Dành cả ngày 26/3 để thảo luận về Báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2010 và việc triển khai thực hiện năm 2011 nên không ngạc nhiên khi các vấn đề kinh tế vĩ mô được các đại biểu Quốc hội mổ xẻ một cách thẳng thắn ngay trong phiên làm việc buổi sáng.
Theo đánh giá chung của các đại biểu, tuy đạt được những thành tựu nhất định trong công tác điều hành năm 2010 (GDP vượt mục tiêu, thâm hụt ngân sách có xu hướng giảm…) nhưng tình hình kinh tế vĩ mô của Việt Nam trong năm qua vẫn còn ẩn chứa nhiều vấn đề nhức nhối, cần được khẩn trương giải quyết.
Nhiều ý kiến đại biểu cho rằng nên thận trọng khi đặt vấn đề tái đầu tư 3.500 tỷ đồng cho PVN. Ảnh: Chinhphu.vn |
Quốc hội cũng đánh giá cao sự quyết liệt của Chính phủ trong việc triển khai Nghị quyết 11 với 6 giải pháp được đánh giá là toàn diện, đúng hướng nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát và đảm bảo an sinh xã hội. Tuy nhiên, các ý kiến cũng cho rằng việc triển khai các nội dung của Nghị quyết, trên thực tế cũng này sinh không ít vấn đề cần giải quyết, nhằm tránh gây cản trở tới quá trình hoạt động của nền kinh tế.
Theo đại biểu Trần Du Lịch (TP HCM), Nghị quyết 11 là một toa thuốc đúng cho nền kinh tế nhưng liệu toa thuốc này có đủ liều và đúng thời gian hay không thì vẫn còn phụ thuộc rất nhiều vào người “bốc thuốc”. Theo Tiến sĩ Lịch thì trong câu chuyện kiềm chế lạm phát của năm 2011, bên cạnh chính sách tiền tệ vốn đã khá rõ ràng, vấn đề mà dư luận quan tâm nhất hiện nay là làm sao cắt giảm được đầu tư công và công chi.
“Theo tôi, không nên dừng lại ở việc cắt giảm chi thường xuyên 10% trong năm nay mà chúng ta nên tận dụng cơ hội này để tính toán đến những vấn đề căn cơ hơn, đó là thay đổi toàn bộ phương thức phân bổ và quản lý ngân sách sao cho hiệu quả và phù hợp”, đại biểu đoàn TP HCM đề xuất.
Có chung quan điểm nói trên, 2 đại biểu Nguyễn Văn Tiên (Tiền Giang) và Nguyễn Văn Ba (Khánh Hòa) cho rằng việc giảm đầu tư và chi ngân sách cần những kế hoạch và giải pháp cụ thể, chứ không đơn thuần là sử dụng các mệnh lệnh hành chính.
“Để đánh giá phương hướng vĩ mô, không nên quá tả hoặc quá hữu. Bằng giờ này năm ngoái, chúng ta hô hào đầu tư thật nhanh, thật nhiều, giải ngân thật nhanh nhưng đến cuối năm chúng ta lại co lại. Có cảm giác chúng ta điều hành kinh tế vĩ mô giống quân sự vậy. Một nền kinh tế đòi hỏi sự trầm lắng, suy tư và trăn trở, không thể điều hành như đánh trận”, đại biểu Nguyễn Văn Tiên khẳng định. Theo ông nếu vào thời điểm này năm ngoái, các cơ quan chức năng không hô hào đầu tư nhiều thì bây giờ không phải lo cắt nhiều và giải quyết những hậu quả của nó.
Chia sẻ quan điểm này, đại biểu Nguyễn Bá Thuyền đề nghị các giải pháp đưa ra cần đúng hướng và khi điều hành phải hết sức linh hoạt, cần cân nhắc cái gì cần vẫn phải chi tiêu, cái cần cắt giảm mới phải cắt giảm. Ông dẫn lại bối cảnh từ năm 2007 đến nay, các giải pháp đưa ra không tính nhiều tới hậu quả, đầu tư nhiều dẫn đến lạm phát thì tập trung siết chặt, siết chặt nhiều gây suy thoái kinh tế thì lại ban hành gói kích cầu.
"Chúng ta cứ tạo ra khuyết điểm xong khắc phục khuyết điểm lại báo cáo thành tích. Điều này phải hết sức lưu ý. Các giải pháp bây giờ, tôi đề nghị với Chính phủ hết sức linh hoạt để chú ý làm sao tránh lặp lại. Bây giờ đang lạm phát thì chúng ta kiềm chế và chúng ta thắt chặt quá mức cần thiết thì chắc chắn sẽ gây ra suy giảm kinh tế", ông Thuyền nói.
Từ góc độ doanh nghiệp, đại biểu Phạm Thị Loan cho rằng các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang hết sức khó khăn do chính sách tiền tệ lúc thì nới lỏng quá, lúc lại thắt chặt quá.
Trong buổi làm việc hôm nay, các đại biểu cũng bàn luận phương án sử dụng 3.500 tỷ đồng từ tiền lãi dầu khí để tái đầu tư cho Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN).
Mặc dù đã được Ủy ban Kinh tế đề xuất Quốc hội chấp thuận cho PVN được sử dụng khoản tiền nêu trên nhưng đa phần ý kiến thảo luận tại hội trường đều cho thấy sự hoài nghi của các đại biểu về hiệu quả sử dụng vốn.
“Trong phương án ban đầu, PVN cho biết sẽ đầu tư vào 3 dự án. Nhưng Bộ Công Thương sau đó điều chỉnh xuống còn một. Điều đó cho thấy có một sự tùy tiện nhất định trong kế hoạch sử dụng vốn”, đại biểu Phạm Thị Loan (Hà Nội) nhận định.
Theo đại biểu này thì trong năm 2011, PVN dự kiến sẽ đầu tư tổng cộng khoảng 105.000 tỷ đồng. Bà Loan đặt câu hỏi ai là người duyệt chi kế hoạch này? Trong trường hợp doanh nghiệp đầu tư dàn trải, tương tự trường hợp của Vinashin thì nếu xảy ra vấn đề, ai sẽ là người phải chịu trách nhiệm?
Đại biểu Huỳnh Thành lập (TP HCM) cũng cho rằng trong bối cảnh tất cả các ngành, các cấp đang tích cực giảm chi tiêu công thì việc đầu tư cho PVN cũng nên được cân nhắc kỹ. Một đại biểu khác thì đề xuất thay vì giải ngân một lần, nên chuyển sang đầu tư cho các dự án của Tập đoàn Dầu khí theo tiến độ để giảm nhẹ gánh nặng cho ngân sách.
Bên cạnh vấn đề sử dụng vốn tại các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước, những khó khăn của doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng được nhiều ý kiến quan tâm. Theo đại biểu Cao Sĩ Kiêm (Thái Bình), do siết chặt về tín dụng nên hiện có đến hơn 30% doanh nghiệp vừa và nhỏ cho biết họ không tiếp cận được vốn trong năm nay. Đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết (An Giang) cho biết hiện lãi suất ngân hàng đã lên rất cao, đòi hỏi doanh nghiệp phải có lãi trên 20% thì mới trả được tín dụng cho ngân hàng. Đây là điều rất khó thực hiện trong điều kiện hiện nay và khiến cho sản xuất tại nhiều doanh nghiệp bị trì trệ, đình đốn.
Giải đáp về vấn đề vốn cho sản xuất trong năm 2011, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu khẳng định, về lượng tuyệt đối, tăng trưởng tín dụng sẽ không giảm so với 2010 (khoảng 460.000 tỷ đồng). Quan trọng hơn, lượng vốn này sẽ được ưu tiên hết sức cho khu vực sản xuất, nông nghiệp, công nghiệp phụ trợ và xuất khẩu… Người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước cũng cho biết, nếu điều hành tốt, cán cân thanh toán tổng thể của nền kinh tế năm nay có thể dương khoảng 2 tỷ USD sau 2 năm thâm hụt liên tiếp. Tuy vậy, ông chưa đề cập đến vấn đề hạ mặt bằng lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp.
Phát biểu trong phiên thảo luận sáng nay, Bộ trưởng Tài chính Vũ Văn Ninh khẳng định việc điều hành tài khóa năm 2011 sẽ kiên quyết theo hướng thắt chặt. Bộ Tài chính sẽ tích cực tăng thu, chống thất thu thuế, tích cực kiểm trả các doanh nghiệp thường xuyên báo lỗ lớn để chống hiện tượng chuyển giá. Bên cạnh đó, Bộ sẽ tiếp tục chỉ đạo giảm chi, đưa thâm hụt ngân sách xuống dưới 5% GDP nhưng không cắt giảm các khoản chi liên quan đến lương và an sinh xã hội. Hoạt động đầu tư cũng được cắt giảm theo 4 kênh, bao gồm ngân sách, trái phiếu Chính phủ, tín dụng và doanh nghiệp Nhà nước. |
Nhật Minh