Theo tờ The Guardian (Anh), hệ thống kiểm dịch của Australia đang có những lỗ hổng khi không kiểm soát được tình trạng mua bán các loại cỏ dại nguy hiểm trên các website kinh doanh trực tuyến. Bất kỳ người dân nào ở xứ sở chuột túi cũng có thể dùng thẻ tín dụng để đặt mua trên mạng và nhận giao hàng tận nhà hàng nghìn hạt giống của cây kim tước, cây mâm xôi hay xương rồng. Nguy hiểm hơn là loài trinh nữ đầm lầy (Mimosa pigra) vốn gây phương hại cho đa dạng sinh học cũng được bán rộng rãi. Chính quyền vùng lãnh thổ Bắc Australia đã phải dành một khoản ngân sách không nhỏ hàng năm để tiêu diệt loại cây gây hại này trong vườn quốc gia Kakadu.
Nhiều loại cây dại xếp hạng trong nhóm thực vật gây hại cho kinh tế và môi trường quốc gia được quảng cáo bởi nhiều người bán từ châu Âu và Bắc Mỹ. Theo luật thì cả người mua và bán đều có thể bị điều tra, truy tố hình sự.
Một người kinh doanh trên eBay trao đổi với The Guardian cho biết anh ta đã bán hạt giống của cây kim tước chi (Parkinsonia aculeata) nằm trong danh sách thực vật gây hại cho khách hàng ở Australia. Điều này đặt ra trách nhiệm của các ông lớn thương mại điện tử trong việc để khách hàng của mình thực hiện những giao dịch vi phạm pháp luật. Amazon từ chối bình luận về vấn đề này. Còn eBay cho biết sẽ xem xét quảng cáo phạm luật do The Guardian cung cấp và sẽ sẵn sàng tham gia giải quyết sự vụ.
"Chúng tôi xây dựng bộ lọc để hạn chế phần lớn các loại thực vật trong danh sách gây hại môi trường được đăng tải trên website. Người bán sẽ phải công bố thông tin những cây cỏ khả nghi và tuân theo chính sách về mua bán thực vật cùng hạt giống của eBay", đại diện eBay chia sẻ.
Nhưng một người bán hàng từ Mỹ cho biết ông thường xuyên cung cấp hạt giống của cây bụi Prosopis cineraria và kim tước chi (đều trong danh sách cấm vì gây phá hoại trong những bãi thả chăn súc vật) cho người mua tại Australia mà không hề nhận được cảnh báo nào của eBay.
Một quảng cáo giống cây kim tước chi (Parkinsonia aculeata) trên Amazon từ Mỹ vận chuyến đến Australia. |
Cây xương rồng đã gây ảnh hưởng nhiều đến nền nông nghiệp Australia. Trong những năm 1920, đất trồng ở Queensland trở nên xấu đi và nông dân không thể canh tác gì trên những mảnh vườn mà loài cây này tàn phá. Tại trang trại Tarmoola của nông dân Darren Rowtcliff, cách Kalgoorlie 250km ở phía Bắc Australia, loại xương rồng san hô (Cylindropuntia fulgida var mamillata) đã xâm chiếm hơn 80ha.
"Thật kinh khủng, chúng mọc khắp nơi và bám chặt vào giày cũng như quần khi tôi đi trong trang trại. Tôi đang tìm mọi cách để loại bỏ thực vật xâm lấn này nếu không muốn bị mất hết đất. Hiện 40ha đã không thể canh tác gì nữa", ông Rowtcliff nói.
Giống cây này lây lan rất mạnh, chỉ cần người, động vật hay xe cộ đi ngang qua thì những mẩu nhỏ xương rồng sẽ bám vào và phát tán sang những vùng xung quanh. Láng giềng của ông Rowtcliff đã phải báo cáo với chính quyền về sự xâm lấn từ cây xương rồng và sợ rằng quy mô sẽ lan rộng mất kiểm soát. Do vậy nhà cầm quyền đã phải chi hơn 100.000 USD để xây dựng rào chắn xung quanh một phần trang trại Rowtcliff và thực hiện các giải pháp khác.
Ông Rowtcliff cho rằng, thảm họa này bắt nguồn từ việc ai đó trồng cây xương rồng trong vườn sau đó không thích nữa và nhổ bỏ vứt vào bãi rác gần đó. Cứ vậy, cây phát triển mạnh mẽ trong môi trường tự nhiên gây ảnh hưởng đến cả vùng nông nghiệp rộng lớn.
"Hầu hết những người mua cây cỏ dại trên eBay chỉ vì thấy nó đẹp, dễ thương, sau thời gian thấy chán lại vứt đi mà không hề biết đó là mối họa cho môi trường. Xương rồng mua làm cây cảnh đang đặt ra một nguy cơ rất lớn đến sản xuất nông nghiệp trên khắp đất nước", ông Rowtcliff nhấn mạnh.
Ước tính có khoảng 150 triệu giao dịch mua hàng trực tuyến quốc tế vào Australia mỗi năm và việc mua hạt giống trên mạng khá dễ dàng. Ông Andrew Cox - Giám đốc điều hành Hội đồng Quốc gia về các loài xâm lấn cho biết ông đã đặt mua hàng trăm nghìn loại hạt bị cấm trên eBay và được gửi hàng về tới tận nhà.
"Hệ thống bưu chính rất thoải mái. Hầu như họ không kiểm tra bất cứ thứ gì. Đây là lỗ hổng lớn trong hệ thống an toàn sinh học của quốc gia", ông Andrew Cox nhận xét.
Chính phủ Australia đã làm việc với eBay nhằm đưa ra những giải pháp cho vấn đề cấp bách này. Tuy nhiên, tờ The Guardian vẫn phát hiện 36 quảng cáo (28 trên eBay, 8 trên Amazon) cho 9 loại thực vật gây hại cấm nhập khẩu thương mại vào Australia.
Minh Trí