Sự cố chân cầu Hoàng Long (Thanh Hóa) dư luận đã từng phê phán. |
Đó là lời của một vị giám đốc công ty thi công thuộc Tổng công ty Y khi nói tới cuộc thanh tra liên ngành việc quản lý, sử dụng đất đai và đầu tư xây dựng cơ bản trong cả nước, bắt đầu từ hôm nay (20/5). Ông nói: "Chúng tôi từng trong sạch và làm ăn đàng hoàng, nhưng quy luật phân phối lại trong xây dựng cơ bản thật kinh khủng, không cho họ ăn thì đừng hòng có công trình để làm. Nó khiến chúng tôi... hư hỏng hoàn toàn. Tôi xin đơn cử, khi nhận thầu, chúng tôi phải chi cho đơn vị trúng thầu (gọi là phí chuyển nhượng) 1,5% giá trị công trình, chi cho bộ máy của cấp trên (gọi là đạo lý phí) 3-5% giá trị công trình, chi khoản lót tay đánh chén cho đơn vị giám sát, chủ đầu tư và đơn vị nghiệm thu gọi là phí điều hòa các mối quan hệ tối thiểu cũng hết 10-15% giá trị công trình. Cuối cùng chúng tôi chỉ còn khoảng 35-45% tổng chi phí được duyệt cho một công trình. Với số tiền ít ỏi như vậy, chúng tôi vừa phải chi cho phí quản lý, tổ chức thi công, trả lương công nhân, thuế giá trị gia tăng, trả lãi vay ngân hàng... Nếu không xén vào khối lượng vật tư hoặc hạ thấp tiêu chuẩn vật tư làm sao chúng tôi tồn tại? Theo tôi đó là nguyên nhân dẫn đến công trình kém chất lượng và tiêu cực trong xây dựng cơ bản.
Muốn triệt tiêu hiện tượng không lành mạnh này phải bắt đầu từ con người, từ các sếp đầu ngành, họ phải thực tài, thực tâm vì sự phát triển đi lên của đất nước. Bởi suy cho cùng nếu không có người bán thì làm gì có kẻ mua, chùm khế ngọt được quản lý giám sát chặt chẽ thì không cách gì trèo hái mỗi ngày. Môi trường đầu tư xây dựng cơ bản muốn trong lành phải dựng từ trên xuống".
* Ông Trịnh Văn Chính, Phó giám đốc Trung tâm phát triển kinh tế giao thông vận tải phía Nam.
Về vai trò thiết kế, chẳng hạn hầm chui Văn Thánh 2, sau khi thi công xong bị lún mới có nhiều ý kiến cho rằng thiết kế không đúng kỹ thuật. Điều đó chứng tỏ thiết kế chỉ được bàn bạc thống nhất giữa các đơn vị với nhau cho lấy lệ. Bởi vì thiết kế công trình đã không được thẩm định và đánh giá đúng hiệu quả. Do đó phải chấp nhận tốn kém kinh phí thẩm định lại thiết kế - đây là yếu tố quan trọng nhằm hạn chế tiêu cực trong xây dựng công trình. Cụ thể là công trình làm đúng thiết kế thì hạn chế tiêu cực, bảo đảm chất lượng công trình, công trình được thiết kế không đúng buộc phải làm lại rất tốn kém.
Ông Huỳnh Văn Kỉnh, chuyên viên Ban đổi mới doanh nghiệp (có nhiều năm tham dự đấu thầu xây dựng cơ bản):
Quy chế đầu tư xây dựng cơ bản vẫn còn một số kẽ hở nên các đơn vị liên kết tiêu cực. Chẳng hạn, quy chế không nói công trình nào được đấu thầu hạn chế (có ít nhất năm đơn vị dự thầu). Vì vậy, nhiều đơn vị chủ đầu tư đã chọn đấu thầu hạn chế - đây lại là cái ổ của tiêu cực. Trước hết các đơn vị phải chạy để xin cấp thẩm quyền phê duyệt đấu thầu hạn chế và có đấu thầu hạn chế thì chủ đầu tư mới có quyền chọn gà nhà tham dự thầu. Thầu kiểu này thực chất là chỉ định thầu. Hệ quả là các công trình đấu thầu hạn chế có giá chỉ thấp hơn dự toán kinh phí đấu thầu rất ít, thậm chí cũng không thể tưởng tượng nổi có đơn vị trúng thầu với giá thấp hơn khoảng 3.000 đồng so với giá dự toán cả chục tỷ đồng.
Nói chung, tiêu cực trong xây dựng cơ bản chiếm đến 20-30% kinh phí đầu tư xây dựng đã được thực hiện bằng một hệ thống tính toán rất tỉ mỉ. Do đó cần tổ chức đấu thầu công khai và đừng ngại trong trường hợp có nhà thầu bỏ thầu thấp. Bởi vì các cơ quan chức năng có thể bổ sung bằng quy định để loại bỏ những nhà thầu có trình độ thấp và thực hiện chế độ giám sát thật tốt thì các nhà thầu có giá thấp cũng không thể cắt xén được vật tư xây dựng công trình kém chất lượng.
(Theo Tuổi Trẻ)