- Sau hơn 4 tháng triển khai hỗ trợ 4% lãi suất theo chỉ đạo của Chính phủ, Thống đốc đánh giá thế nào về chương trình này?
- Đến giờ này có thể nói chính sách hỗ trợ lãi suất theo diện rộng là chưa có tiền lệ ở Việt Nam và trên thế giới. Trước nếu có các chương trình hỗ trợ chỉ triển khai theo chuyên ngành. Nay huy động tất cả ngân hàng cùng tham gia. Cuối tháng 12/2008, tâm lý của các nhà sản xuất kinh doanh rất uể oải. Chính phủ quyết định làm một cái gì đó để tạo hiệu ứng tâm lý. Chính sách hỗ trợ lãi suất được đưa ra rất kịp thời và phát huy hiệu quả. Được Chính phủ giao, tôi về bàn với anh em nhưng nói thực thuyết phục mọi người làm không đơn giản, bởi nó phức tạp và khối lượng công việc lớn. Doanh nghiệp được lợi, nhưng ngân hàng sẽ vất vả hơn và tốn kém chi phí. Tất nhiên khi kinh tế vững mạnh, doanh nghiệp vững mạnh, ngân hàng cũng được lợi. Vì thế mà cắn răng làm để tất cả cùng được lợi.
Chính sách nào mà nhiều người mất ít người được thì rõ ràng chính sách đó sai. Còn chính sách hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp đã phát huy hiệu quả, chứng tỏ đây là chủ trương đúng. Những gì bất cập sẽ bổ sung trong quá trình thực hiện. Bởi đây là việc làm chưa có tiền lệ và không theo chuẩn mực nào cả.
Viện trưởng Viện Kinh tế TP HCM Trần Du Lịch: "Tôi cho rằng nên chấm dứt hỗ trợ lãi suất sớm hơn, thay vì kéo dài tới 31/12, hoặc xem xét thu hẹp đối tượng. Hỗ trợ lãi tạo mặt bằng lãi suất không đúng, làm méo mó thị trường tiền tệ. Dừng vào thời điểm nào tùy thuộc vào ý kiến Chính phủ. Khi thu hẹp đối tượng, nên cân nhắc kỹ lĩnh vực nào cần tiếp tục hỗ trợ. Ví dụ doanh nghiệp vừa và nhỏ, hợp tác xã nên tiếp tục... Còn các hợp đồng xuất khẩu, hợp đồng mua hàng này nọ nên giảm lại được rồi.
Để giảm sốc khi hết hỗ trợ, thu hẹp đối tượng cũng là một biện pháp giảm sốc từ từ. Hoặc có cách khác là giảm mức hỗ trợ lãi suất 4% hiện nay xuống thấp hơn".
Nguyên thống đốc Ngân hàng Nhà nước Cao Sỹ Kiêm: "Cần nghiên cứu dừng khi tình hình kinh tế khá hơn. Nhưng bây giờ thì chưa. Sự ổn định mới bắt đầu, phát triển chưa nhiều, trong khi khó khăn trước mắt còn nhiều. Căn bản là nền kinh tế thế giới, đặc biệt Mỹ chưa thoát khỏi suy thoái. Chúng ta lại phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu, nếu họ chưa lên được thì mình vấn khó khăn".
- Có ý kiến cho rằng gói kích cầu đã phát huy tác dụng, kinh tế có biến chuyển và đã đến lúc cân nhắc thời điểm dừng hỗ trợ. Xin cho biết quan điểm của ông?- Khi nền kinh tế phục hồi, tiếp tục hỗ trợ sẽ làm méo mó thị trường. Chúng ta chưa có số liệu GDP 6 tháng, nhưng trong vài ngày tới, Quốc hội có thể thông qua chỉ tiêu tăng trưởng cả năm ở mức cao, tới 5%. Trong khi các tổ chức quốc tế dự báo ở mức thấp hơn thế.
Tôi đồng tình với quan điểm cho rằng cần có lộ trình giảm sốc. Thực ra từ 4 tuần trước, nhiều người đã nói với tôi nên áp dụng ngay biện pháp giảm sốc. Hỗ trợ lãi suất 4% là rất lớn. Thậm chí ở một số địa phương, tỷ lệ vay hỗ trợ chiếm tới 20-30% trong tổng dư nợ. Nếu cứ duy trì hỗ trợ với tiến độ như thế này cho tới hết 31/12, rồi đùng một cái dừng, sẽ rất sốc. Chúng tôi có phương án trình Chính phủ. Lãi suất chỉ là một phần trong các chính sách mà Nhà nước có thể hỗ trợ.
Vào lúc bắt đầu triển khai, chúng tôi tính toán với 17.000 tỷ đồng hỗ trợ của Chính phủ, sẽ cho ra lượng tín dụng khoảng 490.000 tỷ, nếu làm kỹ có thể lên đến trên 580.000 tỷ. Lượng giải ngân tính tới cuối tháng 5 vào khoảng 320.000 tỷ đồng. Chúng tôi dự kiến đến hết năm cho vay hỗ trợ có thể đạt 480.000 tỷ đồng.
- Nhiều người đang lo ngại việc ngân hàng đẩy mạnh cho vay có thể dẫn tới tăng trưởng tín dụng nóng?
- Cuối tháng 5, tăng trưởng tín dụng ở mức 14,01% so với cuối năm 2008. Chỉ tiêu của cả năm 2009 là 21-23%, nhưng ý Chính phủ muốn phấn đấu tăng 25%. Nhưng sau khi tính toán vòng quay tín dụng trong điều kiện kinh tế suy giảm có chậm hơn bình thường, Chính phủ thống nhất kiểm soát không quá 30%. Hôm qua, sau khi tính toán, do kinh tế suy giảm, đà tăng trưởng tín dụng chậm hơn một chút. Dự báo tháng 6, tăng trưởng tín dụng tương đối cao, khoảng 3%. Nhưng những tháng cuối năm sẽ chậm lại.
Nhân đây tôi cũng báo cáo rằng tăng trưởng tín dụng năm nay khác hoàn toàn năm 2007. Khi đó, cung tiền tăng cao do chúng ta ứng tiền mua ngoại tệ. Vòng quay tín dụng lúc đó lớn hơn. Nay nay, mặc dù chống suy giảm kinh tế, chúng ta vẫn chủ trương kiểm soát chặt cung tiền. Ngay cả khi quyết định chuyển từ chính sách tiền tệ thắt chặt sang nới lỏng cũng phải nới lỏng một cách thận trọng.
- Lạm phát có nguy cơ quay trở lại. Việc tăng trưởng tín dụng ở mức cao sẽ ảnh hưởng như thế nào tới mục tiêu kiềm chế lạm phát?
- Lạm phát là vấn đề lớn, không được xem nhẹ, nhất là trong bối cảnh các nước trên thế giới đều nới lỏng chính sách tài khóa và tiền tệ. Chính sách mậu dịch cũng khác trước rất nhiều. Những gì diễn ra trên thế giới hiện nay chưa có tiền lệ. Trong khi đó, giá dầu cũng tác động tới không nhỏ tới kinh tế, áp lực chi phí đẩy khiến giá cả các mặt hàng khác tăng theo mỗi khi giá xăng dầu điều chỉnh. Còn trong nước, tất cả các chính sách tài khóa, tiền tệ và mậu dịch đều phải sẵn sàng. Bên cạnh đó, phải rà soát hoạt động đầu tư sao cho hiệu quả, kể cả đầu tư công. Tăng trưởng tín dụng nên ở mức hợp lý mới hiệu quả, góp phần tăng trưởng GDP. Nếu quá nóng, cho vay không hiệu quả lại phát sinh nợ xấu thì rất nguy hiểm.
- Dòng vốn từ ngân hàng chảy ra nền kinh tế sẽ được kiểm soát như thế nào để đảm bảo không đổ vào những kênh đầu tư rủi ro hoặc dùng không đúng mục đích?
- Nợ xấu của toàn hệ thống hiện vào khoảng 2,62%, cao hơn một chút so với mức 2,17% đầu năm. Tuy nhiên, chưa có dấu hiệu đáng ngại ngay cả với các mảng dịch vụ tín dụng được cho là rủi ro. Dư nợ bất động sản tính tới cuối tháng 5 đạt 151.000 tỷ đồng, tăng 9% so với đầu năm. Dư nợ chứng khoán chỉ khoảng 7.200 tỷ đồng, tăng 4%. Vay tiêu dùng đạt 85.000 tỷ đồng, tăng 11,6%. Cả ba mảng này đều tăng thấp hơn so với tốc độ tăng trưởng tín dụng bình quân toàn hệ thống.
Các ngân hàng có trách nhiệm kiểm soát hoạt động tín dụng dựa trên quy chế cho vay. Riêng một số lĩnh vực chúng ta mở, cho phép thỏa thuận lãi suất như cho vay tiêu dùng, vay qua thẻ... Hiện chưa có gì là bất ổn với đường đi của dòng tiền. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ tiến hành kiểm tra trên diện rộng, yêu cầu các ngân hàng tự kiểm tra. Sắp tới, sẽ có quyết định Thống đốc và Phó thống đốc đi kiểm tra các đoàn kiểm tra.
- Thực tế, doanh nghiệp vay với lãi suất ưu đãi nhưng có thể chưa dùng hết ngay. Nhiều người lo ngại khó có thể giám sát liệu số tiền này có chảy vào chứng khoán hay bất động sản hay không?
- Hằng tháng, các ngân hàng đều có báo cáo gửi Ngân hàng Nhà nước về tình hình cho vay vốn hỗ trợ lãi suất. Căn cứ vào bảng kê, Ngân hàng Nhà nước mới xuất tiền hỗ trợ. Đến nay chúng tôi mới chuyển cho các tổ chức tín dụng 689 tỷ đồng. Nếu so sánh với mức 17.000 đồng, số tiền chi ra không lớn. Vì vậy, lo ngại đó khó xảy ra.
Song Linh