Không ai có thể phủ nhận rằng Trung Quốc đang lên như một cường quốc kinh tế thế giới và có thể vượt lên Mỹ để dẫn đầu toàn cầu. Thế nhưng, con diều đang lên lại có nguy cơ hạ xuống bởi lẽ nhiều nguyên nhân.
Đằng sau vẻ bề ngoài mạnh mẽ, bành trướng thế giới, chính bản thân Trung Quốc đang tồn tại nhiều vấn đề suy thoái, nền kinh tế nước này có nguy cơ đi chậm lại. Suy thoái môi trường, dân số lão hóa, bất bình đẳng thu nhập, tham nhũng khắp nơi và còn hằng hà sa số những vấn đề an sinh xã hội khác…
Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc (NBS) vừa công bố số liệu cho thấy kinh tế nước này trong 6 tháng đầu năm 2012 chỉ tăng trưởng 7,8%, mức thấp nhất trong 3 năm qua và GDP trong cùng kỳ đạt khoảng 3.604 tỷ USD.
Sự giảm tốc của nền kinh tế chủ yếu là do môi trường toàn cầu xấu đi làm nhu cầu sụt giảm. Trong khi đó, nhu cầu nội địa cũng yếu đi, do các điều kiện kinh tế vĩ mô bị thắt chặt, đặc biệt là việc kiểm soát bất động sản.
Việc nới lỏng kiểm soát tín dụng là một trong những biện pháp của Chính phủ Trung Quốc nhằm giải cứu nền kinh tế đang tăng trưởng chậm ở nước này. Song điều này đã làm dấy lên lo ngại trước khả năng tăng trưởng tín dụng nhanh sẽ dẫn đến lạm phát.
Theo số liệu của NBS, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Trung Quốc trong tháng 6 đã giảm xuống 2,2%, mức thấp nhất trong 29 tháng qua. Các chuyên gia cũng đưa ra cảnh báo nước này cần áp dụng các biện pháp cần thiết để kiểm soát lạm phát vào thời điểm nới lỏng các chính sách tiền tệ.
Do thị trường bên ngoài thu hẹp và bất ổn kinh tế toàn cầu, Trung Quốc đã hạ mục tiêu tăng trưởng cả năm 2012 xuống 7,5% hồi đầu tháng 3, sau khi nền kinh tế nước này tăng trưởng 9,2% trong năm ngoái và 10,4% năm 2010. Các dữ liệu GDP mới công bố cho thấy dấu hiệu rằng nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này đang chậm đà tăng trưởng, khiến các nhà đầu tư tiếp tục trông chờ vào hành động chính sách để thúc đẩy tăng trưởng.
Ngoài ra, sự phát triển kinh tế Trung Quốc chậm lại, quốc gia này cũng đang dấy lên nỗi lo ngại về ô nhiễm môi trường. Vào cuối năm 2007, 16 trên tổng số 20 thành phố ô nhiễm nhất trên thế giới đều ở Trung Quốc và nước này là quốc gia có lượng khí thải carbon dioxide cao nhất thế giới. Mô hình kinh tế Trung Quốc hiện nay là mô hình phụ thuộc rất nhiều vào nguồn tài nguyên, suy thoái môi trường ngày càng kìm hãm đến tăng trưởng nước này.
Dân số ngày càng đông, vấn đề khan hiếm nguồn nước trở nên nghiêm trọng khi môi trường cứ tiếp tục ô nhiễm như vậy. Thêm vào đó tệ nạn tham nhũng của Trung Quốc, đặc biệt là tại cấp chính quyền địa phương. Trung Quốc đứng thứ 75 trên bảng xếp hạng Chỉ số nhận thức tham nhũng, thấp hơn nhiều so với Nhật Bản (đứng thứ 14) và Mỹ (đứng thứ 24).
Trung Quốc có rất ít đồng minh và những đồng minh mà quốc gia này có là Bắc Triều Tiên thường mang lại tổn thất và phiền toái hơn là sự trợ giúp. Ảnh minh họa. |
Dân số lão hóa của Trung Quốc cũng báo trước tình trạng khó khăn trong tương lai của nước này. Các thế hệ sinh ra trong thời kỳ bùng nổ trẻ em của những năm 1960 và đầu những năm 1970 đã thúc đẩy sự bùng nổ kinh tế ở những năm 1990 và những năm 2000. Nhưng các thế hệ này đang già đi mà thiếu lực lượng thay thế do việc thực thi nghiêm ngặt của chính sách một con từ năm 1979.
Lao động nông thôn di cư ra thành phố, với tổng số tới 150-200 triệu người, từng là động lực cơ bản thúc đẩy nền kinh tế Trung Quốc. Nhưng, ở nông thôn Trung Quốc hiện chỉ còn 15 triệu người thất nghiệp. Lượng di cư vào thành phố đã giảm đáng kể chỉ còn khoảng 5 triệu người năm, và ngay cả với tốc độ di cư ít ỏi đó, nguồn lao động từ nông thôn đang nhanh chóng cạn kiệt.
Trong thập kỷ này chỉ có năm triệu người Trung Quốc ra nhập lực lượng lao động cốt lõi trong độ tuổi từ 35 đến 54, giảm nhiều so với con số 90 triệu trong thời kỳ 2000-2010. Chính vì vậy mà các nhà phân tích thường nói rằng Trung Quốc sẽ già trước khi giàu.
Về vấn đề chính sách công nhân Trung Quốc làm việc ở nước ngoài, chính sách này phải đối mặt với cản trở ngày càng gia tăng. Trung Quốc thường không sử dụng lao động địa phương tại các nước Châu Phi mà Trung Quốc đang viện trợ.
Họ là những người chỉ quan tâm đến lợi ích của người Trung Quốc, những người bản địa mà họ thuê lại phải chịu đựng điều kiện làm việc khắc khổ và lương thấp; và những điều khoản thương mại bất bình đẳng.
Láng giềng của Trung Quốc đang ngày càng xa lánh nước này. Trong một số trường hợp, gần đây nhất là tại Myanmar và Việt Nam. Thực ra, Trung Quốc có rất ít đồng minh và những đồng minh mà quốc gia này có là Bắc Triều Tiên thường mang lại tổn thất và phiền toái hơn là sự trợ giúp.
Không ai phủ nhận rằng, Trung Quốc đã gặt hái được khá nhiều thành quả phi thường nhanh nhất trên thế giới. Tuy nhiên, Mỹ vẫn là một quốc gia linh hoạt nhất trong các nền kinh tế lớn của thế giới. Nếu những nhà hoạch định chính sách Mỹ có thể đối phó với những thách thức tài chính, bắt đầu mở rộng việc dự trữ, Mỹ hoàn toàn có thể tiếp tục là một cường quốc kinh tế hàng đầu của toàn cầu trong một thời gian dài nữa.
Kinh tế Trung Quốc đối mặt với nhiều rủi ro
5 dấu hiệu kinh tế Trung Quốc suy thoái
GDP Mỹ tăng 3% trong quý cuối 2011
(Theo thitruongtaichinh)