Trong số 13 tấn vàng tương đương khoảng 350.000 lượng vàng (310.000 lượng phi SJC và 40.000 lượng móp méo) mà các doanh nghiệp và ngân hàng vừa được Ngân hàng Nhà nước cho phép mang đến Công ty vàng bạc đá quý Sài Gòn gia công hiện còn tồn khá lớn. Đến nay, công ty này chỉ mới dập được khoảng 128.000 lượng và tiến độ dập vẫn rất chậm do bị tắc bởi khâu kiểm định.
Bà Cao Ngọc Dung, Tổng giám đốc Công ty vàng bạc đá quý Phú Nhuận PNJ cho biết, trước đó đơn vị bà được Ngân hàng Nhà nước cho phép chuyển đổi 7.000 lượng vàng PNJ tồn kho sang SJC nhưng hiện nay mới gia công được một phần nhỏ. Đến cuối tháng 10, PNJ tiếp tục tồn kho thêm 7.000 lượng nữa.
Vướng khâu kiểm định chất lượng khiến việc chuyển đổi vàng khác sang SJC bị tắc nghẽn. Ảnh: Lệ Chi |
Theo bà Dung, sở dĩ số vàng tồn kho nhiều là do hiện nay đối với loại vàng miếng PNJ, công ty mua vào 10 lượng chỉ bán ra được 1-2 lượng. Vì vậy mà vàng PNJ tồn kho ngày càng tăng lên trong khi tiến trình chuyển đổi khá chậm. Hiện công ty đang đối mặt với nhiều rủi ro về giá biến động, chưa kể là nguồn vốn bị nằm bất động một chỗ. "May là PNJ có liên quan đến Ngân hàng Đông Á và được nhà băng này gánh một phần vàng tồn kho, nếu không bản thân PNJ khó lòng cán đáng hết", bà bộc bạch
Cũng theo bà Dung, mặc dù đứng trước khó khăn như vậy nhưng công ty không thể đổ rủi ro và thiệt thòi sang phía khách hàng. Công ty trước giờ luôn nhất quán thu mua giá vàng PNJ bằng với giá SJC, còn bán ra thì thấp hơn vài giá. Theo đó, giá mua bán của đơn vị này lúc 15h chiều 5/11 là 45,84-45,99 triệu đồng.
Ngoài PNJ, hiện nay nhiều doanh nghiệp và ngân hàng cũng bị tắc nghẽn trong quá trình chuyển đổi vàng khác sang SJC. Một số doanh nghiệp cho rằng, việc mua vàng vào cất trong kho khiến họ phải gánh chi phí lãi vay, rủi ro do biến động giá và các chi phí khác là rất lớn. Tất cả phải được tính vào chi phí và trừ vào giá mua vàng.
Chính điều này khiến cho một số đơn vị đã thu mua giá vàng do chính mình sản xuất thấp hơn thương hiệu SJC 2-3 triệu đồng. Chẳng hạn như thương hiệu Vàng Rồng Thăng Long của Bảo Tín Minh Châu lúc 15h30 chiều 5/11 chỉ niêm yết giá 41,9-42,7 triệu đồng, thấp hơn SJC 2-3 triệu đồng.
Ông Đỗ Công Chính, Tổng giám đốc Công ty vàng bạc đá quý Sài Gòn cho biết, thực ra công suất dập đúc của công ty lên đến 80.000 lượng một ngày nhưng quá trình chuyển đổi gia công vàng chậm vì thực hiện theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và theo tiêu chuẩn của SJC. Công ty phải tiến hành đo từng miếng một để kiểm tra tỷ lệ vàng. "Chúng tôi đã tập hợp tất cả máy móc trên toàn hệ thống. Các máy đo ở các chi nhánh cũng được điều về Trụ sở chính tổng cộng 5 máy và mua thêm một máy ở Viện hạt nhân Đà Lạt", ông Chính nói.
Theo ông, số lần đo trung bình của máy là 120-180 giây một lần. Dù nhân viên của công ty làm 2 ca trong ngày (18 tiếng một ngày cả thứ 7 và chủ nhật) nhưng cũng chỉ cho ra số lần đo hơn 1.800 lần mỗi ngày, tức có hơn 1.800 lượng được kiểm định để gia công chuyển đổi sang vàng SJC.
Ông Chính còn cho biết, vướng mặc lớn ở đây là tỷ lệ bình quân của các loại vàng đạt theo tiêu chuẩn SJC chỉ có 90%, 10% còn lại không đạt tiêu chuẩn chất lượng. Thậm chí một số loại vàng chỉ có 55% đạt tiêu chuẩn, còn lại là thiếu tuổi.
"Một số đơn vị đã đề nghị đưa máy móc của họ sang SJC cùng kiểm định để tiến hành đo cho nhanh. Chúng tôi cũng đồng ý và hai bên cùng làm việc nhưng khi triển khai lại không đồng bộ về thông số với SJC. Có loại đưa vào máy của họ là 999,9 trong khi đưa vào máy SJC chỉ có 999,5%", ông Chính thông tin.
Trước thực trạng trên, bà Cao Thị Ngọc Dung, Tổng giám đốc PNJ khẳng định, thương hiệu nào thì bà không biết, còn của PNJ luôn đúng tuổi 4 số 9.
Còn đại diện của tổng công ty Vàng Agribank Việt Nam (AJC) nhìn nhận, việc sai lệch tuổi giữa các loại vàng phi SJC và vàng SJC là do loại cân của mỗi nơi mỗi khác. "Mỗi công nghệ của mỗi nhãn hàng mỗi khác. Vì thế cần có cơ quan đủ điều kiện kỹ thuật, quyền lực pháp lý đứng ra kiểm định", ông nói.
Trước sự bế tắc này, ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP HCM cho biết, vừa qua Ngân hàng Nhà nước đã họp với các công ty vàng và ngân hàng. Tại cuộc họp các đơn vị đề xuất ba phương án để thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi.
Phương án thứ nhất là nấu thành khối vàng 10 lượng, 20 lượng. Quá trình kiểm định sẽ tăng lên ít nhất 10 lần, từ đó quá trình chuyển đổi cũng sẽ được đẩy nhanh hơn. Phương án 2 là cho phép xuất bán vàng miếng, sau đó mua về vàng nguyên liệu đúng tiêu chuẩn bốn số 9. Khi đó, việc gia công sẽ rất nhanh. Phương án cuối cùng là xuất vàng trong kho dự trữ của Ngân hàng Nhà nước để dập thành vàng miếng SJC cung ra thị trường, sau khi kiểm định xong sẽ trả lại.
Trong ba phương án trên, ông Minh cho rằng chỉ có phương án thứ hai là khả thi nhất vì ngay khi xuất, doanh nghiệp có ngay 80% số vàng nhập khẩu ở kho ngoại quan. Thời gian xuất nhập và gia công chỉ mất tối đa một tuần. Hiện UBND TP HCM đã kiến nghị lên Thống đốc và đang được cân nhắc nhưng lại vấp phải tính pháp lý của nghị định 24. Đó là chỉ có Ngân hàng Nhà nước mới có quyền xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu.
Theo Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP HCM, muốn sử dụng phương án này các nhà băng và doanh nghiệp phải ủy quyền cho Ngân hàng Nhà nước sẽ rất phức tạp, chưa kể chi phí cũng cao. Còn phương án xuất vàng trong kho dự trữ của Ngân hàng Nhà nước rất khó vì phải được sự đồng ý của Thủ tướng, chưa kể trong trường hợp có rủi ro về giá hay rủi ro thu hồi lại thì ai sẽ chịu trách nhiệm. Phương án nấu vàng miếng thành khối để kiểm định thì rủi ro về mặt chất lượng cao hơn so với kiểm từng miếng nên cả Công ty SJC và các đơn vị đều không chấp nhận.
Trong thời gian chờ Ngân hàng Nhà nước đưa ra phương án mới, ông Minh cho rằng trước mắt chỉ có giải pháp tăng cường máy móc và nhân sự cho khâu kiểm định. Hiện nay Công ty SJC đang nhập thêm một máy kiểm định, còn máy kiểm định của các đơn vị khác không sử dụng được vì không tương thích với máy của Công ty SJC.
Ngoài ra, theo đề nghị của UBND TP HCM, tới đây Ngân hàng Nhà nước sẽ cho SJC giấy phép mở, tức mua được bao nhiêu vàng móp méo có thể mang đi dập ngay thay vì xin cấp phép từng đợt như hiện nay. Qua đó có thể giúp SJC quay nhanh đồng vốn, tạo điều kiện cho vàng lưu thông trên thị trường, hạn chế chi phí phát sinh nhằm kéo giảm chênh lệch giữa vàng nội và ngoại.
Lệ Chi