Ông Bush và ông Hồ Cẩm Đào gặp gỡ trước thềm phiên họp. |
Ông Bush đã viện dẫn cuốn băng mới nhất được cho là ghi lại giọng nói của trùm khủng bố bin Laden và vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, rồi cho rằng, khủng bố và thương mại là hai chủ đề có tầm quan trọng như nhau. “Sẽ là thiếu sót nếu nguyên thủ APEC chỉ nói về các biện pháp thúc đẩy thương mại”, ông phát biểu với báo giới.
Theo dự kiến, tại lần họp thượng đỉnh thường niên này, các nhà lãnh đạo APEC sẽ nhấn mạnh về tầm quan trọng của một vòng đàm phán thương mại toàn cầu mới. Điều này càng được khẳng định khi mới đây, phiên họp của Tổ chức thương mại thế giới (WTO) tại Cancun đã thất bại. Tiếng nói của APEC, vì thế, sẽ là rất cấp thiết đối với quá trình hợp tác thương mại trên thế giới - cũng là mục tiêu chính của diễn đàn này ngay từ khi thành lập năm 1989.
Một tâm điểm khác của hội nghị là khả năng Mỹ và Trung Quốc sẽ thành lập một ban chuyên gia nghiên cứu về tỷ giá giữa đồng nhân dân tệ và USD (Trung Quốc vẫn áp dụng chính sách bản vị đôla theo tỷ giá 8,28 tệ đổi 1 USD). Quan điểm của Chủ tịch nước Trung Quốc Hồ Cẩm Đào là một đồng nội tệ yếu sẽ giúp nước này tăng trưởng thương mại, từ đó góp phần vào sự ổn định kinh tế tại châu Á. Tuy nhiên, theo ông Bush thì điều này không khác gì việc bảo hộ hàng hóa gián tiếp và gây thiệt hại rất lớn cho nền ngoại thương của Mỹ.
Người đứng đầu Nhà Trắng cũng mang đến phiên họp APEC lần này yêu sách dành cho chính quyền Tokyo là cần thả nổi tỷ giá hối đoái. Nhiều năm qua, Chính phủ Nhật Bản đã liên tục can thiệp bằng nghiệp vụ thị trường mở vào mặt bằng tỷ giá USD/JPY nhằm đảm bảo đồng nội tệ ở mức giá thấp, tạo lợi thế cạnh tranh cho hàng hóa xuất khẩu. Để đáp trả, Mỹ gần đây đã nâng thuế nhập khẩu đối với mặt hàng thép của Nhật Bản. Nhưng Tokyo không ngại ngần khởi kiện ngay tại tòa án WTO (phán xử vào tháng 12 này) và khẳng định nếu WTO không can thiệp, họ cũng sẽ xây dựng một hàng rào bảo hộ bằng thuế đối với hàng hóa của Mỹ.
Mục tiêu của APEC là tự do hóa hoàn toàn thuế quan giữa các nước thành viên phát triển (với mặt bằng thuế suất 0%) vào năm 2010, và vào năm 2020 với các thành viên đang phát triển. Việt Nam gia nhập diễn đàn này từ năm 1998. Tối nay, Thủ tướng Phan Văn Khải sẽ dự khai mạc Hội nghị Thượng đỉnh APEC (kéo dài hai ngày).
Các thành viên APEC gồm: Australia, Brunei, Canada, Chile, Trung Quốc, Hong Kong, Indonesia, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Papua New Guinea, Peru, Philippines, Nga, Singapore, South Korea, Đài Loan, Thái Lan, Mỹ và Việt Nam.
Kim Tinh (Theo BBC, AP, Reuters)