Doanh nghiệp vừa và nhỏ VN vẫn chưa nhận thức hết được tác động của quá trình hội nhập. Ảnh: Anh Tuấn |
Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ VN Cao Sỹ Kiêm nhận định, gia nhập WTO, doanh nghiệp vừa và nhỏ chính là lực lượng tiên phong, được hưởng lợi và cũng phải cạnh tranh khốc liệt nhất. Tuy nhiên, cho tới thời điểm hiện nay, khi VN đã ở ngưỡng cửa của ngôi nhà thương mại toàn cầu, các doanh nghiệp trong khu vực này vẫn chưa có sự chuẩn bị tích cực.
Trao đổi với VnExpress, ông Trần Huy Dũng, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ tỉnh Thái Bình cũng đồng ý với quan điểm trên và cho biết, trong số 200 thành viên của hiệp hội chỉ có 10% doanh nghiệp chuyên làm hàng xuất khẩu là chịu khó tìm tòi về WTO. Số còn lại cho rằng, WTO là cái gì đó vẫn rất mơ hồ, thậm chí nghĩ rằng, WTO chẳng liên quan gì tới lợi ích của mình. "Các doanh nghiệp vừa và nhỏ nói chung và doanh nghiệp trong hiệp hội nói riêng hiện hoạt động rất tự do. Họ thiếu kiến thức về hội nhập quốc tế nhưng lại tỏ ra rất chủ quan với công cuộc này. Nhiều khi họ làm theo thói quen và không quan tâm đến việc VN gia nhập WTO sẽ tác động ra sao tới hoạt động kinh doanh của mình", ông nói thêm.
Đối với các doanh nghiệp có quan hệ làm ăn với nước ngoài và đã có ít nhiều kiến thức về hội nhập thì lại lo lắng về vấn đề công nghệ và vốn. Ông Nguyễn Gia Tôn, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Dược và Thiết bị y tế Hải Dương cho biết: "Theo quy định của Bộ y tế thì từ nay đến 2010, tất cả các doanh nghiệp của ngành dược phải xây dựng được nhà máy sản xuất thuốc đạt tiêu chuẩn GMP WHO thì mới được sản xuất. Chúng tôi rất lo lắng không biết sẽ huy động vốn ở đâu vì vay ngân hàng cũng khó". Ông giải thích, có doanh nghiệp mà tổng tài sản chỉ là 10 tỷ đồng, lại muốn vay 50 tỷ đồng để nhập thiết bị máy móc công nghệ thì tài sản không thể thế chấp được.
Gia nhập WTO cũng có nghĩa là cạnh tranh sẽ tăng lên không ngừng, các tranh chấp trên thị trường sẽ xảy ra ngày càng nhiều hơn. Theo ông Lý Đình Sơn, Phó chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ của VN, khi doanh nghiệp VN có quan hệ làm ăn chặt chẽ với các đối tác nước ngoài thì cũng là lúc các vụ kiện tụng thương mại tăng lên. Các vụ kiện bán phá giá giày dép, cá tra, basa, hay bị khiếu kiện do giao hàng chậm... mà các doanh nghiệp VN gặp phải trong thời gian vừa qua là những ví dụ điển hình. Trong bối cảnh như vậy, ngoài việc tự tăng cường kiến thức hội nhập, kiến thức về luật pháp quốc tế, ông Sơn cho rằng doanh nghiệp vừa và nhỏ VN cũng nên tích cực hợp tác với nhau. Ông nhận xét: "Có một sự thật là các doanh nghiệp VN có chung lợi ích rất "ngại" hợp tác với nhau, mà lại cạnh tranh làm cho vấn đề trở nên trầm trọng hơn, trong khi phía đối tác nước ngoài thì ngược lại".
Theo bà Phạm Chi Lan, Ban Nghiên cứu của Thủ thướng, đặc điểm chung của các doanh nghiệp vừa và nhỏ là mới thành lập, ít kinh nghiệm kinh doanh, thiếu trầm trọng các nguồn lực cần thiết như vốn, tài nguyên, nhiều rào cản, ít được hỗ trợ và sự phân biệt đối xử còn nặng nề. Do vậy, các doanh nghiệp dành hầu hết thời gian cho việc thích ứng với hoàn cảnh trước mắt và khắc phục những khó khăn nói trên hơn là đầu tư thời gian vào nghiên cứu những sự kiện chưa tới.
Ông Abraham Thomas, Phó chủ tịch Thị trường vừa và nhỏ toàn cầu Công ty IBM ASEAN ở khu vực Nam Á nhận định: "Hiện nay trên thế giới có rất nhiều thách thức, nhưng chúng ta có thể gia nhập vào kỷ nguyên mới của sự phồn vinh phát triển bằng cách tìm hiểu các cơ hội và những giá trị mà mỗi thể chế có thể đóng góp. Mỗi doanh nghiệp vừa và nhỏ đều có thể đóng góp các giá trị và tạo kết quả. Bạn chỉ cần biết yếu tố nào tạo ra giá trị cho doanh nghiệp bạn". Theo ông, bất kể công ty có kích cỡ như thế nào, một trong những nhân tố quan trọng để hội nhập thành công là là phải tạo ra giá trị cho doanh nghiệp. Khi đã xác định được yếu tố nào tạo nên giá trị thì có thể quyết định nơi có thể tối ưu hóa, đẩy mạnh hoạt động và phát triển.
Theo Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Ngọc Phúc, doanh nghiệp vừa và nhỏ ở VN hiện tại chiếm khoảng 97% trong tổng số khoảng 200.000 doanh nghiệp đã thành lập trên toàn quốc. Các doanh nghiệp này đang đóng góp khoảng 26% GDP, 31% giá trị tổng sản lượng công nghiệp, tạo ra khoảng 49% việc làm phi nông nghiệp ở nông thôn, và 26% lực lượng lao động trong cả nước. Tuy nhiên theo ông Phúc, đây chỉ là những con số đóng góp trực tiếp, điều quan trọng là doanh nghiệp vừa và nhỏ có vai trò lớn trong mối quan hệ gắn kết với các doanh nghiệp có quy mô lớn hơn.
Ở những nước khác, doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế. Ngay như ở Mỹ - một đất nước mà ở đó có những cái tên như Microsoft, IBM hay Ford nổi tiếng toàn cầu - các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn đóng một vai trò cực kỳ quan trọng. Điều này thể hiện ở con số 40% GDP của nước Mỹ là nhờ sự đóng góp của các doanh nghiệp thuộc khu vực này. Những doanh nghiệp lớn như Boeing hay Microsoft cũng không thể hoạt động đơn lẻ mà phải có sự hợp tác với các công ty có quy mô vừa và nhỏ.
Hà Vy