Ngày 15/3, ông Haruhiko Kuroda đã chính thức trở thành thống đốc mới của Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BOJ) sau khi được cả Hạ viện và Thượng viện. Hai Phó thống đốc cùng nhậm chức lần này là Kikuo Iwata và Hiroshi Nakaso.
Sau tin tức về lãnh đạo mới của BOJ, chỉ số Nikkei 225 trên sàn chứng khoán Nhật Bản đã tăng 1,5% lên cao nhất 4,5 năm. Tổng cộng cả tuần, chỉ số này đã tăng 2,3% và là tuần tăng thứ hai liên tiếp. Đồng yen Nhật cũng tiếp tục giảm giá so với USD và đã mất 16% kể từ giữa tháng 11/2012 - thời điểm bầu cử Thủ tướng Nhật Bản được công bố.
Kenichi Kubo, giám đốc quản lý quỹ cấp cao tại Tokio Marine Asset Management cho biết: "Niềm tin thị trường đang dâng cao. BOJ có thể sẽ tổ chức họp khẩn cấp trong thời gian tới. Nếu việc này xảy ra, nhiều khả năng họ sẽ đưa ra những chính sách rất mạnh tay". Trước đó, cựu Chủ tịch Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) - Haruhiko Kuroda từng tuyên bố sẽ làm tất cả để hỗ trợ Thủ tướng Shinzo Abe chấm dứt 15 năm giảm phát tại Nhật.
Ông Haruhiko Kuroda phát biểu trước Hạ viện Nhật ngày 11/3. Ảnh: Bloomberg |
Nhiệm vụ tiếp theo của tân thống đốc sẽ là cùng Hội đồng chính sách BOJ thảo luận về các phương pháp kích thích mới. Từ tăng tốc các chương trình mua lại trái phiếu đến lập mục tiêu mới để mở rộng chính sách tiền tệ.
Tháng trước, trong một buổi phỏng vấn, ông Kuroda từng tuyên bố sẽ đưa Nhật Bản đạt mục tiêu lạm phát 2% trong hai năm. Tân phó thống đốc Kikuo Iwata còn cho rằng BOJ có thể hiện thực hóa việc này chỉ bằng chính sách mua lại trái phiếu Chính phủ dài hạn.
Tuy nhiên, theo ông Eisuke Sakakibara, cựu Thứ trưởng Bộ Tài chính Nhật phụ trách các chính sách tiền tệ khẳng định: "CPI sẽ không bao giờ đạt được 2%. Tình trạng giảm phát này rất có cấu trúc. Đó là hệ quả của sự hòa nhập kinh tế Nhật Bản với các nước Đông Á và đã diễn ra suốt 20 năm qua". Khảo sát của Bloomberg cũng cho thấy chỉ 3 trên 15 chuyên gia đồng ý BOJ có thể đạt mục tiêu trong thời gian trên.
Những người chỉ trích cho rằng BOJ đã bơm tiền hàng năm nay nhung vẫn chưa giải quyết được tình trạng giảm phát. Ideo Kumano - nhà kinh tế trưởng tại Viện nghiên cứu Dai-ichi Life cho biết: "Ông Kuroda vẫn chưa giải thích rõ ràng bằng cách nào và quy mô đến đâu việc BOJ bơm tiền mạnh có thể làm tăng CPI". BOJ hiện là ngân hàng trung ương có chính sách nới lỏng thuộc hàng mạnh nhất trong các nước phát triển.
Richard Koo, nhà kinh tế trưởng tại Viện nghiên cứu Nomura (Tokyo) giải thích: "Giả sử bạn tới gặp bác sĩ và được kê thuốc uống hai lần một ngày, nhưng vẫn chưa khỏi. Thế là ông ta tăng lên 4 lần, rồi 8, 16 mà vẫn thế. Liệu bạn có nghi ngờ ông bác sĩ này đang chữa đúng bệnh?".
Koo cho biết chính sách tiền tệ chỉ phát huy tốt vai trò nếu kết hợp với chính sách tài khóa và cải tổ kinh tế. Tuy nhiên, hiệu quả của nó đang bị phóng đại khi lãi suất bị giữ ở mức gần 0% và cả cá nhân lẫn doanh nghiệp đều chẳng hề vay vốn ngân hàng.
Một thách thức nữa đối với BOJ là thiếu công cụ đáng tin cậy để xác định kỳ vọng lạm phát của thị trường. Gần hai thập kỷ giảm phát đã khiến các nhà đầu tư nước này chẳng màng đến công cụ phòng ngừa. Vì vậy, thị trường trái phiếu gắn với lạm phát tại nước này rất nhỏ và không phải chỉ số xác đáng.
Theo các nhà kinh tế, chìa khóa để giải quyết giảm phát chính là tăng lương. Việc này sẽ giúp người dân Nhật Bản thêm tự tin trong chi tiêu. Lợi nhuận trung bình giảm mạnh hơn lạm phát trong thập kỷ qua đã khiến các công ty Nhật chuộng thưởng nhân viên hơn là tăng lương. Trong tuần này, hãng xe Toyota còn tăng thưởng năm 2013 lên mức cao nhất 5 năm.
Tuy nhiên, khoảng một phần ba người lao động Nhật Bản không được hưởng nhiều lợi ích do chỉ là nhân viên hợp đồng. Vì vậy, việc tăng lương chỉ có thể diễn ra trong vài năm nữa, khi lợi nhuận của các công ty cải thiện mạnh nhờ đồng yen yếu hỗ trợ xuất khẩu.
Các sự kiện kinh tế nổi bật khác trong tuần: 1. Ngày 13/3, Dow Jones tăng điểm dài nhất kể từ năm 1996 nhờ doanh số bán lẻ tháng 2 tăng mạnh. 2. Đức công bố kế hoạch thắt lưng buộc bụng mới cho năm 2014. 3. GDP các nước eurozone giảm 0,6% quý IV/2012. 4. Trung Quốc có thể thả nổi đồng NDT trong 5 năm tới. |
Hà Thu (tổng hợp)