Được Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị phát biểu trong phiên chất vấn sáng 23/11, Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư Bùi Quang Vinh đã dành phần lớn thời gian để làm rõ những khó khăn cũng như định hướng của Chính phủ trong huy động nguồn lực đầu tư cho cơ sở hạ tầng.
Phí cầu đường cũng sẽ hướng tới cơ chế thị trường. Ảnh: Hanic |
Theo Bộ trưởng, nhu cầu đầu tư hạ tầng trong giai đoạn phát triển của Việt Nam là ngày một lớn, không chỉ ở đô thị mà còn là các công trình thiết yếu tại nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Tuy nhiên, trong điều kiện Nhà nước chủ trương thu hẹp đầu tư công (giảm vốn từ ngân sách, hạn chế phát hành trái phiếu Chính phủ) thì nguồn lực phục vụ quá trình nói trên ngày một eo hẹp.
Trước thực tế đó, Chính phủ xác định vẫn phải phát triển hạ tầng giao thông, vốn đầu tư toàn xã hội cho lĩnh vực này phải tiếp tục tăng. Do đó, khi giảm đầu tư công thì các loại hình, thành phần đầu tư khác cần được mở rộng ở mức độ tương ứng hoặc nhiều hơn. “Nếu không, Việt Nam không thể hoàn thành mục tiêu cơ bản trở thành một nước công nghiệp vào năm 2020”, ông Vinh nhận định.
Cũng theo Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư, hiện không thiếu các doanh nghiệp trong và ngoài nước quan tâm tới đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng tại Việt Nam. Do đó, trong thời gian tới, Chính phủ chủ trương tiếp tục thúc đẩy các mô hình hợp tác công tư như PPP, BT, BOT… với ngân sách đóng vai trò là vốn mồi, vốn đối ứng, vốn giải phóng mặt bằng.
Vướng mắc hiện nay chính là chưa có quy định cụ thể, đặc biệt trong vấn đề thuế, phí… để giúp chủ đầu tư thu hồi vốn. “Hiện nhiều nhà đầu tư nước ngoài làm việc với Bộ đều phát biểu rằng không đầu tư vào điện, nước vì giá tại Việt Nam thấp quá, thấp hơn bình thường. Như vậy thì không thu hồi được vốn”, Bộ trưởng cho biết.
Người đứng đầu ngành Kế hoạch & Đầu tư cho rằng cơ quan quản lý cần đổi mới tư duy về giá, phí. Cần xây dựng cơ chế giá phù hợp để đảm bảo nhà đầu tư có thể thu hồi vốn. Riêng đối với các công trình tại vùng sâu, vùng xa, công trình khó có khả năng hòa vốn hoặc sinh lời, Bộ trưởng cho rằng Nhà nước vẫn phải đóng vai trò nhà đầu tư chính.
Để khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, dở dang của các dự án thời gian qua, Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư cho biết Chính phủ vừa ban hành nhiều quy định chặt chẽ, trong đó yêu cầu quy trách nhiệm cá nhân đôi với người phê duyệt đầu tư mà không thẩm định được khả năng cân đối vốn, gây ra tình trạng dàn trải, dở dang.
Trong các quy định này, Bộ Tài chính, Kế hoạch & Đầu tư được xem là những người “gác cổng”, đảm bảo các dự án nhóm C (hoàn thành tối đa trong 3 năm) cần đảm bảo mức bố trí vốn mỗi năm 35%, các dự án nhóm B (tối đa 5 năm) cần mỗi năm 20%.
Cuối cùng, Bộ trưởng khẳng định trong thời gian tơi, Chính phủ sẽ có cái nhìn dài hơi hơn về quy hoạch phát triển hạ tầng giao thông, để làm cơ sở lựa chọn, kêu gọi vốn đầu tư. Kế hoạch cho giải đoạn từ nay đến 2020 đang được Chính phủ xây dựng và trình Ban Chấp hành Trung ương.
Nhật Minh