Giai đoạn từ cuối tháng 5 đến đầu tháng 7 vừa qua được xem là một trong những thời điểm sôi động nhất của thị trường trái phiếu kể từ đầu năm 2011 với tỷ lệ phát hành thành công trái phiếu Chính phủ, trái phiếu Ngân hàng Chính sách Xã hội lên tới 45-80% mỗi tuần. Tuy nhiên, giai đoạn này không kéo dài khi trong những tuần gần đây, giá trị phát hành thành công liên tục giảm.
Các ngân hàng đang phải cân nhắc lại hiệu quả đầu tư vào trái phiếu. Ảnh minh họa: Hoàng Hà |
2 đợt phát hành của Ngân hàng Chính sách Xã hội vào giữa và cuối tháng 7 đều không có nhà đầu tư nào trúng thầu. Trong khi đó, theo số liệu của Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), lượng phát hành thành công Trái phiếu Chính phủ trong phiên 28/7 chỉ đạt 450 tỷ đồng, chiếm 22,5% giá trị gọi thầu.
“Sau giai đoạn tham gia hơi nhiều và sâu vào việc mua trái phiếu, tôi nghĩ các ngân hàng thương mại đã kết thúc, hoặc chí ít là giảm bớt sự quan tâm đối với kênh đầu tư này”, Tổng giám đốc Dragon Capital - Dominic Scriven nhận xét.
Theo ông Dominic, một trong những lý do khiến các ngân hàng thương mại mua mạnh trái phiếu trong giai đoạn trước là do các ngân hàng có dư một lượng tiền nhất định nhưng không thể cho vay sản xuất và dân cư do giới hạn về tỷ lệ cấp tín dụng so với huy động nên phải tìm kiếm kênh đầu tư khác.
Tuy nhiên, sau khi mua vào một lượng tương đối lớn trái phiếu, các ngân hàng sẽ bắt đầu phải cân nhắc đến lượng vốn khả dụng để cho vay hay đầu tư khác, đặc biệt là sau lời cảnh báo của Fitch về thanh khoản của các ngân hàng Việt Nam.
Quan điểm này của Tổng giám đốc Dragon Capital cũng được Phó tổng giám đốc một ngân hàng thương mại quốc doanh chia sẻ. Theo vị Phó tổng giám đốc này, sau khi mua vào một lượng trái phiếu nhất định, bản thân ngân hàng ông cũng như nhiều nhà băng khác bắt đầu phải tính toán lại hiệu quả sử dụng vốn. “Nếu cho vay hoặc đầu tư khác có lợi hơn thì ngân hàng đương nhiên phải cân nhắc”.
Giá trị trái phiếu Chính phủ gọi và trúng thầu trong các phiên giao dịch tại HNX trong tháng 7. Đơn vị: Tỷ đồng. Nguồn: HNX |
Theo số liệu HNX, lãi suất trúng thầu trái phiếu Chính phủ trong các phiên đấu giá của tháng 7 dao động trong khoảng 12,1 - 13,3%, tức là còn thấp hơn cả lãi suất huy động đầu vào của các ngân hàng (lãi suất cao nhất trên thị trường liên ngân hàng tuần qua đã lên tới 16,5% một năm). “Với lãi suất như vậy, hầu hết các ngân hàng đều phải chịu lỗ nếu dùng tiền huy động được để mua trái phiếu”, Tổng giám đốc một ngân hàng cổ phần chia sẻ.
Theo vị Tổng giám đốc này, mức lỗ do kinh doanh trái phiếu của các ngân hàng sẽ gia tăng nếu mặt bằng lãi suất hiện nay không giảm: “ Lạm phát tháng 7 tiếp tục tăng chứ không giảm như kỳ vọng, do vậy lãi suất huy động khó mà giảm được trong thời gian tới”.
Trong khi chi phí vốn của các ngân hàng không giảm, lợi nhuận mà họ nhận được từ kênh trái phiếu lại không thể đạt mức hấp dẫn hơn. Trao đổi với VnExpress.net, ông Nguyễn Vũ Quang Trung, Phó tổng giám đốc HNX cho rằng với tư cách là lãi suất định hướng, lợi tức trái phiếu khó có thể tăng trong điều kiện cơ quan quản lý muốn hướng tới một mặt bằng lãi suất thấp hơn: “Huy động vốn chủ yếu phụ thuộc vào luồng tiền. Nếu luồng tiền yếu thì lãi suất phải cao. Mà trong điều kiện hiện nay, ta lại đang cần lãi suất hạ”, ông Trung giải thích.
Tuy nhiên, theo ông Trung, khó có thể dựa vào lượng sụt giảm trúng thầu tạm thời để cho rằng sức hút của kênh trái phiếu mất đi. “Đối với ngân hàng, trái phiếu vẫn luôn là kênh an toàn. Cùng với khả năng chiết khấu, nó có thể sang nhượng, chứ mua bán nợ tín dụng thì rất phức tạp. Do vậy, tôi nghĩ sự sụt giảm này chỉ tạm thời là do luồng tiền mà thôi”, ông Trung nhận định.
Ngân hàng Nhà nước mới đây đã có văn bản yêu cầu các tổ chức tín dụng cơ cấu lại danh mục đầu tư trái phiếu, đặc biệt là trái phiếu doanh nghiệp, thu nợ những khoản trái phiếu bảo lãnh trong các doanh nghiệp đến hạn. Đặc biệt thúc giục các ngân hàng giảm dần quy mô hoạt động trên thị trường liên ngân hàng cho phù hợp, tập trung mọi nguồn lực vốn cho vay sản xuất kinh doanh, trong đó ưu tiên cho xuất khẩu, nông nghiệp nông thôn. |
Nhật Minh