
Ông Jan Bellens, Phó tổng giám đốc thị trường mới nổi toàn cầu E&Y cho rằng, những hình thức sáng tạo mới để đáp ứng thị trường mới nổi đang gia tăng mạnh, thế nhưng các đơn vị triển khai vẫn vật lộn vì không có những môi trường tốt cho sự phát triển.
Ông cũng nhìn nhận, thời gian qua internet có sự phát triển mạnh của các mạng xã hội tạo nên sự thay đổi mạnh mẽ cho Fintech trên toàn cầu, tuy nhiên, nhìn chung các ngân hàng hiện nay chưa tận dụng tốt để đáp ứng kịp nhu cầu của người dân ở các vùng nông thôn về thanh toán thẻ, ATM, POS...
-
15h54
Ông Trần Hữu Đức - Giám đốc FPT Venture, Đồng chủ tịch CLB Fintech Việt Nam cho rằng, Fintech là một xu thế không thể kìm hãm sự phát triển, cũng giống như internet. Thế giới trong những năm gần đây cũng nói nhiều đến khoản đầu tư dành cho startup ngày càng tăng. 6 tháng đầu năm, số vốn đổ vào các startup bằng cả năm 2015.
Trong các thương vụ đầu tư đó, các tổ chức tài chính không đứng ngoài cuộc. Họ đổ khá nhiều nguồn vốn vào các startup Fintech. Việt Nam cũng có nhiều công ty hoạt động trong lĩnh vực thanh toán và nhận được vốn đầu tư cho thấy các startup Việt cũng bắt đầu tham gia cuộc chơi. Nhưng ở Việt Nam là tự phát, học hỏi mô hình ở nước ngoài mang về Việt Nam.
Những công ty Fintech có quy mô ảnh hưởng lớn chưa nhiều, chưa được hỗ trợ nhiều về luật pháp, quy định chưa rõ ràng, nếu làm sâu hơn dễ phạm luật, ví dụ chưa cho phép huy động hoặc vay vốn... Thực tế đó đòi hỏi sự quan tâm hơn từ Chính phủ.
Hiện có 69% người Việt chưa có tài khoản ngân hàng. Trong khi đó số lượng người sở hữu smartphone vào khoảng 60%. Doanh nghiệp Fintech và các ngân hàng có thể hợp tác để khỏa lấp khoảng trống đó.