Việt Nam từng có nhiều cơ chế ưu đãi cho doanh nghiệp lắp ráp ôtô có tỷ lệ nội địa hóa cao. Ảnh: Hoàng Hà. |
Bộ Tài chính cho hay từ tháng 5/2010 đến nay, Tổng cục Hải quan đã phát hiện một số doanh nghiệp nhập khẩu linh kiện ôtô đồng bộ, hoặc không đồng bộ nhưng khai báo là linh kiện rời. Các hãng này đều cam kết bảo đảm các điều kiện về độ rời rạc để được tính thuế nhập khẩu theo linh kiện nên được hải quan cho thông quan.
Tuy nhiên, trong quá trình hậu kiểm, hải quan phát hiện bộ linh kiện nhập khẩu của một số doanh nghiệp có một số chi tiết không đảm bảo mức độ rời rạc nên đã ra quyết định truy thu thuế. Trong đó, có doanh nghiệp dự kiến bị truy thu với số tiền lên tới hàng chục tỷ đồng.
Theo quy định, linh kiện phụ tùng ôtô nhập khẩu về Việt Nam phải đảm bảo độ rời rạc mới được hưởng thuế suất ưu đãi 0-27%. Chỉ cần một linh kiện nhỏ không đảm bảo độ rời rạc sẽ áp dụng thuế suất 77-82% đúng bằng thuế của xe nhập khẩu nguyên chiếc.
Báo cáo gửi Thủ tướng hôm 2/8, Bộ Tài chính cho biết, trong tổng số 18 doanh nghiệp thuộc Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA), có 5 thành viên đã nhập khẩu linh kiện không đạt tiêu chí rời rạc.
Theo Bộ Tài chính nguyên nhân dẫn đến tranh cãi về thuế đối với 5 đơn vị nhập khẩu kể trên xuất phát từ việc các doanh nghiệp này không chú ý, chưa thật sự quan tâm đầu tư để đảm bảo mức độ rời rạc theo quy định. Vì thế, trong quá trình triển khai Quyết định 05 của Bộ Khoa học và Công nghệ về phân loại tính thuế linh kiện ôtô nhập khẩu đã phát sinh vướng mắc.
Trao đổi với VnExpress.net các hãng xe gặp vướng mắc về thuế và nằm trong danh sách bị truy thu cho rằng, các tiêu chí về độ rời rạc linh kiện của Việt Nam đã lỗi thời. Việc Thông tư 184 ban hành cuối năm 2010 lấy Quyết định 05 ban hành từ năm 2005 làm căn cứ tính thuế là không hợp lý.
Bên cạnh đó, một số bộ ngành khác khi được lấy ý kiến cũng thi nhau "nói đỡ" cho doanh nghiệp, thậm chí còn đề nghị sửa quy định cho phù hợp với thực tế. Thành thử, sau nhiều tháng tranh cãi xảy ra, Bộ Tài chính đã phải ra không ít văn bản chỉ đạo hải quan truy thu, hoãn truy thu rồi lại truy thu thuế theo quy định.
Bộ Tài chính cho biết doanh nghiệp gặp vướng mắc bởi Thông tư 184 cách đây nhiều tháng. Thế nhưng, trong khoảng thời gian đó, Bộ Tài chính không nhận được phản ánh của bất cứ doanh nghiệp nào, cho đến khi hải quan vào kiểm tra, mọi việc mới được "vỡ lở".
Do vậy, Bộ Tài chính đề xuất với Chính phủ 2 phương án xử lý. Trước mắt tổ liên ngành cần kiểm tra tất cả các trường hợp nhập khẩu linh kiện ôtô để xác minh độ rời rạc trên nguyên tắc minh bạch, không thay đổi cơ chế chính sách và vẫn đảm bảo không gây phiền hà cho doanh nghiệp. Về lâu dài, các bộ ngành sẽ sửa một trong 2 văn bản Thông tư 184 của Bộ Tài chính về chính sách thuế hoặc Quyết định 05 của Bộ Khoa học Công nghệ về tỷ lệ nội địa hóa.
Ngày 3/8 Văn phòng Chính phủ có văn bản truyền đạt ý kiến của Thủ tướng yêu cầu các bộ ngành căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của mình thống nhất việc xử lý thuế nhập khẩu linh kiện phụ tùng ôtô phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành.
Hồng Anh