EU dành cho Việt Nam cơ chế đối xử riêng. |
Trao đổi với VnExpress sáng nay, một quan chức của Bộ cho biết, Việt Nam bắt đầu đề nghị EU công nhận là nền kinh tế thị trường 3 năm trước. Từ 2004, Bộ Thương mại đã tiến hành soạn thảo và gửi bản giải trình sơ bộ về luật pháp cũng như thực trạng nền kinh tế Việt Nam, căn cứ trên 5 tiêu chí mà Ủy ban châu Âu đưa ra đối với một nước có nền kinh tế thị trường. Vị quan chức trên cho biết, Cao ủy Thương mại châu Âu gần đây cũng đã gửi thư cho Bộ trưởng Trương Đình Tuyển, thông báo rằng EU đã xem xét bản giải trình sơ bộ và yêu cầu có thêm những giải trình cụ thể hơn. Bộ Thương mại đang thực hiện các công việc cần thiết để có thể hoàn tất các thủ tục theo yêu cầu của phía EU. "Dự kiến, vấn đề này sẽ tiếp tục được đề cập trong cuộc họp của Ủy ban hỗn hợp Việt Nam - EU sắp tới. Theo đánh giá chủ quan, có nhiều chiều hướng thuận lợi để Việt Nam có thể đáp ứng tốt các tiêu chí mà EU đề ra", ông nói.
Theo đánh giá của Bộ Thương mại, có 2 yếu tố để EU có thể trao cho Việt Nam quy chế nền kinh tế thị trường, đó là kỹ thuật (giải trình các yếu tố liên quan như luật pháp, thực trạng nền kinh tế) và yếu tố rất quan trọng là chính trị. Trung Quốc là một đối tác có quan hệ chính trị khá tốt đẹp với EU, tuy nhiên, sau 4-5 năm đề nghị với hơn 3.000 trang giải trình, đến nay vẫn chưa được trao quy chế nền kinh tế thị trường. Bản thân Việt Nam chưa được trao quy chế này, song trong một số vụ kiện bán phá giá, EU vẫn xem xét theo cơ chế đặc biệt.
Khả năng EU công nhận Việt Nam là nước có nền kinh tế thị trường có ý nghĩa rất quan trọng về mặt chính trị và thương mại. Nếu được nhận quy chế này, các doanh nghiệp Việt Nam mặc nhiên sẽ được hưởng những thuận lợi hơn trong các vụ kiện chống bán phá giá.
Năm 2002, trong khuôn khổ vụ kiện cá tra, basa, Việt Nam cũng giải trình về nền kinh tế để yêu cầu phía Mỹ trao cho quy chế thị trường, tuy nhiên đã không thành công.
Song Linh