Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải vừa có văn bản chỉ đạo về tình hình và giải pháp xuất khẩu gạo, gửi tới các địa phương và doanh nghiệp, hiệp hội. Theo đó, đại diện Chính phủ nhận định thời gian tới, các nước xuất khẩu gạo truyền thống sẽ tiếp tục cạnh tranh gay gắt. Bên cạnh đó là sự tham gia của các nước mới, các nước nhập khẩu cũng tăng cường tự cung tự cấp lương thực, từng bước giảm nhập khẩu gạo... Đây là một trong những yếu tố khó khăn tác động đến xuất khẩu gạo của Việt Nam trong thời gian tới.
Trước tình hình đó, Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) theo dõi diễn biến giá, cân đối cung cầu lúa gạo để kịp thời thực hiện các giải pháp thúc đẩy xuất khẩu, chủ động các biện pháp ứng phó khi có diễn biến bất thường.
Bộ chủ trì phối hợp với VFA báo cáo Thủ tướng việc xem xét, điều chỉnh cơ chế điều hành xuất khẩu gạo vào từng thị trường có hợp đồng tập trung, đảm bảo khai thác tối đa cơ hội xuất khẩu và phù hợp với đặc thù từng thị trường.
Phó thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Công Thương chỉ đạo VFA, Tổng công ty Lương thực miền Bắc, Tổng công ty lương thực miền Nam và các doanh nghiệp ủy thác thực hiện nghiêm túc việc giao hàng xuất khẩu gạo cho Philipines theo đúng chất lượng, tiến độ cam kết, đảm bảo uy tín, củng cố và giữ thị trường. Trường hợp không thực hiện đúng chỉ tiêu hợp đồng tập trung đã phân bổ thì phải xử lý theo quy định.
Bộ Công Thương cần chủ trì phối hợp với hải quan, VFA và UBND các tỉnh biên giới rà soát, nắm chắc số liệu về xuất khẩu gạo (kể cả xuất khẩu chính ngạch và tiểu ngạch), số liệu tồn kho, dự trữ, lưu thông của các doanh nghiệp để đảm bảo tính chính xác về số liệu cung cầu. Bên cạnh đó, cơ quan này cần đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại gạo tại các thị trường truyền thống và thị trường mới, triển khai có hiệu quả các bản ghi nhớ về thương mại nông sản đã ký.
Ngành công thương cuãng được yêu cầu phối hợp với Bộ ngoại giao chỉ đạo các cơ quan đại diện ở nước ngoài tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp thực hiện hoạt động xúc tiến xuất khẩu gạo. Đặc biệt, Phó thủ tướng nhấn mạnh cần đưa nội dung hợp tác về thương mại gạo vào chương trình làm việc của ủy ban liên Chính phủ với các nước nhập khẩu gạo lớn, tiềm năng. Ưu tiên dành nguồn kinh phí bổ sung ngoài dự toán 2014 cho chương trình xúc tiến thương mại quốc gia phục vụ xúc tiến thương mại gạo từ nay đến cuối năm.
Đối với VFA, Phó thủ tướng yêu cầu phải nghiên cứu, điều chỉnh kịp thời giá sàn xuất khẩu gạo cho phù hợp với cân đối cung cầu, ngăn ngừa những diễn biến bất lợi.
Lũy kế, từ đầu năm đến nay, xuất khẩu gạo đạt gần 2,69 triệu tấn, trị giá FOB 1,163 tỷ USD. So với cùng kỳ, kết quả này giảm khoảng 16-18% về sản lượng và giá trị xuất khẩu.
Năm 2013 cũng là một năm xuất khẩu gạo của Việt Nam gặp nhiều khó khăn khi mục tiêu phải điều chỉnh giảm tới 2 lần, chỉ còn 6,7 triệu tấn (giảm 11% so với kế hoạch ban đầu). Đầu năm 2014, do thị trường tiếp tục bị cạnh tranh dữ dội, VFA đặt kế hoạch xuất khẩu 6,5 triệu tấn. Tuy nhiên, gần đây, Hiệp hội lại hạ mục tiêu xuống còn 6,2 triệu tấn.
Ngọc Tuyên