6 tháng đầu năm xuất khẩu dệt may chỉ đạt 39,5% kế hoạch. |
"Dự báo như vậy để các doanh nghiệp lường trước khó khăn mà tìm cách tiết giảm chi phí, đầu vào tăng mà đầu ra không thể nâng tương ứng", Bộ trưởng Hải nói. Ông nhận xét, đến nay có thể kết luận một số mặt hàng được kỳ vọng xuất khẩu nhiều nhất như dệt may, da giày khó có thể hoàn thành mục tiêu xuất khẩu và lộ rõ sức cạnh tranh quá thấp.
Số liệu tổng kết 6 tháng đầu năm của Bộ Công nghiệp cho thấy, 2 mặt hàng xuất khẩu chủ lực là dệt may và da giày kim ngạch xuất khẩu 6 tháng đầu năm đạt 3,149 tỷ USD. Trong khi đó kim ngạch nhập khẩu nguyên phụ liệu đầu vào như sợi bông, vải nguyên phụ liệu ước 2,482 tỷ USD. Giá trị gia tăng của 2 ngành này chỉ đạt 937 triệu USD, tương đương 27,4% kim ngạch nhập khẩu.
Ngoài thị trường có hạn ngạch như Mỹ, dệt may VN còn gặp khó khăn ở cả những thị trường phi hạn ngạch như EU. "Chính phủ đã cho phép chuyển nhượng hạn ngạch nhưng các doanh nghiệp vẫn chờ cơ hội xuất khẩu mà chưa rõ thời gian nào có hợp đồng, hoặc chờ giá chuyển nhượng tăng hơn. Các Cat chuyển nhượng tương đối "nóng" ở miền Nam đã vọt lên mức 7-12 USD/tá", ông Vũ Đức Thịnh, Tổng giám đốc Tổng công ty dệt may VN, nêu một trong những khó khăn của doanh nghiệp. Ông cho rằng, trong điều kiện dệt may phải cạnh tranh khốc liệt với đối thủ ngoài như vậy thì chính cơ chế trong nước đã làm tăng chi phí sản xuất và giảm khả năng cạnh tranh.
Phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu nhưng chính sách phát triển công nghiệp phụ trợ cho ngành may hầu như không có. Ông Thịnh cho hay, Thủ tướng đã đồng ý chương trình cấp 1.900 tấn hạt bông miễn phí cho nông dân song do tình hình hạn hán kéo dài, sản lượng bông thấp nên Tổng công ty đề nghị các ngân hàng khoanh nợ cho nông dân để lấy vốn đầu tư trồng bông tiếp mà không được chấp thuận. Với cả ngành dệt, 6 tháng đầu năm lãi 6-7 tỷ đồng nhưng lãi suất trả ngân hàng tới 215 tỷ. "Năm ngoái lãi suất vốn lưu động vay ngân hàng 8%, co kéo khéo lắm doanh nghiệp mới hòa vốn. Năm nay lên 11% dù các đơn vị đã hạn chế vốn vay tới mức thấp nhất cũng khó cầm cự được", vị tổng giám đốc phân bua.
Tại hội nghị tổng kết 6 tháng đầu năm, Bộ trưởng Công nghiệp thừa nhận khi VN gia nhập Tổ chức thương mại thế giới thì các nhà sản xuất hàng hóa trong nước sẽ rất khó khăn trước sự cạnh tranh của hàng hóa nhập khẩu, ngay những hàng hóa xuất khẩu chủ lực như dệt may, da giày cũng có thể sẽ thua ngay trên sân nhà. Ông dẫn chứng cả những mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng mạnh như gỗ cũng đứng trước những rủi ro lớn. Trên thực tế, xuất khẩu đồ gỗ sang Mỹ nhiều nhất là Đài Loan, sau khi các doanh nghiệp này bị Mỹ đánh thuế chống bán phá giá, các đơn hàng đã được chuyển sang Trung Quốc khiến nước này cũng bị ảnh hưởng. Hiện tại Đài Loan đang quay trở lại VN và Thái Lan, như vậy không phải doanh nghiệp đồ gỗ VN tự mạnh lên mà do doanh nghiệp Đài Loan chạy sang đặt hàng hoặc liên doanh sản xuất. Đây cũng là một lý do đồ gỗ VN có thể bị Mỹ kiện bán phá giá.
Đứng trước thực trạng khó khăn như vậy, Bộ Công nghiệp sẽ tiếp tục duy trì chế độ giao ban với các tỉnh thành phố có tỷ trọng công nghiệp lớn để tìm cách tháo gỡ khó khăn kịp thời. Bộ cũng đề nghị Thủ tướng và các bộ ngành triển khai nhanh kế hoạch cắt giảm các loại phí, tạo điều kiện giảm chi phí trung gian nhằm giảm giá thành sản phẩm. Với hàng dệt may Bộ cho rằng cần thay đổi cơ chế trong điều hành hạn ngạch, đảm bảo thúc đẩy xuất khẩu chứ không gây thêm khó khăn cho doanh nghiệp.
Về phần doanh nghiệp sẽ theo dõi mọi động thái của thị trường để tranh thủ đẩy mạnh xuất khẩu. Chẳng hạn từ nay đến cuối năm, dệt may có thể tập trung vào một số Cat Trung Quốc bị cả Mỹ và EU tái áp hạn ngạch, đồng thời chăm sóc kỹ thị trường Nhật trong bối cảnh gần đây Trung Quốc lơ là bạn hàng này do yêu cầu khó tính, đơn hàng lại không lớn. Từ tháng 5, nhiều nhà nhập khẩu hàng dệt may Nhật đã chuyển đơn hàng từ Trung Quốc sang VN. Theo tính toán, chỉ cần nhận được 10% số đơn hàng dệt may của Nhật Bản đang sản xuất tại Trung Quốc là VN có trên 1 tỷ USD.
Phong Lan