Gần đây, nhiều doanh nghiệp kêu lãi suất vay vốn ngân hàng 13-14% hiện nay vẫn quá cao và kiến nghị các cơ quan chức năng trong đó có Ngân hàng Nhà nước Việt Nam áp dụng các biện pháp để hạ xuống. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp lớn tự đứng ra phát hành trái phiếu lãi suất 14 – 15% một năm, khiến các chuyên gia ngân hàng cho rằng lãi suất tín dụng khó giảm do trái phiếu để quá cao.
Điển hình như Tập đoàn Hòa Phát phát hành 800 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 3 năm với lãi suất 14,5% cho năm đầu tiên và thả nổi những năm tiếp theo. Tương tự, Tập đoàn Sông Đà phát hành 1.500 tỷ đồng trái phiếu 5 năm với lãi suất 15% cho năm đầu; Vinaconex phát hành 2.000 tỷ đồng kỳ hạn 2 năm với lãi suất 14% năm đầu tiên...
Doanh nghiệp phát hành trái phiếu thành công là tín hiệu mừng cho thị trường tài chính. Ảnh minh họa: Hoàng Hà |
Lãnh đạo một doanh nghiệp lớn vừa phát hành trái phiếu thành công phân trần: “Chúng tôi không vay đủ vốn trung dài hạn từ ngân hàng nên mới phải tìm cách phát hành trái phiếu. Trên thực tế, lượng trái phiếu so với nguồn vốn huy động toàn thị trường cũng nhỏ không đủ để giữ mặt bằng lãi suất thị trường đứng ở mức cao”.
Ông Đoàn Nguyên Đức, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai – một đơn vị từng phát hành trái phiếu thành công cho biết, hiện nay các doanh nghiệp bất động sản khó tìm đủ vốn trung dài hạn từ ngân hàng. Với các doanh nghiệp có tiềm lực và đủ uy tín, họ kết hợp cùng các tổ chức tư vấn như ngân hàng, công ty chứng khoán thực hiện phát hành trái phiếu. Mức lãi suất mà các doanh nghiệp này huy động cũng chỉ tương đương với vốn vay từ ngân hàng.
Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hội đồng quản trị FPT Capital nhận xét, việc nhiều doanh nghiệp lớn phát hành trái phiếu trung dài hạn thành công thể hiện sự phát triển của thị trường tài chính là một tín hiệu mừng chứ không đáng lo. Theo ông, các doanh nghiêp phát hành với mức lãi suất mà họ vẫn có khả năng sinh lời khi đầu tư vào các dự án. Còn việc mức lãi suất đó cao có ảnh hưởng đến mặt bằng lãi suất thị trường hay không là chuyện khác.
“Cái này cũng giống như việc mua điện cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Nếu tôi không mua được điện, doanh nghiệp sẽ mất nhiều hơn; còn nếu mua điện với giá cao hơn một chút mà hoạt động sản xuất được trôi chảy, sinh lời thì tôi sẽ vẫn làm”, ông nói.
Theo ông Trung, ngày càng có nhiều doanh nghiệp phát hành trái phiếu sẽ tạo ra các cơ hội đầu tư mới với các sản phẩm đa dạng hơn cho thị trường tài chính. Các doanh nghiệp có sức khỏe và uy tín tốt sẽ phát hành trái phiếu thành công với mức lãi suất không cao và không phải là tác nhân ảnh hưởng lớn đến mặt bằng lãi suất trên thị trường hiện nay.
Lãnh đạo một công ty chứng khoán lớn tại Hà Nội nhận xét, trái phiếu doanh nghiệp có quy mô nhỏ nên khả năng ảnh hưởng đến mặt bằng lãi suất trên thị trường ít. Tuy nhiên, trái phiếu Chính phủ với lượng phát hành cực lớn là nhân tố ảnh hưởng rất mạnh đến mặt bằng lãi suất trên thị trường.
Chuyên gia này nói: “Ngân hàng cứ hô hào là mặt bằng lãi suất huy động phải hướng tới giảm còn 10% một năm, cho vay là 12% nhưng lãi suất trái phiếu Chính phủ còn ở 10,5% thì không làm sao mà hạ được”.
Trong khi đó, theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, vốn trái phiếu Chính phủ năm 2010 chiếm tới 8,5% trong số 800.000 tỷ đồng tổng đầu tư toàn xã hội. Mức tăng trưởng của vốn trái phiếu so với năm 2009 là 47,8%, trong khi tổng vốn đầu tư toàn xã hội chỉ tăng 12,9%.
Theo Tiến sỹ Nguyễn Quang A, ở cùng một mức lãi suất huy động 10,5%, các ngân hàng sẽ có xu hướng thích mua trái phiếu Chính phủ hơn là nhận tiền gửi của người dân. “Ngân hàng thích mua trái phiếu vì họ có thể dùng lượng trái phiếu đó gửi vào Ngân hàng Nhà nước thay cho dự trữ bắt buộc hoặc với tư cách là tài sản thế chấp có khi chỉ ở mức 7% để ăn chênh lệch”, ông A giải thích.
Vị chuyên gia này nói thêm: "Như vậy vô hình chung, nhà nước đã cạnh tranh với doanh nghiệp và trong điều kiện như thế thì lãi suất sẽ rất khó giảm"
Hoàng Ly – Nhật Minh