Các công ty dệt may đã tung ra thị trường nội địa nhiều hàng may gia công |
Dù đã sang tháng 10, song các đơn vị dệt may trên toàn quốc nói chung và ở TP HCM nói riêng vẫn chưa nhận được hạn ngạch xuất khẩu để chuẩn bị cho các đơn hàng. Không có việc làm, nhiều công nhân thất nghiệp, doanh nghiệp tạm ngưng sản xuất.
Bà Cẩm Tú, Phó giám đốc điều hành Công ty Tân Phú Cường, cho biết, doanh nghiệp đã xuất được gần hết các đơn hàng có quota nằm trong Cat nóng (338/339), chỉ vướng lại 1 lô hơn 6 nghìn tá sản phẩm. Sau đó khách hàng có yêu cầu xuất tiếp, nhưng do Cat này bị cấm vận, hết quota nên đành bỏ. Hơn tháng nay, Tân Phú Cường chỉ làm theo một vài đơn hàng phi quota và hàng nội địa. Nhưng thời gian này công ty phải đối đầu với nhiều khó khăn hơn vì đơn hàng này cũng đã hết. Còn hàng nội địa thì không thể cạnh tranh được với các đơn vị có tiếng vì doanh nghiệp chưa xây dựng thương hiệu riêng cho mình.
Cách đây 1 tháng, Tân Phú Cường đã giảm 4 dây chuyền sản xuất. Đến ngày 10/9, công ty buộc phải đóng cửa trong 2 tuần (từ 10/9 đến 22/9), cho toàn bộ công nhân nghỉ việc để chờ quota từ Bộ Thương mại. Hiện công ty rất khó định hướng cho mặt hàng truyền thống của mình, vì Tân Phú Cường chuyên may hàng thun xuất khẩu, thuộc các đơn hàng có hạn ngạch. Nhưng hạn ngạch được giao bao giờ cũng nằm dưới định mức của công ty, vì nếu tính theo khả năng sản xuất thì công ty cần 420 nhìn tá quota/năm, nhưng theo chỉ tiêu của Bộ chỉ được 120 nghìn tá/năm.
"Đã có nhiều khách hàng nước ngoài hoặc thông qua các đại lý ở Việt Nam muốn đặt hàng. Những đơn hàng đó đều nằm trong khả năng sản xuất của công ty, nhưng mình không dám ký, vì lỡ không nhận được quota thì làm sao, nên đành phải chờ. Nếu tình trạng này kéo dài đến hết tháng 10 sẽ là một khó khăn lớn cho Tân Phú Cường", bà Cẩm tâm sự.
Ở Công ty may Hòa Bình, sau hơn 2 tháng rút ngắn thời gian làm việc của công nhân (còn 5 giờ/ngày) thì nay cũng hết hàng để làm, kể cả may hàng gia công, hàng chợ giá rẻ. Công nhân vừa làm, vừa chơi để giết thời gian. Theo giám đốc công ty, vấn đề hạn ngạch được giao chậm ảnh hưởng lớn đến nhiều doanh nghiệp, trong đó không loại trừ đơn vị ông. Vì khi ký một đơn hàng với khách, doanh nghiệp phải mất 3 tháng chuẩn bị, do nguyên phụ liệu của ngành may Việt Nam đa phần nhập từ nước ngoài. Hàng làm xong phải mất thêm một khoảng thời gian nữa để vận chuyển. Do đó quota giao chậm ngày nào thì doanh nghiệp phải chịu thiệt thòi ngày đó.
Còn theo giám đốc Công ty may Hoàn Cầu, sự cố trong cơ chế phân bổ quota năm nay làm hạn chế sức cạnh tranh của các doanh nghiệp, vì hiện nhiều khách hàng vẫn chưa dám đặt hàng. Họ chờ xem diễn biến sẽ như thế nào, Mỹ đang chờ sự hạ giá thành của Việt Nam. Vì nếu tính theo đơn giá như trước đây, Mỹ sẽ không mua, do phí quota của Việt Nam quá cao, còn nếu bán giá rẻ doanh nghiệp phải chịu lỗ nặng. Bên cạnh đó, còn có một tình cảnh éo le là khi có khách đặt hàng nhưng Hoàn Cầu không được phép ký vì còn phải chờ quota. Hiện công ty này đang sản xuất cầm chừng từ những đơn hàng nội địa để tạo công ăn việc làm cho công nhân.
Theo ông Nguyễn Đức Hoan, Chủ tịch Hội Dệt may và Thêu đan TP HCM (Agtek), việc không có hàng để làm, doanh nghiệp thu hẹp sản xuất là tình trạng phổ biến của các doanh nghiệp dệt may trên địa bàn. Hàng nội địa có, song chỉ bằng 1/10 hàng xuất khẩu và chỉ những doanh nghiệp có thương hiệu mới có được đơn đặt hàng nội địa. "Việc phân quota chậm hơn mọi năm 1 tháng, doanh nghiệp có thể chờ được. Nhưng Bộ phải có một chính sách minh bạch rõ ràng hơn. Như cách tính của Bộ theo hệ số K, thì hầu như không một doanh nghiệp nào hiểu cả và cũng chẳng biết được cách tính đó là gì", ông Hoan cho biết thêm.
Thùy Vinh