Ông Sơn: "Các ngân hàng cổ phần đang hạ lãi suất theo các ngân hàng quốc doanh". |
- Thưa ông, chỉ trong vòng 2 tháng vừa qua, VPBank đã 3 lần hạ lãi suất. Xin ông cho biết lý do?
- Lãi suất huy động của một ngân hàng thường được điều chỉnh xoay quanh mặt bằng lãi suất của hệ thống ngân hàng. Hiện nay, tại Việt Nam, mặt bằng lãi suất phụ thuộc phần lớn vào các ngân hàng thương mại quốc doanh vì các đơn vị này đang chiếm tỷ trọng trên 70% trong toàn hệ thống thanh toán.
Vừa qua, các ngân hàng thương mại quốc doanh đã đồng loạt hạ lãi suất huy động khiến mặt bằng lãi suất giảm xuống trung bình 0,2%/tháng. Do đó, buộc các ngân hàng thương mại cổ phần phải điều chỉnh hạ theo để đảm bảo được khoảng cách chênh lệch an toàn giữa lãi suất huy động và lãi suất cho vay. Ngay sau khi VPBank thực hiện hạ lãi suất, các ngân hàng cổ phần khác cũng điều chỉnh theo. Việc làm này là tất yếu, họ điều chỉnh một cách có tính toán chứ không theo phong trào.
- Giảm lãi suất huy động có gây khó khăn cho công tác huy động vốn?
- Ngân hàng nào cũng muốn sự chênh lệch giữa lãi suất cho vay và huy động càng lớn để được nhiều lợi nhuận. Tuy nhiên, lãi suất cho vay không thể đẩy lên quá cao vì khách hàng sẽ không chấp nhận. Khi lãi suất huy động giảm xuống, sức cạnh tranh của ngân hàng tăng lên vì lãi suất cho vay cũng được hạ theo.
Tất nhiên, điều này sẽ ảnh hưởng đến huy động vốn vì mức độ hấp dẫn dân cư gửi tiền vào ngân hàng giảm. Tuy nhiên, một tác động tích cực xuất hiện là khả năng tiêu dùng của xã hội tăng lên, kích thích sản xuất phát triển.
- Đầu năm nay, các ngân hàng đua nhau tăng lãi suất và luồng tiền gửi đã tăng mạnh. Theo ông, liệu hệ thống ngân hàng có đang dư thừa vốn?
- Đầu năm nay đã có một cuộc đua tăng lãi suất giữa các ngân hàng thương mại quốc doanh nhằm mục đích cấp tín dụng cho các dự án đã cam kết. Các ngân hàng cổ phần buộc phải tăng theo để thu hút đủ nguồn vốn cho mình. Một thực tế đã xảy ra là hàng loạt các dự án đầu tư của các tổng công ty nhà nước, các tỉnh thành đã không có hiệu quả và nhiều dự án đã thất thoát một cách đáng sợ, trên 30%. Nhiều chục tỷ đồng cho vay khó có khả năng thu hồi đã rung lên tiếng chuông cảnh báo hệ thống ngân hàng thương mại phải xem xét lại các dự án chuẩn bị cho vay cuối năm.
Vốn huy động tạm thời bị thừa, các ngân hàng quốc doanh đồng loạt giảm lãi suất. Nhưng với các ngân hàng cổ phần thì khác, đến nay, sự cân đối vốn huy động và cho vay vẫn được đảm bảo một cách thận trọng.
- Thống đốc Lê Đức Thúy trong cuộc họp gần đây lo ngại về tình trạng tín dụng nóng - tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn của các ngân hàng đều đã vượt 30%. Ông nhận định ra sao về vấn đề này?
- Vốn cho vay trung và dài hạn được hình thành từ 3 nguồn chính: vốn tự có; huy động ngắn hạn; và vốn huy động dài hạn. Như vậy, khi một ngân hàng sử dụng 30% vốn huy động cho vay dài hạn thì thực chất dư nợ trung dài hạn đã vượt 50%, một tỷ lệ khá cao, cần giảm xuống để đảm bảo an toàn.
Tôi thấy rằng sự lo ngại về tình trạng tín dụng nóng, đặc biệt tại các ngân hàng thương mại quốc doanh, là hoàn toàn có cơ sở. Trên cơ sở ấy mà Thống đốc đã đưa ra những chỉ đạo kịp thời để tránh nguy cơ cho toàn bộ hệ thống ngân hàng, ngăn chặn được tình trạng chạy theo phong trào khi cho vay dự án bất chấp hậu quả xấu có thể xảy ra.
Thanh Xuân thực hiện