Vườn dó của anh Nguyễn Quốc Trinh (thôn 5, Tiên Mỹ) có cả nghìn cây cao tốt đang bước vào thời điểm xử lý trầm. Anh cho biết, dó là loại cây nhanh lớn, nhưng không có nghĩa là dễ dàng trồng được nó bằng phương pháp đại trà. Với bí quyết rất riêng, cả vườn cây nhà anh, không cần chăm bón, tất thảy đều cao đến 10 m, chu vi ở gốc lên đến 70-80 cm.
Tiên Phước được xem là “nôi dó trồng” đầu tiên không chỉ của Quảng Nam mà còn của cả nước, bởi người dân ở huyện trung du này đã khởi xướng việc trồng dó (loại cây vốn mọc hoang ở rừng) ở vườn nhà vào những năm 1995-1996, ngay sau thời điểm chúng được ghi vào “sách đỏ thực vật VN”.
Anh Trinh được xem là người mở đầu cho việc làm này khi năm 1984 anh lên rừng tìm nhổ ba cây dó bầu (loại dó có năng lực tạo trầm cao nhất) về trồng ở vườn nhà mình. Theo anh, con người có thể can thiệp vào cơ chế tạo trầm cho cây dó. Anh nhận thấy rằng, không có loại cây gì cho người trồng khoản thu nhập siêu hạng như dó (nhất là nó lại đang trong nguy cơ tuyệt chủng), cần phải giữ giống lại để mai này nhân ra....
Để “lấy ngắn nuôi dài”, bước đầu anh Trinh cho dó đứng xen với các loại cây ăn quả có sẵn trong vườn như mít, bưởi, cau, bòn bon... Nhờ có khoản hoa lợi phụ thu mỗi năm chừng 15 triệu này, anh có thể yên tâm nuôi dưỡng vườn dó. Ba cây dó giống (trồng năm 1984) dù chậm ra trái nhưng bốn năm nay đã cho anh nguồn hạt để ươm bán cây con tạo khoản thu đáng kể giúp anh “nuôi dó đợi trầm”.
Trong số dó 8 năm tuổi của anh, vài năm nay đã có một ít cây ra trái, lượng hạt thu được tuy còn rất ít nhưng cũng là tín hiệu đáng mừng cho việc ươm bán cây con sắp tới khi mà người trồng dó trên cả nước có nhu cầu ngày càng cao.
Khi cây dó đạt độ lớn tương thích cho việc xử lý tạo trầm, chúng vẫn tiếp tục được nuôi lớn vì cây dó lớn tuổi sẽ cho trầm nhiều với chất lượng tốt hơn. "Đã có công trồng loại cây quý này, mình nên bền lòng chờ đợi một kết quả tốt hơn, nếu vội “ăn non” thì uổng quá. Với cây quế, thu nhập thấp hơn nhiều so với cây dó vậy mà mình còn phải nuôi nó đến 15-20 năm kia mà...”, anh Trinh nói.
Thông tin cần cảnh báo người mua dó con: Khoảng vài ba năm lại đây do thấy cây dó bầu con có giá, một số chủ ươm dó con bán đã mua hạt dó me - vốn không có khả năng kết trầm, được trồng nhiều để bán làm nguyên liệu cho các nhà máy giấy - để tráo bán cho người trồng nhằm kiếm lãi cao. 1kg hạt dó bầu giá 7-8 triệu đồng, trong khi 1 kg hạt dó me chỉ 500.000đ. Một số chủ ươm còn lừa bán cả hạt dó me cho người trồng dó (để họ tự ươm trồng). Dó me có thân mầm to, cứng, chậm đâm nhánh, da màu sẫm, lá dài. Dó bầu có thân mầm mềm, da màu trắng, thế đứng hơi nghiêng, nhanh đâm nhánh, lá to, mỏng hơn dó me. |
Một tỷ phú trầm khác, anh Trần Vũ Linh - cũng ở thôn 5, xã Tiên Mỹ - tuy vào cuộc “dó trầm” muộn nhưng lại là người mở đầu cho việc trồng dó thâm canh. Là chủ một vườn quế có tiếng trong vùng với việc ươm bán quế giống, sau khi sắp xếp lại vườn tược (năm 1997), anh Linh ươm trồng 1.000 cây dó.
Thổ nhưỡng thích hợp, lại được chăm bón kỹ ở những năm đầu, đến nay 1.000 cây dó sáu tuổi của anh hầu hết đã cao hơn 8 m, chu vi ở gốc đạt 60-70 cm, một số cây lên đến 80 cm. Nhanh lớn nên nhanh ra hoa kết trái, hai năm nay một số cây dó lớn đã ra trái bói, cho mỗi năm hơn 1 kg hạt để ươm bán cây con (mỗi kg hạt được chừng 7.000 cây con).
Sẵn có công thức xử lý tạo trầm do mình mò mẫm tìm ra, mới đây anh đã xử lý khoảng 300 cây để việc kinh doanh trầm hương nơi vườn nhà sớm đạt kết quả. Anh cũng không khoan lỗ xử lý trên thân cây quá nhặt và cũng không vội thu hoạch sau hai năm xử lý (thường cho ra trầm loại 5-6), các lỗ khoan xử lý nằm cách nhau khá thưa. Anh dự tính thu hoạch sau xử lý 5 năm với hy vọng lượng trầm thu được sẽ vừa tăng số lượng và chất lượng.
“Với khoảng 2.500 cây dó - kể luôn khoảng 1.500 cây được trồng thêm hồi năm 1999, 2000, tôi sẽ luân phiên, thu hoạch khu này thì xử lý khu kia, hết nuôi cây tái sinh thì đào gốc trồng lại đợt mới” - anh Linh nói. Anh đã lên kế hoạch lập doanh nghiệp trầm hương khép kín từ việc cung ứng cây con cũng như thu mua cây lớn (để xử lý tạo trầm) hay nhận xử lý thuê và cuối cùng là thu mua, chế biến, xuất khẩu trầm hương.
Theo anh Linh, việc mở đầu cho một công cuộc kinh doanh loại lâm sản thượng thặng này được chuẩn bị từ bây giờ, tại vùng đất phát sinh ra việc nuôi trồng dó trầm này là rất phù hợp. Đã có nhiều đối tác người Nhật, Đài Loan, Hong Kong đến Tiên Phước tham quan tìm hiểu tiềm năng dó trầm ở địa phương Quảng Nam để có hướng kinh doanh. Đây chính là những tín hiệu tốt cho việc mua bán - xuất khẩu trầm hương.
(Theo Tuổi Trẻ)