Cẩn thận khi đặt lệnh. Ảnh: SGTT |
Quy trình nhận chuyển lệnh mua bán tại các công ty chứng khoán VN được xử lý như sau: Vào phiên giao dịch, khách hàng muốn mua hay bán cổ phiếu sẽ chuyển lệnh cho một cán bộ môi giới, nếu là lệnh bán nhân viên này có trách nhiệm kiểm tra số dư chứng khoán, nếu là lệnh mua sẽ kiểm tra tiền trong tài khoản, sau đó anh ta còn phải rà soát mẫu con dấu, số tài khoản... Lệnh tiếp tục chuyển cho trưởng phòng, sau đó được chuyển sang trung tâm giao dịch.
Nếu giao dịch tự động, lệnh đó sẽ nhảy vào hệ thống của trung tâm, nhưng tại VN do cơ chế giao dịch bán tự động nên nó được chuyển sang máy chủ của các công ty đặt tại trung tâm. Chẳng hạn, Công ty chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển VN có 3 người nhập lệnh tại sàn, một phụ trách đầu TP HCM, một phụ trách đầu Hà Nội và một người có trách nhiệm rà soát toàn bộ, sau đó lệnh mới chuyển vào trung tâm. Hầu như công ty nào cũng có 2 lớp nhận lệnh với 2 tầng kiểm tra.
Một cán bộ TTGDCK TP HCM cho hay qua nhiều tầng nấc như vậy song vẫn có lệnh sai. Lệnh khớp rồi không được sửa, tuy nhiên với những sai sót về số tài khoản thì có thể can thiệp, còn những sai sót như đặt lệnh bán thành mua, mua thành bán, hay giá từ 500 đồng thành 5.000 đồng các công ty chứng khoán phải đưa vào hệ thống tự doanh và hoàn toàn chịu trách nhiệm về thiệt hại.
Ông Hồ Công Hưởng, Giám đốc BSC rất quan tâm về sự cố J-Com. Ông nhận xét đây là kinh nghiệm để các công ty môi giới chứng khoán cũng như nhà đầu tư lưu ý khi đặt lệnh. Tuy khâu nhập lệnh của thị trường VN còn thủ công, mệnh giá mỗi cổ phiếu có 10.000 đồng, khối lượng giao dịch vẫn còn thấp song thiệt hại nếu xảy ra sai sót có thể rất lớn bởi nó ảnh hưởng đến uy tín của công ty. Với các nhà đầu tư cá nhân, giá trị do đặt lệnh nhầm có thể tới vài trăm triệu đồng.
Với trường hợp của Mizuho Nhật Bản, do lệnh bán đặt cao hơn 40 lần so với cổ phần công ty phát hành đăng ký bán, nhà môi giới rơi vào tình trạng bán khống. Mizuho buộc phải vội vã mua lại cổ phiếu để có thể chuyển chứng nhận sở hữu cổ phần cho khách hàng. Tại VN, nếu tình huống này xảy ra, luật cho phép nhà môi giới vay cổ phần của các công ty chứng khoán thành viên khác hoặc có thể nhờ công ty phát hành sử dụng cổ phiếu quỹ để cứu nguy. Khả năng sụp đổ một công ty môi giới ít xảy ra bởi loại hình doanh nghiệp này đều phải có công ty mẹ là một ngân hàng hoặc tổ chức tài chính mạnh.
Cú đặt lệnh "hớ" gần đây nhất được giới đầu tư VN kháo nhau xảy ra tại phiên đấu giá cổ phần Vinamilk đợt đầu tiên. Giá khởi điểm là 220.000 đồng một cổ phần, có một nhà đầu tư cá nhân người Việt đã khiến thị trường "sốc" khi đặt tới 2.000.000 đồng. Sau đó, nhà đầu tư này cho biết đã đặt nhầm lệnh mua, 200.000 đồng một cổ phiếu, thêm 1 số 0 nên thành 2 triệu đồng.
Việt Phong