Ban Dân nguyện đã tập hợp các ý kiến cử tri và gửi tới người đứng đầu ngành Công Thương đề nghị được giải trình. Theo ý kiến của cử tri Hà Nội hiện nay giá ôtô sản xuất trong nước không chênh lệch nhiều so với giá xe cùng loại nhập ngoại. Điều này đã đem lại nhiều lợi nhuận cho các hãng sản xuất ôtô trong nước, đồng thời người tiêu dùng phải chịu giá rất cao. Do vậy, Chính phủ cần cho kiểm tra và có biện pháp chấn chỉnh.
Sở hữu ôtô đang là niềm mơ ước của nhiều người. Ảnh: Trọng Nghiệp. |
Cũng liên quan đến mặt hàng ôtô sản xuất trong nước, cử tri tỉnh Quảng Ninh đề nghị Chính phủ xem xét lại chính sách ưu đãi đối với một số công ty liên doanh lắp ráp ôtô tại Việt Nam vì không tuân thủ cam kết về tỷ lệ nội địa hóa. Công nghệ lắp ráp lạc hậu chủ yếu là thủ công. Giá xe bị hét lên cao hơn rất nhiều lần các nước trong khu vực gây thiệt hại cho người tiêu dùng và làm chậm nghiêm trọng tiến trình công nghiệp hóa ngành sản xuất ôtô trong nước.
Còn cử tri tỉnh Nghệ An thì cho rằng hiện nay, công nghiệp chế tạo ở VN có bước phát triển đúng hướng, trong đó ngành công nghiệp sản xuất ôtô, xe máy, dầu, điện… bước đầu đáp ứng yêu cầu của người dân. Tuy nhiên, trong những năm qua, sự điều hành của Chính phủ, các bộ, ngành liên quan về lĩnh vực sản xuất và nhập khẩu ôtô có xu hướng trái ngược với thế giới, giá xe nội quá cao ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng
Giải trình với các cử tri bằng văn bản, Bộ Công Thương thừa nhận giá xe sản xuất trong nước hiện không chênh lệch nhiều so với giá xe cùng loại nhập khẩu. Tuy nhiên, lý do chủ yếu là Việt Nam chưa sản xuất được các nguyên, vật liệu chủ yếu để chế tạo ôtô. Hầu hết các loại phụ tùng, linh kiện lắp ráp đều phải nhập khẩu. Bên cạnh đó, thuế cao chiếm 2/3 giá thành cũng góp một phần đáng kể khiến giá xe trong nước bị đẩy lên.
Theo Bộ Công Thương, việc sản xuất, lắp ráp ôtô tại Việt Nam đã mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng nhất định. Các sản phẩm ôtô tải, ôtô chuyên dùng, xe bus… trong nước sản xuất đã chiếm lĩnh phần lớn thị trường, có tỷ lệ nội địa hóa cao và giá thành hợp lý. Số lao động trực tiếp trong ngành ôtô lên tới 70.000 người. Sản phẩm sản xuất trong nước được hưởng các dịch vụ sau bán hàng tốt hơn sản phẩm cùng lợi nhập khẩu.
Để thúc đẩy ngành công nghiệp sản xuất ôtô trong thời gian tới, Bộ Công Thương đang xây dựng để trình Thủ tướng các chính sách khuyến khích phát triển công nghiệp hỗ trợ và Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ôtô Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030 (quy hoạch giai đoạn mới).
Liên quan đến kiến nghị của cử tri tỉnh Quảng Ninh, Bộ Công Thương cho rằng chiến lược, quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ôtô Việt Nam đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020 đã được Thủ tướng phê duyệt tại các quyết định số 175 ngày 3/12/2002 và Quyết định số 177 ngày 5/10/2004. Tại thời điểm đó, đã có 11 liên doanh sản xuất, lắp ráp ôtô hoạt động theo Luật Đầu tư nước ngoài.
Theo Giấy phép đầu tư đã được cấp, các doanh nghiệp cần đầu tư sản xuất phụ tùng để nâng cao tỷ lệ nội địa hóa. Tuy nhiên, qua các Hiệp định song phương và những cam kết gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), việc áp dụng tỷ lệ nội địa hóa với các doanh nghiệp đã loại bỏ. Các nội dung liên quan đến nội địa hóa theo quy chỉ còn mang tính định hướng, khuyến khích doanh nghiệp thực hiện.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương cũng thừa nhận đúng như phản ánh của cử tri, có một số doanh nghiệp FDI chưa tuân thủ cam kết về tỷ lệ nội địa hóa, công nghệ lắp ráp lạc hậu. Tuy nhiên, nguyên nhân là do thị trường ôtô Việt Nam hiện nay vẫn còn quá nhỏ bé, nên việc đầu tư nâng cao tỷ lệ nội địa hóa chưa mang lại hiệu quả thiết thực cho doanh nghiệp. Chẳng hạn năm 2008, số lượng xe sản xuất, lắp ráp trong nước là 152.509 chiếc. Với 50 doanh nghiệp hoạt động, mỗi hãng chỉ lắp ráp bình quân 3.000 chiếc. Và với khoảng 400 mẫu xe tại Việt Nam thì mỗi mẫu có bình quân 380 chiếc. Điều này cho thấy, việc đầu tư hoặc kêu gọi đầu tư sản xuất phụ tùng, linh kiện phục vụ sản xuất, lắp ráp ôtô là không hấp dẫn.
Hồng Anh