Kiểm toán Nhà nước vừa công bố báo cáo kiểm toán đối với hoạt động xây dựng, đầu tư dự án BOT Thái Nguyên - Chợ Mới. Dự án bao gồm việc cải tạo, nâng cấp 7 km trên Quốc lộ 3 km cũ vào tuyến Thái Nguyên - Chợ Mới và đặt thêm một trạm thu phí trên nhánh Quốc lộ 3 cũ dẫn đến một số bộ phận người dân phải trả một phần chi phí cho tuyến đường BOT mình không tham gia giao thông.
Theo cơ quan kiểm toán, việc đặt thêm trạm này để đảm bảo lưu lượng phương tiện hoàn vốn cho dự án và để hạn chế việc phương tiện đi trên tuyến Quốc lộ 3 cũ tránh phí trên tuyến mới nhưng tạo ra bất cập trong việc thu phí. Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải cần kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan đối với việc phê duyệt đặt thêm một trạm thu phí nói trên.
Người dân phản đối trạm thu phí BOT Bờ Dậu trên quốc lộ 3. Ảnh: Phạm Dự. |
Việc khảo sát, thiết kế lựa chọn vị trí trạm thu phí trên Quốc lộ 3 cũ gần khu vực chợ và trường học nên người dân phản đối phải dừng lại để điều chỉnh sang vị trí khác khi bắt đầu thi công. Điều đó làm kéo dài thời gian thực hiện gói thầu 6 tháng khiến dự toán tăng 18,9 tỷ đồng.
Báo cáo kiểm toán cũng chỉ ra việc hạch toán chi phí lãi vay của dự án không đúng quy định, tính vượt 1,3 lần lãi suất trái phiếu Chính phủ với số tiền là 21,8 tỷ đồng.
Ngoài ra, theo Kiểm toán Nhà nước, việc huy động vốn vay của dự án cũng không tuân thủ theo phương án tài chính trong hợp đồng BOT, hợp đồng tín dụng giữa nhà đầu tư và Techcombank số vốn vay còn thiếu so với yêu cầu của hợp đồng BOT, thời hạn các khoản vay ngắn hơn thời gian thu phí để hoàn vốn. Sau đó nhà đầu tư đã ký hợp đồng tín dụng với Cienco 4 để bổ sung số vốn còn thiếu.
Về thời gian hoàn vốn theo phương án tài chính tạm tính ban đầu để ký hợp đồng BOT giữa năm 2015 là 16 năm 1 tháng. Cơ quan kiểm toán kiến nghị giảm quyết toán chi phí đầu tư thực hiện đến 31/3/2017 với số tiền 52,1 tỷ đồng. Cùng với đó thời gian hoàn vốn theo kết quả kiểm toán là 14 năm 1 tháng 5 ngày, giảm gần 2 năm so với phương án tài chính tại hợp đồng BOT.
Theo đó, Kiểm toán Nhà nước cho rằng trên cơ sở giữ nguyên các thông số tính toán trong phương án tài chính theo hợp đồng BOT thì mức đơn giá bình quân cho phương tiện cơ bản ôtô con là 895 đồng/km với mỗi xe, giảm 13% so với mức đơn giá bình quân theo hợp đồng BOT là 1.029 đồng/km.
Dự án BOT Thái Nguyên - Chợ Mới có tổng vốn đầu tư 1.953 tỷ đồng, trong đó vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư 350 tỷ đồng. Còn lại vốn vay là 1.603 tỷ. Theo kế hoạch, dự án được khởi công năm 2014 và hoàn thành vào 201. Tuy nhiên, thực tế đầu năm 2015 mới được khởi công và hoàn thành từ tháng 5/2017. Dù vậy đến nay dự án vẫn chưa được thu phí hoàn vốn do gần đây, nhiều lái xe ở huyện Phú Lương (Thái Nguyên) đã nhiều lần tập trung phản đối vị trí đặt trạm thu phí của dự án này trên quốc lộ 3. Họ cho rằng nhà đầu tư cần thu phí tuyến đường mới Thái Nguyên - Bắc Kạn thay vì thu phí trên Quốc lộ 3.
Trước tình trạng này, nhà đầu tư dự án BOT Thái Nguyên - Chợ Mới là liên danh Cienco 4 - Tuấn Lộc - Trường Lộc cũng vừa kiến nghị Chính phủ cho phép thu phí hoàn vốn trên tuyến đường này, sau nửa năm thông xe.
Theo nhà đầu tư, dự án đang gặp nhiều khó khăn về tài chính và có khả năng lâm vào cảnh vỡ nợ khi chưa có nguồn thu, nhưng vẫn phải duy trì hoạt động bộ máy doanh nghiệp và quản lý bảo trì đường, trả lãi ngân hàng. Mỗi tháng chi phí dự án là hơn 16 tỷ đồng, đến nay là trên 120 tỷ đồng.
Liên quan đến dự án này, trước đó, trong kết luận của Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra Bộ Giao thông khi phê duyệt các dự án đã ghép việc cải tạo với đầu tư xây dựng đường mới thành một dự án rồi đặt hai trạm thu phí tại hai nơi là không hợp lý.
"Theo quy định, việc cải tạo đường cũ phải thực hiện bằng nguồn Quỹ bảo trì đường bộ, như vậy Bộ Giao thông phê duyệt ghép vào là không đúng quy định", kết luận nêu.
Nguyễn Hà