Trước khi công bố báo cáo 6 tháng có soát xét, Quốc Cường Gia Lai chỉ đạt lợi nhuận 13,4 tỷ đồng. Sau khi có kiểm toán, con số này bỗng vọt lên 61,2 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong báo cáo giải trình gửi HOSE, công ty hoàn toàn không đề cập đến lý do phải đợi đến báo cáo soát xét của kiểm toán mới lòi ra khoản lợi nhuận khủng từ việc bán dự án 106 Lý Chính Thắng (TP HCM).
Văn bản giải trình chỉ thông tin đơn giản là có ghi nhận thêm doanh thu từ việc bán dự án nói trên kèm theo các khoản chi phí phát sinh có liên quan. Công ty không giải thích lý do vì sao họ "quên" thông tin tới nhà đầu tư về khoản doanh thu này trong báo cáo trước đó dù điều này ảnh hưởng rất lớn đến giá cổ phiếu.
Phải đến sau này, khi báo chí vào cuộc, đại diện công bố thông tin của Quốc Cường Gia Lai, ông Nguyễn Quốc Cường mới cho biết, việc bán dự án phát sinh vào 29/6 là lúc đó công ty chuẩn bị lên sàn nên kế toán của công ty bận nhiều việc không kịp hạch toán trong tháng và để sang tháng 7.
Còn trong trường hợp của Tribeco, văn bản giải trình nêu rõ hơn về thời điểm bán phần vốn góp tại 2 công ty con là 30/6. Tuy nhiên, phần giải thích về lý do không hạch toán khoản doanh thu này trong tháng cũng không được công ty nêu rõ.
Bản giải trình chỉ trích dẫn văn bản có liên quan đến việc hạch toán của khoản doanh thu bất thường chứ không nói rõ vì sao phát sinh trong tháng 6 lại không được hạch toán cùng thời điểm. Trong khi đó, khoản doanh thu dẫn đến lợi nhuận bất thường này là thông tin rất quan trọng cần được công bố ngay.
Chưa hết, phần giải thích của Tribeco rất rắm rối. Công ty này thuần túy viện dẫn một văn bản về báo cáo tài chính hợp nhất và kế toán khoản đầu tư vào công ty con với những chi tiết không có liên quan trực tiếp đến vấn đề cần giải thích cho nhà đầu tư.
Sau khi đọc giải trình này, một chuyên viên kiểm toán tại Hà Nội cho biết: Tribeco dẫn chứng văn bản để nói rằng việc kế toán làm là phù hợp với chế độ, chính sách và chuẩn mực kiểm toán VIệt Nam. Tuy nhiên, đọc văn bản này thì chỉ có người rất am hiểu chuyên môn nghiệp vụ về kế toán là hiểu còn đại đa số nhà đầu tư sẽ "bó tay". Ông này nói thêm: "Không chỉ có Tribeco mà tôi thấy nhiều công ty khác cũng giải trình không thỏa đáng đối với nhà đầu tư".
Một vấn đề khác là văn bản giải trình cũng không nêu lý do Tribeco có khoản doanh thu đem lại lợi nhuận bất thường lớn (hơn 70 tỷ đồng) trước khi công bố báo cáo 6 tháng của công ty mẹ mà không thông tin tới nhà đầu tư. Trong khi đó, theo quy định về công bố thông tin thì các khoản lợi nhuận bất thường như thế này cần được công bố ngay bởi nó tác động rất mạnh đến giá cổ phiếu và việc để tới gần 2 tháng sau mới đưa ra sẽ dẫn tới sự không công bằng về tiếp cận thông tin.
Khi được hỏi về vấn đề này, Phó tổng giám đốc một công ty chứng khoán tại Hà Nội cười và nói với VnExpress.net: “Nếu giải trình chưa rõ thì phải làm lại để cho nhà đầu tư hiểu. Thế nhưng, các công ty cứ gửi bản giải trình là coi như xong nghĩa vụ nên họ tìm cách đưa ra những chữ nghĩa rắm rối nhằm đánh lạc hướng trong trường hợp ‘tế nhị’ không muốn nói trực diện. Chưa có doanh nghiệp nào bị giải trình lại nên làm như vậy là cách tốt nhất”.
Nhật Minh – Hoàng Ly