Những chính sách ưu đãi cởi mở hơn trước, hành lang pháp lý thông thoáng giúp Việt Nam lọt vào tầm ngắm của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trong đó có giới dệt may.
Ông Vincent Cheng, giám đốc JG Consulting (công ty tư vấn quản lý chuyên làm việc với các công ty may mặc) chia sẻ trên South China Morning Post: "Tại Việt Nam, các nhà đầu tư ngoại quốc có nhiều cơ hội để làm lại từ đầu".
Bài báo cũng dẫn chứng sự thành công của Maxport LTD Việt Nam - một trong những doanh nghiệp FDI chuyên sản xuất mặt hàng quần áo thể thao công nghệ cao của doanh nhân Nicholas Stokes.
Doanh nghiệp này đã hoạt động tại Việt Nam từ năm 1990, khi ngành xuất khẩu dệt may được định hướng là một trong những ngành mũi nhọn của nền kinh tế. Khách hàng của công ty là những thương hiệu thời trang thể thao thế giới như: Nike, Lululemon, Mountain Hardware, Vaude, Asics, Bogner, Jack Wolfskin, Black Yak, Open Wear...
Doanh nhân Australia Nicholas Stokes đã tới Việt Nam mở nhà máy dệt may gần 30 năm trước. Ảnh: Maxport |
Sự phát triển của Maxport là một trong những minh chứng cho thấy Việt Nam là môi trường đầu tư hiệu quả của các doanh nghiệp dệt may FDI. Khởi đầu với 20 nhân sự, đến năm 2016, Maxport đã tạo công việc cho 11.000 lao động tại các nhà máy ở Nam Định, Thái Bình và Hà Nội, doanh thu xuất khẩu lên tới trên 4.000 tỷ đồng.
Tính đến hết 2017, đầu tư FDI vào ngành dệt may có 2.079 dự án, tăng 10% cùng kỳ. Hiện có 57 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào ngành dệt may Việt Nam. 6 tháng đầu năm 2018, dệt may Việt Nam thu hút 2,8 tỷ USD từ nguồn vốn FDI, đưa lũy kế đầu tư nước ngoài vào ngành đạt 17,5 tỷ USD.
Các doanh nghiệp FDI chỉ chiếm 25% về số lượng nhưng đóng góp 62% vào kim ngạch xuất khẩu may mặc. Nguồn vốn đầu tư FDI đổ vào lĩnh vực dệt may liên tục gia tăng, không những do tiềm năng tăng trưởng của thị trường, mà còn do tác động của một loạt hiệp định thương mại.
Năm 2018, Việt Nam ký kết Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), tạo nhiều lợi cơ hội để thu hút đầu tư và thúc đẩy xuất khẩu đối với các thị trường thuộc CPTPP.
Theo đại diện Maxport LTD Việt Nam, CPTPP dù chưa chính thức có hiệu lực, nhưng chắc chắn sẽ hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam để kinh doanh, sản xuất sản phẩm, phụ kiện liên quan dến dệt, may, da giày. Theo đó, các doanh nghiệp Việt Nam cũng cần tận dụng cơ hội để đầu tư công nghệ, mở rộng sản xuất để nắm bắt cơ hội phát triển quan trọng này.
Điểm "nghẽn" công nghiệp phụ trợ cho ngành dệt may
Tuy vậy, giới chuyên gia chỉ ra một trong những điểm nghẽn khiến may mặc chưa phát triển như kỳ vọng là ngành công nghiệp phụ trợ, cung ứng nguyên phụ liệu cho ngành.
Đánh giá của Viện nghiên cứu Dệt may Việt Nam cho thấy, trình độ công nghệ trong ngành chậm hơn các nước trong khu vực từ 15 - 20 năm. Nhiều nguyên phụ liệu đơn giản như kim, chỉ, dây néo, móc áo, bao bì, nhãn mác... cũng cần nhập khẩu từ nước ngoài. Số lượng doanh nghiệp tham gia đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ ngành dệt may còn khiêm tốn.
Theo Hiệp hội Dệt may, 9 tháng đầu năm 2018, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may, xơ sợi... đạt 26,87 tỷ USD, tăng 16,57% với cùng kỳ. Tuy nhiên, kim ngạch nhập khẩu nguyên phụ liệu dệt may phục vụ cho sản xuất hàng xuất khẩu cũng tăng mạnh, đạt 16,36 tỷ USD, tăng 16,49% với cùng kỳ.
Công nghiệp hỗ trợ dệt may chưa đáp ứng được nhu cầu sản xuất của các doanh nghiệp trong nước. Ảnh: Maxport. |
Các chuyên gia tính toán, mỗi năm, để phát huy năng lực may toàn ngành cần có 6 tỷ mét vải. Song khâu dệt chỉ có thể cung cấp 0,8 tỷ mét, số còn lại 5,2 tỷ mét phải trông vào nhập khẩu. Hầu hết doanh nghiệp Việt chỉ thực hiện gia công sản phẩm, chưa chủ động được nguồn nguyên liệu để sản xuất ra sản phẩm hoàn thiện.
Còn theo đại diện Hiệp hội Bông sợi Việt Nam, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do sự phát triển không đồng bộ giữa hai ngành dệt và may, trong đó, ngành dệt chưa theo kịp nhu cầu về nguyên phụ liệu phục vụ cắt may, tạo ra tình trạng "nút thắt cổ chai".
Điều này tác động không nhỏ đến tình hình sản xuất, kinh doanh của các công ty dệt may. Đại diện Maxport LTD Việt Nam cho biết: "Việc nhập khẩu nguyên phụ liệu từ nước ngoài khiến chi phí sản xuất, phí vận chuyển hàng tăng cao, sụt giảm lợi nhuận đáng kể".
Doanh nghiệp ngoại đua lấp đầy chỗ trống
Trong khi nhiều doanh nghiệp Việt loay hoay, nhiều doanh nghiệp nước ngoài nhận thấy điểm nghẽn này là cơ hội để nhảy vào thị trường. Trong số các doanh nghiệp ngoại chuyên cung cấp phụ kiện, nguyên vật liệu cho ngành may đã xuất hiện tại Việt Nam có thể kể đến nhà máy của Tập đoàn Amann (Đức), Công ty TNHH Sản xuất sợi chỉ Rio (Hàn Quốc) tại Quảng Nam, Nhà máy Velcro tại Bình Dương...
Các dự án sản xuất phụ liệu, mảng phụ trợ phục vụ ngành may xuất khẩu đươc kỳ vọng sẽ làm giảm đáng kể sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu khuy, cúc, khóa kéo..., chủ yếu từ thị trường Trung Quốc.
Đại diện công ty Maxport Limited Việt Nam cho hay: "Ngành công nghiệp phụ trợ may mặc Việt Nam chưa đáp ứng được nhu cầu của chúng tôi do đặc thù và xu thế thời trang thay đổi theo mùa. Do đó, Maxport ưu tiên bắt tay với các nhà cung cấp hoặc các doanh nghiệp đầu tư có yếu tố nước ngoài chịu khó đầu tư công nghệ phục vụ cho sản xuất".
Vừa qua, ngày 6/11, Bemis Associates Inc. - công ty Mỹ chuyên cung cấp giải pháp công nghệ trong ngành may mặc đã hợp tác với phía Maxport mở văn phòng đại diện tại Việt Nam. Bemis được coi là đơn vị cách mạng hóa tư duy thiết kế và tối ưu quy trình sản xuất quần áo truyền thống.
Nhiều dòng sản phẩm của Bemis như keo ép nhiệt thay thế đường chỉ may (sewfree) và băng dán nâng cao hiệu suất chống thấm (seam tape) được xem là "xu hướng thời trang mới thế kỷ 21". Văn phòng của Bemis đặt tại chính trụ sở của Maxport ở 88 Hạ Đình, Thanh Xuân, Hà Nội.
Theo đó, đơn vị cung ứng nguyên phụ liệu Bemis sẽ làm việc cùng bộ phận nghiên cứu và phát triển sản phẩm của đơn vị sản xuất Maxport để lên ý tưởng, đề xuất giải pháp công nghệ, kỹ thuật cải tiến sản phẩm cho các đối tác khách hàng của hai bên.
"Hai công ty cùng hỗ trợ nhau áp dụng vào thực tế sản xuất, đem đến những sản phẩm chất lượng tốt, mang tới lợi ích cao nhất cho khách hàng và người tiêu dùng", phía Maxport cho biết.
Sau hơn 20 năm hợp tác, Maxport và Bemis được cho là có cùng tầm nhìn chiến lược về xu thế phát triển, đó là áp dụng công nghệ vào quá trình sản xuất để tăng năng suất, giảm chi phí, bảo vệ môi trường.
Các thành viên thuộc Bộ phận Nghiên cứu và phát triển sản phẩm của Maxport Limited Việt Nam chụp ảnh kỉ niệm cùng các đại diện của Bemis Associates Inc. Ảnh: Maxport. |
Theo đại diện Maxport, sự hợp tác với đối tác Bemis là một trong những giải pháp giúp tháo gỡ nhu cầu về nguyên liệu phụ trợ, từng bước hoàn thiện chuỗi giá trị dệt may của công ty.
"Do sản lượng sản xuất của Maxport đang tăng vọt, vượt quá khả năng đáp ứng hiện tại nên nhu cầu mở rộng sản xuất là vô cùng bức thiết. Việc hợp tác với Bemis đánh dấu bước đột phá trong quá trình phát triển của hai công ty, giữa một bên là công ty sản xuất, một bên là nhà cung ứng nguyên phụ liệu nổi tiếng thế giới".
Một trong những nhà máy của Maxport LTD Việt Nam. Ảnh: Maxport. |
Maxport cũng kỳ vọng đem đến ngành công nghiệp may mặc nói chung và may mặc Việt Nam nói riêng những ứng dụng mới nhằm tăng năng suất, giảm chi phí, bảo vệ môi trường, gìn giữ hành tinh xanh.
Hà Trương