Thông tin trên được Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Việt Thanh cho biết tại Hội thảo "Các chính sách và giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp FDI trong lĩnh vực công nghệ cao" vừa được tổ chức tại Hà Nội.
Theo thống kê của bộ, hiện chỉ khoảng 5-6% doanh nghiệp vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) sử dụng công nghệ tiên tiến, 80% sử dụng công nghệ trung bình, còn lại là các công nghệ lạc hậu. Trong đó, doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận công nghệ cao "chỉ đếm trên đầu ngón tay", Thứ trưởng Trần Việt Thanh nhận xét.
Thứ trưởng cũng cho rằng, các doanh nghiệp FDI mặc dù dẫn đầu về giá trị xuất khẩu nhưng chất lượng hàng hóa lại chưa cao. Phần lớn doanh nghiệp nhập nguyên liệu từ nước ngoài rồi gia công, lắp ráp tại Việt Nam.
Việt Nam mới chỉ có 7 đến 8 doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận công nghệ cao. Ảnh: TBKTSG |
Hiện nay, khi được cấp giấy chứng nhận công nghệ cao, doanh nghiệp được giảm tiền thuê đất, đặc biệt là hưởng thuế thu nhập doanh nghiệp ưu đãi, điều mà các lĩnh vực khác không được hưởng ngoại trừ đầu tư vào các khu kinh tế có chủ trương ưu đãi của Chính phủ. Tuy nhiên, chưa nhiều doanh nghiệp đáp ứng được tiêu chí để được công nhận.
Theo quy định của Bộ Khoa học và Công nghệ, doanh nghiệp công nghệ cao phải đáp ứng tiêu chí có tổng chi bình quân ba năm liền cho hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) đạt ít nhất 1% doanh thu hàng năm, từ năm thứ tư phải trên 1%. Lực lượng thực hiện nghiên cứu và phát triển phải chiếm ít nhất 5% tổng số lao động. Trong khi đó, đa số doanh nghiệp khoa học công nghệ chưa chú trọng R&D, dẫn tới lượng giấy chứng nhận được cấp còn ít.
Ở một số trường hợp hiếm hoi với những doanh nghiệp lớn như Samsung thì 1% của doanh số hàng tỷ USD mỗi năm là số tiền rất lớn. Do vậy, trong ba năm đầu tiên hoạt động tại Việt Nam, Samsung vẫn phải "loay hoay" xin cơ chế ưu đãi và các cơ quan ban ngành đã phải có văn bản riêng trình cơ chế ưu đãi cho Samsung lên Chính phủ.
Để khắc phục bất cập này, lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết đang hoàn thiện tiêu chí cấp giấy chứng nhận để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ cao. Chẳng hạn với Samsung, ông cho rằng 1% doanh thu là rất lớn, có thể không dùng hết. "Thực tế cho thấy cũng có một số điều kiện chưa hoàn thiện, hiện Bộ đang nghiên cứu để trình Chính phủ sửa đổi", ông nói.
Theo thông tin mới nhất, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đang soạn thảo cơ chế ưu đãi cao nhất cho Khu công nghệ cao Hòa Lạc với những sửa đổi như doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nghiên cứu phát triển sẽ được giảm toàn bộ tiền sử dụng hạ tầng trong 5 năm đầu và 50% trong 3 năm tiếp theo; thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp được đề xuất mức 10% trong suốt thời gian hoạt động cho doanh nghiệp công nghệ cao, thay cho mức 15 năm theo quy định hiện nay...
Thứ trưởng Thanh nhận định, việc chỉ ưu đãi cho công nghệ cao còn doanh nghiệp sử dụng công nghệ thấp không được hưởng ưu đãi nữa cũng giúp Việt Nam tránh trở thành "bãi rác thải của thế giới".
Đại diện cho doanh nghiệp Hàn Quốc - nước đang đi đầu trong việc đầu tư công nghệ cao vào Việt Nam, chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (Korcham) cho hay, do việc đầu tư vào những ngành gia công như dệt may, da giày hiện không còn nhận được ưu đãi về thuế và tiền thuê đất, giá nhân công cũng tăng nên ngày càng nhiều các doanh nghiệp chuyển sang lĩnh vực công nghệ cao. Do vậy, rất nhiều doanh nghiệp Hàn Quốc muốn được hỗ trợ tìm hiểu rõ hơn về điều kiện được cấp giấy chứng nhận công nghệ cao tại Việt Nam nhằm thuận lợi hơn trong quá trình sản xuất kinh doanh.
Song, theo ông Ha Chan Ho, Đại sứ Hàn Quốc tại Việt Nam, Việt Nam cũng cần chú ý quy trình cấp giấy chứng nhận doanh nghiệp công nghệ cao để không trở thành yếu tố cản trở mới với các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này.
Huyền Thư