Lúa phơi 1-2 ngày là đem bán nên độ ẩm khá cao. |
Theo Tiến sĩ Nguyễn Đình Long, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Nông nghiệp, hạn chế lớn nhất đồng thời cũng là nguyên nhân làm giảm khả năng cạnh tranh của lúa gạo Việt Nam trên thị trường thế giới là ở chất lượng các giống lúa. Hiện nay, tỷ lệ giống lúa mới chiếm tới 90% các loại đang có mặt tại Việt Nam (ở miền Nam chủ yếu là giống IRR, miền Bắc là giống lúa lai Trung Quốc). Song các giống lúa trên chủ yếu là ngắn ngày, tuy có năng suất cao nhưng chất lượng kém và phải bón nhiều phân nên giá trị thương phẩm thấp, không hợp “gu” các thị trường có sức mua và yêu cầu cao về chất lượng như: Nhật, Hàn Quốc, Australia… Trong khi gạo cấp cao của Thái Lan chiếm tới 60 - 62% lượng gạo xuất khẩu, ở Việt Nam, tỷ lệ này mới đạt 35 - 40%.
Ngoài ra, chi phí cho sản xuất (xăng dầu, điện, phân bón…), phí cho dịch vụ xuất khẩu gạo đang góp phần đội giá gạo Việt Nam lên cao hơn so với thực tế.
Ông Phạm Minh Thụy, cán bộ Viện Nghiên cứu khoa học thị trường giá cả (Ban Vật giá Chính phủ) cho biết, chi phí bốc dỡ, xếp hàng và các chi phí khác tại cảng Sài Gòn khoảng 40.000 USD/ tàu (công suất 10.000 tấn), chiếm tới 1,6% giá gạo xuất khẩu (trong khi chi phí này tại Thái Lan chỉ khoảng 20.000 USD).
Ông Hồ Xuân Hùng, Phó trưởng ban Ban Vật giá Chính phủ khẳng định, cho đến thời điểm này, việc đảm bảo lãi suất cho người nông dân từ 30% - 40% trên giá thành theo quy định của Chính phủ vẫn chưa thực hiện được vì các loại chi phí đầu vào còn quá cao.
Có nên tiếp tục quy định giá sàn?
Hiệu quả thực hiện giá sàn trong thời gian qua không được như mong muốn. Điển hình là đầu vụ thu hoạch năm 2001, Chính phủ quy định mức giá sàn là 1.300 đồng/kg, nhưng nông dân đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) chỉ bán được với giá 1.000 - 1.150 đồng/kg. Theo ông Vũ Văn Mợi, có mức giá này là sản xuất ở ĐBSCL phân tán, nông dân có thói quen bán lúa ngay tại nhà, thậm chí tại ruộng. Trong khi đó, phần lớn các doanh nghiệp được giao nhiệm vụ mua lúa gạo tạm trữ thì không có đủ mạng lưới để mua lúa tận gốc. Chủ yếu nông dân phải bán lúa qua người mua gom, Nhà nước không thể ép buộc họ phải mua theo giá quy định, nếu có ép cũng không kiểm soát nổi.
Để tiếp tục hỗ trợ người nông dân và nâng cao khả năng cạnh tranh của lúa gạo Việt Nam, ngoài việc giảm thiểu các chi phí đầu vào, chính sách giá cả lương thực trong thời gian tới cần phải có sự điều chỉnh.
Theo ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Trưởng ban Vật giá Chính phủ, trước mắt, giá vật tư và dịch vụ sản xuất nông nghiệp cần được bình ổn theo hướng giảm dần các loại thuế (thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nông nghiệp…). Việc hỗ trợ lãi suất ngân hàng để các doanh nghiệp mua lúa tạm trữ cho nông dân khi giá thị trường xuống thấp vẫn cần tiếp tục triển khai.
(Theo SGGP)