Nhận định của hãng tin Bloomberg về việc thị trường chứng khoán Việt Nam có thể tăng trưởng đến 65% trong vòng 12 tháng tới được các đại biểu quốc tế nhắc đi nhắc lại tại Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam (VBF) sáng 29/5 như một bằng chứng cho kỳ vọng của nhà đầu tư vào nền kinh tế đang lấy lại dần sự ổn định.
Trong báo cáo của mình, đại diện của hầu hết các phòng thương mại châu Âu, Mỹ, Singapore… cũng như các hiệp hội trong nước đều bày tỏ lạc quan vào kết quả kiềm chế lạm phát, ổn định vĩ mô, được mang lại từ những giải pháp quyết liệt của Chính phủ thời gian qua. Theo đó, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tính theo năm lần đầu tiên sau nhiều tháng, được đưa về mức một con số (tháng 5), niềm tin vào tiền đồng được khôi phục, kéo theo dự trữ ngoại hối, cán cân vãng lai cải thiện…
Nhà đầu tư thúc giục Việt Nam cải cách mạnh khu vực doanh nghiệp Nhà nước. Ảnh: Bloomberg |
Tuy vậy, bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, vẫn có nhiều lo ngại và kiến nghị được đặt ra, đặc biệt liên quan đến vấn đề tăng trưởng kinh tế. Trao đổi với VnExpress.net, đồng Chủ tịch ban điều hành VBF - Alan Cany, người có nhiều năm theo dõi kinh tế Việt Nam cho rằng việc GDP chỉ tăng 4% trong quý I không phải là một “thảm kịch” nhưng lại là một chỉ báo rất đáng lưu tâm.
“Xét ở mặt bằng chung thì 4% không tồi, nhưng với một nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam, con số này không ổn. Dự báo cũng cho thấy tăng trưởng quý II của nền kinh tế cũng chỉ loanh quanh mức 4,5%. Do vậy, thực sự chúng tôi chưa thấy Việt Nam có cách nào để tăng trưởng 6 - 6,5% như mục tiêu đề ra”, cựu Chủ tịch Phòng thương mại châu Âu (Eurocham) nhận định.
Báo cáo của chính Eurocham tại diễn đàn lần này cũng cho rằng mặc dù chính sách thắt chặt tiền tệ đã có những tác động tích cực tới ổn định vĩ mô, nhưng cũng đà tăng trưởng lại chưa được duy trì ở mức phù hợp. Cùng với đó, niềm tin của người tiêu dùng có chiều hướng sụt giảm, dấu hiệu căng thẳng đã hiện diện trong nền kinh tế (biên lợi nhuận bị thu hẹp, cắt giảm lao động, tỷ lệ thất nghiệp của sinh viên mới tốt nghiệp cao, giảm giá bất động sản số doanh nghiệp phá sản gia tăng...).
Còn theo Giám đốc quốc gia của Ngân hàng Thế giới - Victoria Kwakwa, tăng trưởng kinh tế nhanh, từ nhiều năm qua đã trở thành động lực chính cho việc giảm nghèo, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người Việt Nam. Do đó, việc tăng trưởng chậm lại có thể ảnh hưởng lớn đến xã hội. Trong khi đó, những chính sách nhằm thúc đẩy tăng trưởng gần đây của Chính phủ mới chỉ hướng tới ngắn hạn (chủ yếu là chính sách tiền tệ), trong khi những câu chuyện cốt lõi như thể chế, chất lượng tăng trưởng vẫn chưa có chuyển biến rõ ràng.
Để thúc đẩy tăng trưởng bền vững, cộng đồng doanh nghiệp và các chuyên gia quốc tế cho rằng yêu cầu cấp thiết được đặt ra là phải đẩy mạnh hơn nữa quá trình tái cơ cấu khu vực doanh nghiệp (đặc biệt là doanh nghiệp Nhà nước) và ngân hàng. Diễn đàn VBF chưa bao giờ chứng kiến trường hợp của các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước được đề cập một cách cụ thể, sôi nổi như vậy. Các ý kiến chủ yếu tập trung vào vấn đề độc quyền hay sản xuất kinh doanh ngoài ngành của các đơn vị này.
Một trong những ví dụ điển hình là lo ngại của nhóm công tác về cơ sở hạ tầng đối với việc cung cấp điện, khi mà Tập đoàn Điện lực (EVN) không đáp ứng được toàn bộ nhu cầu của nền kinh tế. Trong những năm qua, phần thiếu hụt này được bù đắp một phần do việc tham gia của Tập đoàn Dầu khí (PVN). Tuy nhiên, theo chủ trương mới của Chính phủ, các tập đoàn chỉ tập trung vào ngành nghề kinh doanh chính thì việc sản xuất điện liệu có còn được xác định là “ngành chính” của PVN nữa không? Nguồn thiếu hụt khi đó được bù đắp thế nào và sự tham gia của tư nhân, nước ngoài vào lĩnh vực này ra sao?...
Hay một ví dụ khác là Việt Nam bắt đầu có nhu cầu nhập khẩu than. Điều này, theo các doanh nghiệp, sẽ khiến người tiêu dùng phải chịu thiệt thòi về giá nếu Tập đoàn Công nghiệp Than & Khoáng sản (Vinacomin) còn độc quyền về phân phối. Các nhà đầu tư nước ngoài đề nghị Chính phủ cần làm rõ việc Vinacomin còn được hưởng sự độc quyền này không và nguyên nhân vì sao.
Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước - Lê Minh Hưng cho biết "room" cho nhà đầu tư nước ngoài tại các ngân hàng sẽ sớm được nới. Ảnh: Nhật Minh |
Bên cạnh câu chuyện của các tập đoàn, tổng công ty, yêu cầu tái cơ cấu các tổ chức tín dụng cũng được đại diện cộng đồng doanh nghiệp đặt ra mạnh mẽ. Theo trưởng nhóm công tác ngân hàng của VBF - Louis Taylor, những nỗ lực gần đây của Ngân hàng Nhà nước trong việc giải quyết thanh khoản, xếp hạng và sáp nhập ngân hàng… là rất đáng ghi nhận.
Tuy nhiên, những nỗ lực này cần được tiếp tục và đẩy mạnh trong thời gian tới, đặc biệt là cần có một lộ trình cụ thể cho việc tái cơ cấu các ngân hàng để có thể giám sát và đánh giá giá kết quả. Nhóm công tác cũng đề xuất Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính cho phép tăng tỷ lệ nắm giữ của nhà đầu tư ngoài tại ngân hàng Việt Nam lên trên mức 20% theo quy định hiện hành (riêng đối tác chiến lược có thể tối đa 30%), xem xét chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng đối với các ngân hàng ngoại, đặc biệt là ngân hàng mới thành lập…
Trao đổi tại diễn đàn, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước - Lê Minh Hưng cho biết Đề án tái cơ cấu các tổ chức tín dụng giai đoạn 2011 - 2015 vừa được Chính phủ phê duyệt cũng đã đề cập đến việc tăng giới hạn góp vốn của cổ đông nước ngoài. Hiện Ngân hàng Nhà nước đang nghiên cứu, bổ sung và trình Chính phủ dự thảo thay thế Nghị định số 69 về tổ chức nước ngoài góp vốn, mua cổ phần. Theo đó, tỷ lệ góp vốn của nhà đầu tư ngoại sẽ được nới rộng hơn. Riêng việc xem xét chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng sẽ được cơ quan quản lý thực hiện 6 tháng một lần và sẽ lưu ý đến các trường hợp ngân hàng có vốn nước ngoài, mới thành lập nhưng chất lượng hoạt động tốt.
Cùng với Ngân hàng Nhà nước, tại diễn đàn lần này, các đại diện khác của Chính phủ như Phó thủ tướng Vũ Văn Ninh, Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư Bùi Quang Vinh và các Bộ, ngành cũng lần lượt đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp. Thông điệp nhất quán được đưa ra là Chính phủ sẽ tiếp thu có chọn lọc các đề xuất của cộng đồng doanh nghiệp, qua đó sửa đổi các quy định cần thiết. Các vấn đề về môi trường kinh doanh, các khoản đầu tư sẽ tiếp tục được bàn thảo tại Hội nghị giữa kỳ Nhóm tư vấn các nhà tài trợ cho Việt Nam (CG), diễn ra tại Quảng Trị vào ngày 4-5/6 tới.
Nhật Minh