Bản báo cáo về "1.000 Doanh nghiệp nộp thuế thu nhập hàng đầu Việt Nam" do Vietnam Report công bố có một số điểm đáng chú ý. Đó là nhiều tập đoàn và tổng công ty lớn của Nhà nước không có mặt, còn khối doanh nghiệp tư nhân vươn lên mạnh mẽ. Ngành viễn thông có lợi nhuận cao nhất nhất và chỉ 200 doanh nghiệp đứng đầu đã chiếm tới 80% lượng thuế thu được của 1.000 đơn vị được xếp hạng.
Tác giả Phạm Minh Toàn, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc công ty Time Universal Communications |
Qua bảng xếp hạng này, tôi cảm nhận được rằng đã có sự minh bạch thông tin của các doanh nghiệp lớn. Trước đây hầu như chỉ các doanh nghiệp đã niêm yết trên sàn chứng khoán mới công khai thông tin. Còn đa phần các doanh nghiệp lớn khác thì vấn đề liên quan đến hoạt động kinh doanh, lợi nhuận cũng như đóng góp trách nhiệm với Nhà nước, xã hội đều được thông tin theo kiểu đánh bóng tên tuổi hoặc nhập nhèm không chính xác.
Theo tôi, bảng xếp hạng này dù chỉ là một trong những tiêu chí đánh giá, nhưng sức khỏe của một doanh nghiệp lớn thể hiện ở đây. Lâu nay, người dân bình thường chỉ nhìn thấy các con số doanh thu cao, hay số tiền đầu tư vào các dự án, các hoạt động xã hội rầm rộ của các doanh nghiệp trên các phương tiện thông tin đại chúng để hình dung về quy mô, tầm vóc của một công ty hay tập đoàn. Còn đằng sau những con số ấy là gì, hiệu quả hoạt động ra sao vẫn là ẩn số.
Sau sự cố Vinashin, tôi cho rằng, đã đến lúc thông tin tài chính của các công ty, tập đoàn lớn cần phải công khai để mọi người có thể nhìn thấy hiệu quả kinh doanh thật sự của họ. Một tín hiệu tốt là Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính hoàn thiện dự thảo về quy chế báo cáo công khai kết quả hoạt động của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước. Nếu báo chí và người dân được tiếp cận sớm với các thông tin này thì chắc hậu quả của Vinashin cũng như sự yếu kém trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp nhà nước sẽ hạn chế được phần nào.
Không phải ngẫu nhiên MobiFone và Viettel trở thành 2 doanh nghiệp dẫn đầu danh sách đóng thuế cao. Thời gian qua, thị trường viễn thông chứng kiến sự phát triển vượt bậc về số lượng thuê bao, dịch vụ và chất lượng, dù rằng giá cước luôn được các hãng giảm xuống. Tuy nhiên, cũng ít ai ngờ họ lại vượt qua "quả đấm thép" - Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.
Điều bất ngờ tiếp theo là sự vắng mặt của một số tập đoàn kinh tế khác trong Top 10 của bảng xếp hạng như Tập đoàn Điện lực, Xây dựng, thậm chí là Tập đoàn Bưu chính Viễn thông. Theo tôi ngoài nguyên nhân là cơ chế tài chính của các tập đoàn này còn nhiều phức tạp và việc có quá nhiều đơn vị thành viên khiến nguồn lực bị phân tán.
Tôi chợt nhớ đến kết quả chấm điểm các bộ ngành do Phòng Thương mại và Công nghiệp VN (VCCI) công bố mới đây. Có nhiều Bộ “không vui” với kết quả này và cho rằng cần xem lại phương pháp điều tra.
Nhưng cũng giống như tại thời điểm VCCI công bố chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, một số lãnh đạo địa phương cho rằng chỉ số này không đáng tin cậy khi tỉnh của họ không được xếp hạng như kỳ vọng. Hay khi một số ngân hàng Việt Nam bị Fitch hạ bậc tín nhiệm đã phản ứng theo hướng phản bác kết quả đánh giá này.
Có lẽ nhiều cơ quan nhà nước, doanh nghiệp Việt Nam chưa được chuẩn bị cách ứng xử trước những đánh giá không tốt về mình. Vì thế, khi đứng trước các thông tin như vậy, họ thường phản ứng vội vàng mang tính phủ nhận hay thanh minh.
Tuy nhiên, trong môi trường toàn cầu hóa, thông tin sẽ dần trở nên trong suốt và dễ tiếp cận, các cơ quan nhà nước cũng như doanh nghiệp phải tập làm quen với những đánh giá này. Các tổ chức đánh giá được hình thành và hoạt động đều dựa trước hết trên những con số thống kê và họ có những phương pháp và tiêu chí đánh giá khoa học riêng, thường được công bố công khai.
Vì vậy, bộ phận truyền thông của các tổ chức khi muốn phản hồi thì nên phối hợp cùng với các tổ chức đánh giá để cung cấp và xác minh các thông tin cho họ. Và hiệu quả nhất là nhờ họ công bố các thông tin bổ sung hay phản hồi về kết quả đánh giá để khách quan nhất cho các đối tượng tiếp nhận.
Phạm Minh Toàn
Bài cùng tác giả:
>Trái bóng tròn hay phẳng?
> Đường sắt cao tốc dưới góc nhìn quản lý doanh nghiệp
> Bài học thương hiệu từ vụ iPhone ở Việt Nam