Thống kê báo cáo tài chính quý III của 200 doanh nghiệp niêm yết cho thấy, có tới 20 doanh nghiệp có doanh thu quý III dưới 10 tỷ đồng. Trong số đó, có 8 doanh nghiệp chỉ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng là Công ty cổ phần đầu tư xây dựng thương mại dầu khí-IDICO (PXL), Công ty cổ phần khai thác và chế biến khoáng sản Bắc Giang (BGM), Công ty chứng khoán Tràng An (TAS), Công ty cổ phần tư vấn điện lực dầu khí Việt Nam (PPE), Công ty cổ phần đầu tư PV2 (PV2), Công ty cổ phần xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng (CID), Công ty cổ phần đầu tư điện Tây Nguyên (TIC), Công ty cổ phần xây dựng sông Hồng (ICG).
Với PXL, công ty này chỉ đạt doanh thu thuần vỏn vẹn 38 triệu đồng. Con số này quá nhỏ so với chi phí quản lý doanh nghiệp trong kỳ là hơn 2,2 tỷ đồng. Nhờ vào khoản doanh thu hoạt động tài chính 3,87 tỷ đồng (từ lãi tiền gửi/cho vay), PXL vẫn có lãi gần 55 triệu đồng trong quý. May mắn cho PXL, trong kỳ, công ty thu được 80,56 tỷ đồng tiền bán hàng, cung cấp dịch vụ. Số tiền này sau khi chi trả 76,43 tỷ đồng cho người bán hàng/cung cấp dịch vụ, đã bù đắp được một phần nhu cầu đầu tư của PXL trong kỳ, giúp công ty duy trì được số dư tiền mặt hơn 4 tỷ đồng vào cuối kỳ.
Còn tại BGM, sau 2 quý không có doanh thu, công ty cũng có khoản doanh thu 42 triệu đồng trong quý III. Số tiền thu về chỉ tương đương 50% giá vốn hàng bán, nên không bù đắp được các chi phí khác phát sinh trong kỳ, vì thế, BGM lỗ gần 620 triệu đồng. Báo cáo tài chính của Công ty cho thấy, dù không có doanh thu, nhưng số dư hàng tồn kho chỉ tăng nhẹ từ 4 tỷ đồng đầu năm lên 11,92 tỷ đồng vào cuối quý III. Điều này có nghĩa là, hoạt động của BGM đã bị đình trệ, cơ hội để công ty có doanh thu lớn các quý sau sẽ không nhiều.
Trong giải trình chênh lệch lợi nhuận quý III so với cùng kỳ năm 2011, PPE cho biết, lợi nhuận trước thuế của công ty giảm so với năm 2011 do nhiều nguyên nhân, trong đó, chủ yếu là do khó khăn của kinh tế vĩ mô và khó khăn về vốn khiến chủ đầu tư hạn chế thực hiện dự án mới. Các dự án đang thực hiện cũng bị giảm tiến độ đã ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động sản xuất-kinh doanh của công ty. Trong kỳ, công ty chỉ đạt doanh thu 453 triệu đồng. Lũy kế 9 tháng, công ty chỉ đạt doanh thu 1,65 tỷ đồng. Doanh thu gần như không có, hoạt động của PVL chủ yếu trông chờ vào nguồn tiền sẵn có. Cuối quý III, số dư tiền mặt của công ty đã giảm về hơn 3,4 tỷ đồng, từ mức 7,09 tỷ đồng ở thời điểm đầu năm.
Số doanh nghiệp có doanh thu dưới 1 tỷ đồng trong quý có thể chưa dừng lại ở con số 8 như đã tổng kết ở trên. Bởi đây chỉ là số liệu rút ra từ 200 đơn vị đã có báo cáo tài chính quý III trên tổng số hơn 600 doanh nghiệp niêm yết. Trong khi đó, rất nhiều doanh nghiệp có “tiền sử đứng im” vẫn chưa nộp báo cáo tài chính. Tình trạng đứng im, hoặc doanh thu có nhưng sụt giảm mạnh… diễn ra ở đa số doanh nghiệp nằm trong chuỗi giá trị của ngành bất động sản và một số doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản, cung cấp dịch vụ khác.
Trong một số trường hợp, việc doanh nghiệp đứng im, không có doanh thu sẽ tốt hơn so với việc cố tình triển khai sản xuất kinh doanh để rồi thua lỗ lớn. Nhưng, đó chỉ là những trường hợp hy hữu, theo đặc thù kinh doanh (ví dụ chỉ làm dự án). Còn đối với các doanh nghiệp sản xuất thông thường, không có doanh thu đồng nghĩa với việc đình trệ sản xuất, sa thải lao động. Thuyết minh lưu chuyển tiền tệ của một số doanh nghiệp cũng cho thấy, trong 9 tháng vừa qua, không ít đơn vị đã được cứu thanh khoản nhờ các nguồn tiền vay mượn, chứ không phải nhờ đẩy mạnh thu tiền từ khách hàng. Khi kinh doanh đình trệ, mọi nhu cầu chi trả hàng ngày đều phụ thuộc vào nguồn vốn vay bên ngoài, thì nguy cơ phá sản là điều có thể dự báo.
Kết quả kinh doanh trong ngắn hạn của doanh nghiệp có thể lỗ hoặc lãi. Tuy nhiên, một khi doanh nghiệp có thể tiếp tục hoạt động, cơ hội phục hồi còn có. Nhưng khi tất cả đứng im, sản xuất bị đóng băng, không có doanh thu, thì đó thực sự là nỗi ám ảnh của không chỉ ông chủ doanh nghiệp, mà là của cả người lao động và cổ đông.
Theo Đầu tư chứng khoán