Ông Nguyễn Đức Hoan, Chủ tịch AGTEK, nhấn mạnh: “Điểm chưa hợp lý nhất trong cơ sở phân giao hạn ngạch thành tích của Liên bộ là chỉ căn cứ vào thành tích xuất khẩu của 8 tháng cuối năm nay (1/5-31/12/2003). Đây là một quy định thật khó hiểu đối với tất cả doanh nghiệp chúng tôi”. Theo ông Hoan, việc cấp hạn ngạch vừa qua đã gây nên nhiều sự tranh cãi và thiếu minh bạch. Cũng trong thời điểm từ tháng 5/2003, có một số doanh nghiệp mở thêm công ty con hoặc ủy thác xuất khẩu hàng nên không bị trừ hạn ngạch.
Hơn nữa, Mỹ là thị trường nhập khẩu hàng dệt may có hai mùa trong năm rõ rệt, hàng mùa hè sẽ chấm dứt trong tháng 4 hàng năm. Vì vậy, việc tính hạn ngạch từ 8 tháng thay vì 12 tháng của năm 2003 sẽ làm cho các doanh nghiệp chuyên sản xuất hàng mùa hè không có nhiều thành tích. Trong khi các doanh nghiệp xuất ủy thác thì lại được cộng thêm. Và như thế sẽ tiếp tục tình trạng nhiều công ty sẽ tiếp tục thiệt thòi mà không biết trông mong vào đâu. Điều này theo ông Hoan sẽ khó đảm bảo được tính công bằng và minh bạch như chủ trương trước đó của Bộ Thương mại.
Công văn 722/CV - KHĐT của Bộ Công nghiệp, do Thứ trưởng Bùi Xuân Khu ký ngày 3/3/2002: |
Ông Diệp Thành Kiệt, Tổng thư ký AGTEK, phân tích thêm: “Thông tư Liên tịch cũng chưa cụ thể về việc xây dựng hệ số K, căn cứ xác định thế nào là đầu tư hiện đại, tỷ lệ hiện đại hóa, danh sách khách hàng lớn… Vì vậy chúng tôi mong muốn Liên bộ đưa ra những cơ sở chi tiết để thấy rõ được tính minh bạch hơn”. Ông Kiệt cũng kiến nghị về việc hoàn trả hạn ngạch nên lùi lại đến thời điểm trước 30/9/2004 (thay vì trước 30/6/2004 như Liên bộ quy định). Lý do các công ty khó xác định đơn hàng mùa đông vào thị trường Mỹ và hoàn tất trước tháng 6 được.
Các hội viên AGTEK đều thống nhất với những kiến nghị trên. Ông Phạm Xuân Hồng, Giám đốc Công ty may Sài Gòn 3, cho rằng: “Chưa có năm nào doanh nghiệp dệt may khủng hoảng như năm nay nên chúng tôi đang mong chờ sẽ có sự thay đổi vào năm tới. Thế nhưng nhìn vào cơ chế này lại càng lo lắng hơn. Liên bộ phải chịu khó nghe ý kiến từ nhiều doanh nghiệp thì cơ sở phân giao mới sát với tình hình thực tế được”. Bên cạnh đó, bà Nguyễn Thị Mỹ Linh (Giám đốc công ty Minh Châu) bức xúc: “Thời gian vừa rồi, trước khi ký hợp đồng với đối tác phải đưa hạn ngạch ra mới ký được. Sau đó, lượng hàng chỉ mới giao hết 80% thì không còn visa nữa (do chênh lệch số liệu giữa Hải quan Mỹ và Bộ Thương mại Việt Nam). Khách hàng không chịu trả tiền và còn đòi bồi thường vì chưa thực hiện xong hợp đồng. Vậy chúng tôi biết kiện lại ai? Trong khi đó, hạn ngạch còn thừa chúng tôi cũng không thể trả kịp cho Bộ Thương mại thì làm sao có số lượng thành tích để xin hạn ngạch cho năm sau…”.
Đại diện các công ty may Bình Hòa, Long An thì cho rằng cần phải có một chiến lược lâu dài, một đối sách từ trên xuống để giúp các doanh nghiệp trong ngành tránh được tình trạng khó khăn, nguy cơ phá sản và hàng trăm nghìn công nhân bị thất nghiệp. “Nhiều khách hàng đã bắt đầu chuyển sang thị trường Trung Quốc, Campuchia vì không thể chờ đợi được nữa (không dám ký hợp đồng vì số lượng hạn ngạch doanh nghiệp được giao cho năm sau chưa biết là bao nhiêu)”, đại diện công ty may Long An cho biết.
Giám đốc công ty Kim Nam nêu rõ: “300 công nhân của chúng tôi đang ngồi chơi từ hai tháng nay. Vậy dành 6% hạn ngạch cho doanh nghiệp phát triển làm gì trong khi những doanh nghiệp đã hoạt động từ lâu lại không có đủ hạn ngạch để sản xuất?”.
Thay mặt AGTEK, ông Nguyễn Đức Hoan tha thiết đề nghị Liên bộ xem xét lại đề nghị thời gian tính hạn ngạch và nhấn mạnh: “Hiệp hội Dệt may Việt Nam, AGTEK cũng như Phòng Thương mại công nghiệp Mỹ (Amcham) đều cùng quan điểm này trong các kiến nghị gửi đến Liên bộ trước đây”.
Bùi Đương