Một trong những doanh nghiệp đang gặp khó khăn nhất về thuế nhập khẩu nguyên liệu cà chua sốt là Công ty TNHH Việt Cường (Long An). Ông Trần Quốc Cường, Giám đốc công ty, cho biết do thuế nhập khẩu nguyên liệu cà chua 50% cùng với 10% thuế GTGT, công ty hiện chỉ nhập khẩu được 3 container thay vì 6-7 container như trước đây. Thuế nhập khẩu nguyên liệu cao nên cá sốt cà chua đóng lon bị đội giá thành, không cạnh tranh nổi với hàng ngoại nhập trốn lậu thuế. Công ty chỉ còn 200 trong số 400 công nhân làm việc cầm chừng.
Cũng vì thuế nhập khẩu nguyên liệu, công ty Sakico, liên doanh giữa công ty thuộc tỉnh Kiên Giang và TP HCM chuyên sản xuất cá hộp sốt cà, đã tạm ngưng hoạt động từ đầu năm.
Công ty Thái Dương (SUNCO) TP HCM là doanh nghiệp trực thuộc UBMTTQVN cũng đang lâm vào thảm cảnh tương tự. Năm 1997, công ty này đã đầu tư 10 tỷ đồng thành lập xí nghiệp thực phẩm Bình Minh, chuyên sản xuất thực phẩm đóng hộp, chủ yếu là sản phẩm cá sốt cà. Nhưng do thuế nhập khẩu nguyên liệu cao, công ty đã liên tục thua lỗ. Ông Trịnh Ngọc Hải, Giám đốc SUNCO, cho biết năm 1997, cà chua loại phuy 200 lít (nguyên liệu dùng cho sản xuất, không phải hàng tiêu dùng) hải quan TP HCM đã áp tính thuế nhập khẩu 40% với lý do: nguyên liệu cà chua là mặt hàng không có tên trong biểu thuế. SUNCO đã kiến nghị lên các cấp thẩm quyền can thiệp, sau đó Tổng cục Thuế đã chấp thuận cho giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu cà chua xuống còn 30%. Nhưng đầu năm 1999, thực thi nội dung luật thuế mới, SUNCO phải nộp thuế nhập khẩu nguyên liệu cà chua với thuế suất 50%, cộng thêm 10% thuế GTGT.
SUNCO tiếp tục kiến nghị, đến 21/7/1999, ông Trương Chí Trung, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế đã có công văn trả lời: Bộ Tài chính quyết định không điều chỉnh giảm thuế suất thuế nhập khẩu mặt hàng cà chua nguyên liệu vì trong biểu thuế áp dụng từ 1/1/1999, không có mã tính thuế cho dạng nguyên liệu này, nên phải áp mã theo thuế suất cà chua chế biến đang hạn chế nhập khẩu. Tiếp theo đó, Bộ KH&ĐT đã 2 lần can thiệp đề nghị Bộ Tài chính giải quyết đề nghị của SUNCO nhưng cho đến nay, Bộ Tài chính vẫn... im hơi lặng tiếng.
Hiện nay, cả nước có khoảng 20 doanh nghiệp sản xuất thực phẩm sử dụng nguyên liệu cà chua cô đặc nhập khẩu, nhưng thuế nhập khẩu và thuế GTGT đang là một "bức tường lớn" ngăn cản doanh nghiệp hoạt động. Các doanh nghiệp cho rằng, cà chua nhập khẩu chứa trong phuy 200 lít là nguyên liệu, không thể là hàng tiêu dùng được. Hơn thế, Thủ tướng Chính phủ cũng đã có quyết định về miễn thuế nhập khẩu đối với các nguyên liệu trong nước chưa sản xuất được cụ thể là nguyên liệu cà chua cô đặc. Các chủ doanh nghiệp kiến nghị: cà chua nguyên liệu chịu thuế nhập khẩu 0-10% là hợp lý và Bộ Tài chính cùng các cơ quan có thẩm quyền cần sớm xóa bỏ bức tường lớn trên cho doanh nghiệp.
Thương Mại, 10/5