Sự việc bắt đầu vào ngày 18/4/2001. Ông Vũ Bảo Dương, Giám đốc Sở Khoa học Công nghệ Môi trường Hải Dương, ký Quyết định số 62/QĐ-TTr thành lập đoàn kiểm tra bất thường với nội dung: Thanh tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, đo lường và chất lượng. Đoàn thanh tra được triệu tập bao gồm đại diện của Sở Y tế, Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Sở Kế hoạch và Đầu tư… do ông Trương Văn Nhi, Chánh thanh tra Sở Khoa học Công nghệ và Môi trường tỉnh làm trưởng đoàn.
Theo kết luận của đoàn thanh tra thì tại khu vực sản xuất, thanh tra đã phát hiện công ty đang sản xuất nước khoáng Thạch Khôi đóng chai bằng nước lấy từ nguồn nhà máy nước Cẩm Thượng. Vẫn theo kết luận thanh tra, ông Nguyễn Hoàng Dương, người được thanh tra ghi là Giám đốc Nhà máy Nước Laska, đã thừa nhận sau khi lấy nước khoáng Thạch Khôi sản xuất thử 300 thùng loại 0,5 lít thì nguồn nước khoáng Thạch Khôi ngừng chảy, nhưng nhà máy vẫn sản xuất nước uống đóng chai bằng nước máy Cẩm Thượng và dán nhãn mác nguồn nước khoáng Thạch Khôi. Theo cơ quan thanh tra, việc làm này là vi phạm quy chế ghi nhãn hàng hoá lưu thông trong nước và hàng hoá xuất nhập khẩu. Sau đó, thanh tra đã quyết định xử lý đình chỉ việc dán nhãn nguồn nước khoáng Thạch Khôi.
TWC không công nhận tính pháp lý của thanh tra
Ngày 8/6, TWC có công văn số 17 TWC gửi các cấp lãnh đạo cao nhất của tỉnh Hải Dương khiếu tố hành vi vi phạm pháp luật của ông Trương Văn Nhi, Chánh thanh tra Sở Khoa học Công nghệ và Môi trường tỉnh với lập luận: Sở Khoa học Công nghệ và Môi trường thành lập đoàn thanh tra trái với thẩm quyền, sai đối tượng, nhầm chủ thể… từ đó TWC không công nhận tính pháp lý của bản kết luận thanh tra và bác bỏ những nội dung có liên quan đến việc thanh tra của đoàn thanh tra Sở Khoa học Công nghệ và Môi trường Hải Dương.
Chánh thanh tra Sở Khoa học Công nghệ và Môi trường Hải Dương: "Tôi thừa nhận có sai sót nhưng…"
- Theo Pháp lệnh thanh tra, việc kiểm tra bất thường chỉ được tiến hành khi đối tượng có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Vậy căn cứ vào đâu, Sở lại kiểm tra bất thường cơ sở sản xuất của TWC?
- Có mấy lý do khiến Sở quyết định thanh tra bất thường TWC. Thứ nhất, chúng tôi có nhận được nguồn tin từ ông Trưởng ban biên tập báo Thanh Tra, đề nghị xác minh thông tin về việc Nhà máy Laska sản xuất nước uống đóng chai từ nước máy, nhưng lại ghi nhãn mác là nguồn nước khoáng Thạch Khôi.
Thứ hai là, vào thời điểm này, nguồn nước khoáng Thạch Khôi đã ngừng chảy được khoảng 2 tháng nhưng trên thị trường vẫn thấy xuất hiện những sản phẩm của Laska mang nhãn nước suối thiên nhiên Thạch Khôi ghi ngày sản xuất: tháng 3. Từ đó, chúng tôi thấy cần phải thanh tra chuyên ngành để làm rõ vấn đề trên. Và kết quả thanh tra đã cho thấy những thông tin trên là có cơ sở, chính ông Nguyễn Hải Dương, người đại diện cho Laska phải thừa nhận có việc sản xuất nước đóng chai lấy nguồn nước máy, nhưng vỏ lại ghi nguồn nước Thạch Khôi, như vậy là vi phạm về nhãn mác hàng hoá, đánh lừa người tiêu dùng.
- Phía TWC đã bác bỏ sự thừa nhận của ông Nguyễn Hải Dương, cho rằng, thanh tra đã tự gắn cho ông Dương chức danh Giám đốc nhà máy. Do đó lời nói của ông Dương không thể coi là đại diện hợp pháp cho Laska?
- Khi thanh tra với chế độ bất thường thì không cần báo trước, nhưng chúng tôi đã linh động với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài nên báo cho Laska để họ bố trí người đại diện. Thế nhưng, khi chúng tôi tiến hành thanh tra thì ông Dương được giới thiệu là người đại diện cho nhà máy tiếp chúng tôi. Về mặt nguyên tắc, khi có việc thanh tra bất thường, người đứng đầu đối tượng bị thanh tra có thể uỷ quyền cho người khác đại diện. Trong trường hợp không có cả người đại diện thì chúng tôi vẫn có thể thanh tra và lập biên bản với những người làm chứng. Laska đang cố tình vin vào việc ông Dương không có đủ uỷ quyền đại diện của tổng giám đốc, cho rằng ông này trả lời với tư cách cá nhân để bác bỏ sự thừa nhận vi phạm pháp luật của Laska là một cách chối bỏ trách nhiệm.
- Một trong những nguyên tắc sơ đẳng nhất của thanh tra là phải có cơ sở khoa học và có giá trị pháp lý trước khi kết luận. Thế nhưng ở đây ông đã bỏ qua việc lấy mẫu xét nghiệm ngay tại hiện trường sản xuất của Laska, cũng như việc niêm phong số sản phẩm vi phạm nhãn mác. Điều này có thể hiểu là thanh tra đã kết luận khi chưa có đầy đủ chứng cứ?
- Do kiểm tra tại cơ sở sản xuất, bản thân ông Dương thừa nhận việc dán nhãn không đúng với chất lượng bên trong nên chúng tôi mới “bỏ qua” thao tác nghiệp vụ này. Tôi thừa nhận đây là sai sót nghiệp vụ của chúng tôi. Đúng ra chúng tôi phải tiến hành lấy mẫu, kiểm nghiệm để khẳng định việc Laska lấy nguồn nước máy hay nguồn nước khoáng bằng những xét nghiệm của đơn vị có thẩm quyền.
- Cuộc thanh tra do ông làm trưởng đoàn là cuộc thanh tra liên ngành, mà theo nguyên tắc thì việc thành lập thanh tra liên ngành phải có quyết định của UBND tỉnh chứ không phải của giám đốc Sở Khoa học Công nghệ và Môi trường. Hơn thế nữa, theo quy định tại Quyết định 1155/QĐ-UB của UBND tỉnh Hải Dương thì chỉ có UBND tỉnh có quyền quyết định kiểm tra các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Đoàn thanh tra của Sở đã không báo cáo với UBND tỉnh, có thể hiểu là đã trái thẩm quyền?
- Thứ nhất, tôi xin khẳng định đây không phải là thanh tra liên ngành mà chỉ là thanh tra chuyên ngành. Do vấn đề quản lý chất lượng hàng hoá thuộc trách nhiệm của các cơ quan khác nên chúng tôi mời một số đại diện các cơ quan. Thứ hai là Công văn 1155/QĐ-UB đã không được gửi tới hoặc có gửi tới nhưng chúng tôi không nhận được, nên chúng tôi không biết quy định này chứ không phải là cố ý làm trái thẩm quyền. Với tư cách là trưởng đoàn thanh tra, tôi xin sẵn sàng nhận những thiếu sót, sơ xuất của đoàn. Tuy nhiên, tôi xin khẳng định một điều, sự sai sót của chúng tôi không thể là cái cớ để Laska không thừa nhận hành vi vi phạm về nhãn mác hàng hoá, chối bỏ trách nhiệm, không trung thực với người tiêu dùng. Tôi có những chứng cơ để khẳng định điều này.
Lao Động, 11/7