Tham tán Thương mại Liên minh châu Âu (EU), ông Felipe Palcios Sureda. |
- Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa quyết định nâng tỷ lệ huy động tiền đồng cho các ngân hàng thuộc Liên minh châu Âu (EU). Ông nghĩ gì về việc này?
- Quyết định này không nằm ngoài dự tính của chúng tôi. Đây là một phần trong lộ trình đã được thỏa thuận giữa Bộ Thương mại Việt Nam và Ủy ban châu Âu (EC) nhằm thực hiện các cam kết liên quan tới Hiệp định Buôn bán hàng dệt may song phương.
- Điều đó có nghĩa là Việt Nam đã thực hiện cam kết của mình, vậy khi nào phía EU thông báo áp dụng tỷ lệ tăng trưởng hạn ngạch dệt may xuất sang thị trường EU năm 2004?
- Nâng hạn mức huy động vốn VND chỉ là một phần trong các cam kết mà hai bên đã thỏa thuận. Chúng tôi còn tiếp tục chờ đợi Chính phủ Việt Nam đưa ra hẳn một lộ trình dài hạn cho việc thực thi các biện pháp bình đẳng đối xử trong lĩnh vực ngân hàng. Giờ đây, chi nhánh của các ngân hàng EU được phép huy động vốn tiền đồng với mức tương đương như các ngân hàng Mỹ. Nhưng trên thực tế, theo tinh thần Hiệp định Thương mại song phương Việt - Mỹ, các ngân hàng Mỹ còn được dành hẳn một lộ trình cho phép họ tăng hạn mức huy động vốn VND qua các năm. Các ngân hàng EU chưa được hưởng ưu đãi này. Vì vậy, khi nào có được một lộ trình dài hạn như vậy cho các ngân hàng của mình, chúng tôi sẽ công bố tăng hạn ngạch dệt may cho năm 2004.
- Điều đó có nghĩa các doanh nghiệp dệt may Việt Nam vẫn phải tiếp tục chờ đợi?
- Không hẳn thế. Thực tế thì họ có thể tận dụng tối đa lượng hạn ngạch tiêu chuẩn của năm nay. Đây là một khối lượng hạn ngạch không nhỏ. Ngay trong năm nay, tỷ lệ tăng trưởng hạn ngạch cho năm 2004 cũng sẽ phải được công bố.
- Năm ngoái, các doanh nghiệp dệt may Việt Nam không thực hiện hết hạn ngạch xuất hàng sang EU. Liệu số quota đó có được chuyển sang dùng cho năm nay, thưa ông?
- Năm ngoái, EU thông báo việc tăng hạn ngạch vào tháng 11. Vì vậy đa số các doanh nghiệp đều không đủ thời gian để thực hiện hết số hạn ngạch theo tiêu chuẩn mới giao. Về nguyên tắc, quota còn thừa của một năm không được tự động chuyển giao sang năm sau mà phải có lời đề nghị cụ thể. Đề nghị này cũng phải được các nước thành viên EU thông qua. Ủy ban châu Âu sẽ thông báo cho phép chuyển giao hạn ngạch còn thừa của 2003 sang 2004 ngay khi Việt Nam công bố thực hiện một số cam kết liên quan tới việc đối xử bình đẳng trong lĩnh vực ngân hàng. Tất nhiên là 2 việc này không thể diễn ra cùng một lúc.
Vào lúc này, để đáp lại quyết định mới đây của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ủy ban châu Âu đang xúc tiến các công việc để sớm ban hành quy định cho phép chuyển phần quota chưa dùng hết trong năm ngoái chuyển sang năm nay. Thông báo về việc này sẽ được đưa ra trong một vài tuần tới. Đây là cách đối xử linh hoạt của EU nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho phía Việt Nam tiếp tục thực hiện các cam kết của mình.
- Vậy đến bao giờ Hiệp định Dệt may Việt Nam - EU mới được ký chính thức?
- Hiệp định đã được ký tắt từ tháng 2 năm ngoái và được các nước thành viên EU thông qua vào tháng 6. Văn kiện này có hiệu lực từ tháng 9, khi mà phía Việt Nam cũng tuyên bố bắt đầu thực hiện nó tại Việt Nam. Việc ký kết chính thức hiệp định chỉ mang tính nghi lễ mà thôi và nó không ảnh hưởng đến tính hợp pháp của các điều khoản đạt được.
Trong khuôn khổ hiệp định, có đưa ra một số cam kết theo đó phía Việt Nam phải hoàn thành trước khi việc tăng quota được thông báo chính thức. Một trong những cam kết này là phải đảm bảo cho các doanh nghiệp của EU đang hoạt động tại Việt Nam được đối xử ngang bằng về lợi ích so với các công ty đến từ các quốc gia khác, nhất là trong lĩnh vực tài chính.
- Sau thời điểm 1/5, liệu các doanh nghiệp dệt may Việt Nam được xuất khẩu tự do sang các nước thành viên mới của EU?
- Các nước thành viên mới của EU cũng sẽ là một bộ phận cấu tạo của thị trường chung và họ có thể trao đổi thương mại không hạn chế với các nước thành viên cũ. Sau thời điểm 1/5, giả sử chế độ hạn ngạch trong buôn bán dệt may giữa Việt Nam và các nước thành viên mới được bãi bỏ, điều đó cũng có nghĩa hệ thống hạn ngạch chung của cả EU không còn hiệu lực.
Do vậy, hạn ngạch dành cho hàng dệt may Việt Nam xuất vào EU sẽ được tăng lên cho phù hợp với kế hoạch mở rộng của toàn khối. Chính xác số lượng là bao nhiêu thì chúng tôi còn đang tính toán và nó còn phụ thuộc vào thực tế trao đổi thương mại với Việt Nam trong những năm trước đây. Các cuộc đàm phán liên quan tới việc mở rộng thâm nhập thị trường đã được ấn định vào một thời điểm nhất định trong tương lai gần. Trong đó, chúng tôi dự tính đưa ra một số yêu cầu với Việt Nam và coi đó như điều kiện để tăng hạn ngạch cho dệt may.
- Ông đánh giá thế nào về năng lực của ngành dệt may Việt Nam?
- Tôi đánh giá cao năng lực của ngành sản xuất dệt may Việt Nam và thực tế là hàng dệt may của các bạn cũng rất cạnh tranh trên thị trường. Vấn đề là ở chỗ các bạn vẫn phải lệ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu. Điều đó cũng có nghĩa phần giá trị gia tăng của hàng dệt may Việt Nam không cao. Không giống như Trung Quốc, họ luôn chủ động về nguồn nguyên phụ liệu. Năng lực sản xuất hàng dệt may của họ cũng rất lớn, các sản phẩm của họ có chất lượng và giá cả cạnh tranh. Do vậy họ có dễ dàng tranh thủ những cơ hội tốt để thâm nhập và chiếm lĩnh thị trường.
Nhưng điều đó không có nghĩa là hàng dệt may Việt Nam cũng như nhiều nước đang phát triển khác kém thế cạnh tranh trên thị trường. Bởi nó còn phụ thuộc nhiều vào các hợp đồng đã được ký kết với đối tác, cũng như kiểu dáng, chất lượng và chi phí giá thành sản phẩm. Nhu cầu của các nước nhập khẩu là hết sức đa dạng vì vậy không có lý do gì mà họ cứ phải đi nhập mọi thứ từ Trung Quốc để tiêu thụ. Và nếu Việt Nam nâng cao được phần giá trị gia tăng cho sản phẩm của mình thì không có lý do gì mà họ bị mất thị phần, thậm chí có có thể chiếm thêm thị phần.
Song Linh