Báo cáo nhận định, trong khi nền kinh tế Trung Quốc đang chậm lại, xuất khẩu từ Việt Nam sang nước này lại tăng lên. Điều đó bắt nguồn từ thực tế là Việt Nam đang ngày càng thu hút vốn đầu tư nước ngoài trong khi chi phí sản xuất ở đất nước lớn thứ hai thế giới tăng lên, dẫn tới việc hàng hóa sản xuất ở Việt Nam sẽ được xuất sang Trung Quốc khi nước này ngày càng hội nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
10 tháng đầu năm xuất khẩu sang Trung Quốc bằng cả năm ngoái. |
Đây là cơ hội đối với Việt Nam trong tiến trình thực hiện công nghiệp hóa nhằm thu hút các kiến thức công nghệ để năng lực cạnh tranh trong tương lai không chỉ còn là nhân công rẻ, báo cáo nhận xét.
Các chuyên gia HSBC còn chỉ ra nhu cầu nội địa và bên ngoài yếu dẫn tới giảm nhập khẩu. Thực tế là với sáu mặt hàng nhập khẩu hàng đầu, chỉ có hàng điện tử là có tăng, phản ánh sự thay đổi trong cơ cấu hàng xuất.
Theo đó, xuất khẩu hàng điện tử tăng mạnh đã giúp Việt Nam cân bằng lại sự suy giảm về cầu từ khu vực châu Âu, khi cầu đối với nhiều mặt hàng từ giày dép cho tới may mặc bị suy giảm. Xuất khẩu đã đạt tăng trưởng hai con số (gần 19% so với cùng kỳ năm ngoái), trong khi nhập khẩu giảm xuống còn có 8,1% (thời điểm này năm ngoái là 29,1% so sánh cùng kỳ năm trước đó). Điều này khiến thâm hụt thương mại của Việt Nam tới giờ chỉ có 250 triệu đôla Mỹ (so với 8,2 tỷ đô la Mỹ năm 2011), một sự cải thiện lớn đối với cán cân vãng lai.
"Điều này có nghĩa là sắp tới, may mặc và hàng điện tử sẽ là hai mặt hàng xuất khẩu đem lại doanh thu hàng đầu cho Việt Nam và sẽ dần thay thế xuất khẩu nguyên liệu thô", các chuyên gia HSBC nhận định.
Tuy nhiên, với nhập khẩu hàng điện tử tăng, phần lớn giá trị gia tăng của Việt Nam là lao động hơn là những mặt hàng có tính công nghệ cao. Trong khi thu hút đầu tư vào công nghệ cao ở Việt Nam có vai trò quan trọng để có thể thu hút lao động và tiếp cận với công nghệ và tập quán quốc tế. Do đó, Việt Nam cần phải nỗ lực tập trung để phát triển năng lực cung cấp đầu vào và nâng cao năng suất trong nước. Không có nỗ lực này, năng lực cạnh tranh về lương của Việt Nam sẽ có lúc mất đi khi các nước khác mở cửa thị trường và chi phí lao động trong nước tăng lên, một dòng đầu tư ngược sẽ bất lợi đối với Việt Nam.
Tương tự như báo cáo riêng được công bố hôm qua, chỉ số quản trị mua hàng ngành sản xuất (PMI) tiếp tục được nhắc đến, cho thấy các hoạt động kinh tế của Việt Nam đang ổn định nhưng không cách gì quay lại xu hướng lâu dài đã có.
Điều lạc quan nhất về tháng Mười là tình hình công ăn việc làm có tăng lên mặc dù điều này chỉ phản ánh những kế hoạch mở rộng đã có từ trước hơn là sự cải thiện chung của nền kinh tế. Các nhà sản xuất ở Việt Nam đã thấy cơ hội tăng trưởng và đang thực hiện các kế hoạch mở rộng để chuẩn bị cho thời điểm khi tăng trưởng quay trở lại.
Ngoài ra, điều đáng lạc quan nhất là dòng vốn FDI ổn định, cung cấp vốn đầu tư và công ăn việc làm đang rất cần thiết cũng như khoản kiều hối từ người Việt Nam ở nước ngoài.
HSBC cũng dự báo, tăng trưởng sẽ giảm xuống 5% năm nay từ mức 5,9% và sẽ chỉ tăng ở mức khiêm tốn 5,3% vào năm 2013.
Lệ Chi