Một điểm tập kết lúa của nông dân. |
Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến "thắng lợi" trên là cam kết của Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn về việc đưa toàn bộ lượng gạo tạm trữ đợt này vào thị trường tập trung của Chính phủ, đồng thời, xem xét hỗ trợ toàn bộ các doanh nghiệp bị lỗ do mua tạm trữ. Phó Thủ tướng đã kết thúc chuyến công tác 4 ngày vào các tỉnh ĐBSCL vào hôm qua (2/4).
Tiền Giang, một tỉnh trọng điểm lúa của ĐBSCL có 28 điểm thu mua lúa, lúc nào cũng sôi động người mua, người bán. Tại Xí nghiệp Xay xát Chế biến số 1 (Công ty Lương thực Tiền Giang), ngay sát kho lúa là bến đầy ắp những ghe xuồng từ khắp nơi vận chuyển lúa về bán cho Xí nghiệp. Bình quân mỗi ngày đơn vị mua được tới 200 tấn lúa. Giám đốc Phạm Thanh Cao cho biết, bất cứ người dân nào mang lúa đạt tiêu chuẩn tới bán cho Xí nghiệp, đều được trả 1.300 đồng/kg. Loại lúa thơm xí nghiệp mua với giá cao hơn, 1.500 đồng/kg... Ông Cao cũng cho biết, trong những ngày này, xí nghiệp chỉ có một nhiệm vụ mua lúa tạm trữ theo chỉ thị của Chính phủ, do đó họ sẵn sàng làm việc từ 6 giờ sáng đến 10 giờ đêm, kể cả thứ bảy và chủ nhật.
Ông Trương Thanh Phong, Giám đốc Công ty Lương thực Tiền Giang cho biết, tỉnh Tiền Giang đã cơ bản hoàn thành thu hoạch trên 90% diện tích lúa đông xuân, vì thế họ có điều kiện thu mua lúa thuận lợi hơn các nơi khác. Chỉ có một cái khó chung là sau khi có chỉ thị mua lúa tạm trữ của Chính phủ, nhiều hộ nông dân đã tạm dừng bán lúa chờ giá lên. Ban lãnh đạo công ty đã phải xuống tận nơi gặp gỡ bà con nông dân để thuyết phục họ bán lúa cho công ty. Thời điểm mua lúa tạm trữ rất ngắn, chỉ trong vòng 50 ngày. Nếu nông dân không bán lúa thì khó khăn sẽ không lường trước được, bởi lẽ thời điểm mua lúa tạm trữ sẽ qua đi mà vụ lúa hè thu thì đang đến gần. Rất nhiều bà con nông dân đã nghe ra và tiếp tục chở lúa đến bán tại các điểm thu mua. Kế hoạch của công ty được giao mua tạm trữ 60.000 tấn lúa. Công ty quyết tâm sẽ hoàn thành kế hoạch vào ngày 30/4/2001 và có thể sớm hơn nữa. Đến hết tháng 3/2001, công ty đã đạt trên 50% kế hoạch với bình quân mỗi ngày mua trên 1.500 tấn.
Công ty Xuất nhập khẩu Vật tư Nông nghiệp Đồng Tháp (Dagrimex) được giao chỉ tiêu mua tạm trữ 66.000 tấn lúa trong tổng số 120.000 tấn của cả tỉnh. Tuy nhiên, theo ông Võ Văn Hóa, Phó Giám đốc công ty, đến hết tháng 3/2001, mới mua được 21.000 tấn, đạt xấp xỉ 30% kế hoạch. Đồng Tháp cũng có những khó khăn riêng về điều kiện thu mua lương thực, do gần cuối tháng 3 mưa nhiều nên bà con nông dân không phơi sấy được. Hơn nữa, Dagrimex cũng phải mua qua hàng xáo và hoàn toàn mua gạo sơ chế, nên thời tiết càng xấu, càng khó khăn cho việc thu mua. Đặc biệt, bà con nông dân Đồng Tháp vẫn chần chừ trong việc bán lúa. Chị La Thanh Hồng, ở ấp 1, xã Mỹ Tân, huyện Cao Lãnh cho biết, gia đình chị sản xuất 1,2 ha lúa, đạt năng suất gần 6,5 tấn/ha. Gia đình chị rất đông người nên với sản lượng trên 8 tấn lúa chưa đủ để trang trải chi tiêu trong gia đình nên chưa muốn bán, chờ giá lên.
Công ty Dagrimex có 10 điểm thu mua lương thực trong đó có 3 điểm tại các huyện Tân Hồng, Tam Nông, Tháp Mười thuộc vùng đặc biệt khó khăn về điều kiện đi lại. Có những nơi chỉ có loại thuyền trọng tải từ 50 đến 70 kg mới chuyên chở được lúa và người chở phải lội trên các con lạch để đẩy thuyền đi. Vì thế, giá lúa ở vùng này rất thấp, chỉ trên chút đỉnh 1.100 đồng/kg và nông dân buộc phải bán qua hàng xáo. Đây là điều trăn trở nhất của cán bộ công ty Dagrimex mà họ chưa có cách gì giải quyết. Còn một lý do nữa khiến cho Đồng Tháp có tiến độ thu mua lúa chậm so với các tỉnh khác trong vùng là do vụ lúa đông xuân bị chậm thu hoạch một tháng so với bình thường (lũ rút chậm 1 tháng so với thời điểm gieo cấy đông xuân).
Tuy nhiên, vào sát những ngày cuối tháng 3 và đầu tháng 4/2001, tiến độ mua lúa tạm trữ ở Đồng Tháp có phần khả quan. Tại khúc sông Tiền thuộc phường 11 thị xã Cao Lãnh những ngày này tấp nập thuyền ghe chở đầy ắp lúa cập bến để nhập kho. Ông Lê Thành Quân, Giám đốc Xí nghiệp Chế biến 2, (công ty Dagrimex) cho biết, vào thời điểm này, xí nghiệp mua được 300 đến 400 tấn gạo bóc vỏ/ngày (tương đương với 600 đến 800 tấn lúa). Xí nghiệp tiếp tục khuyến cáo bà con nông dân bán lúa không hạn chế số lượng, và đã mở cả 4 kho để chứa lúa, thời gian thu mua từ 6 giờ sáng đến 7 giờ tối trong ngày, suốt 7 ngày/tuần.
Tại cuộc họp về mua tạm trữ một triệu tấn lúa gạo tại TP HCM vào ngày 31/3/2001 giữa Bộ Thương mại và các doanh nghiệp đang thực hiện chỉ tiêu mua lúa tạm trữ ĐBSCL, đã hé mở những giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp. Bộ Thương mại yêu cầu các doanh nghiệp lưu ý thời hạn mua lúa tạm trữ không còn nhiều, cần phải khẩn trương đẩy nhanh tiến độ. Mặt khác, Bộ Thương mại sẽ đề nghị Chính phủ bù lỗ cho các doanh nghiệp mua lúa tạm trữ theo nhiều cách: Ban Vật giá Chính phủ cần quy chuẩn thóc ra gạo (lúc đầu mua tạm trữ gạo, sau đó Công điện của Chính phủ lại yêu cầu mua lúa), để trên cơ sở đó các doanh nghiệp đang mua gạo sơ chế mạnh dạn mua lúa cho nông dân. Đối với một số hợp đồng xuất khẩu đã được ký kết, Bộ Thương mại sẽ phân bổ chỉ tiêu ngay cho các doanh nghiệp để nhanh chóng xuất khẩu gạo tạm trữ. Một nét mới nữa về quy chế xuất khẩu gạo trong thời gian tới sẽ chủ yếu phân cho các tỉnh có lúa hàng hóa.
(Theo TTXVN, Tuổi Trẻ, 3/4)