Thông tin này được Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc công bố tại cuộc họp báo Chính phủ sáng nay. "Hiện Chính phủ chưa quyết định sắp tới như thế nào và gói kích cầu thứ hai có làm được không", ông Nguyễn Xuân Phúc cho biết.
Trong phiên họp tháng 9 vừa qua, Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Sinh Hùng đã đề xuất nên xem xét thêm trước khi quyết định về gói kích thích kinh tế. Chính phủ sẽ đánh giá thêm về gói kích cầu thứ nhất thông qua sử dụng vốn lưu động ngắn hạn trong phiên họp tháng 10. Đồng thời, nghe ý kiến của các chuyên gia quốc tế và trong nước, các học giả, nhà nghiên cứu, để xem xét gói kích cầu thứ hai. Sau đó, Chính phủ sẽ tuyên bố có đưa ra thêm một gói kích cầu hay không.
Theo ông Nguyễn Xuân Phúc, việc tiếp tục thực hiện kích cầu có thể sẽ làm cho kinh tế trong nước thiếu tính cạnh tranh và sự lành mạnh. Nhưng nếu kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến kém khả quan mà doanh nghiệp không được hỗ trợ thêm, thì sẽ khó khăn cho trong nước.
Quyết định về việc có thực hiện gói kích cầu thứ hai hay không sẽ được Chính phủ công bố vào cuối tháng 10. Ảnh: Hoàng Hà |
Theo đánh giá của Chính phủ, gói kích cầu thứ nhất với biện pháp hỗ trợ lãi suất đã phát huy hiệu quả, và giúp nền kinh tế thoát khỏi ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế. Việt Nam tăng trưởng dương trong 9 tháng đầu năm 2009 và có khả năng cả năm đạt mức tăng GDP 5%. Kinh tế vĩ mô, không lạm phát, hệ thống ngân hàng và doanh nghiệp tránh được sự đổ bể.
Trong cuộc họp Chính phủ thường kỳ tháng 9 vừa qua, Thủ tướng và các thành viên Chính phủ cũng đã thống nhất mục tiêu trong năm 2010 là tập trung mọi nỗ lực cho tăng trưởng kinh tế. Việt Nam đã đặt mục tiêu là 6,5%, các chính sách sẽ tiếp tục thực hiện để thực hiện và phục vụ mục tiêu này, nhất là vốn trong trung và dài hạn.
Để tốc độ tăng trưởng kinh tế cả năm nay đạt 5% như mục tiêu, trong quý IV, GDP sẽ phải tăng 6,8%. Theo ông Nguyễn Xuân Phúc, để đạt mục tiêu này, các ngành sẽ phải rất nỗ lực. Mặt khác, vẫn phải đảm bảo các mục tiêu xuất khẩu, cán cân thanh toán quốc tế, và kiểm soát lạm phát.
Hiệu quả của gói kích cầu thứ nhất và khả năng thực gói thứ hai đang được cộng đồng doanh nghiệp và giới chuyên môn rất quan tâm. Hiện đa số thành viên Ủy ban Kinh tế cho rằng, đã đến lúc dừng hỗ trợ lãi suất 4% cho vốn vay lưu động. Có chăng, chỉ nên duy trì phần hỗ trợ trung hạn vì đã cam kết đến hết 2010. Theo phân tích của Ủy ban Kinh tế, duy trì hỗ trợ lãi suất ngoài mặt tích cực, còn có tác dụng phụ là làm mất cân đối cung cầu nguồn vốn, cầu về tín dụng tiền đồng tăng quá mức trong khi cầu về ngoại tệ giảm. Theo thống kê, tổng dư nợ ngoại tệ 9 tháng chỉ tăng 6-7% trong khi dư nợ tiền đồng tăng 35%.
Hỗ trợ lãi suất cũng gây ra cơ chế hai giá, đồng thời khiến lãi suất gửi tiền cao hơn lãi suất đi vay. Nhiều doanh nghiệp đang có tiền gửi ngân hàng vẫn đi vay vì lãi suất rẻ. Bên cạnh đó có những quan ngại tiền hỗ trợ đi không đúng địa chỉ. Thực tế tỷ lệ doanh nghiệp được vay vốn hỗ trợ lãi suất không nhiều. Chỉ có khoảng 22% trong tổng số doanh nghiệp được vay vốn hỗ trợ lãi suất. Điều này có thể gây ra sự thiếu bình đẳng trong quan hệ kinh tế giữa các doanh nghiệp và giảm đi ý nghĩa của chủ trương kích cầu. Doanh nghiệp đã qua thời điểm khó khăn nhất, họ có thể chịu mặt bằng lãi suất vay như hiện nay mà không cần hỗ trợ. Thực tế cho thấy hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp đang sôi động, lãi suất tới 11-12% mà doanh nghiệp vẫn chấp nhận.
Ủy ban Kinh tế Quốc hội nhận định, trong năm 2010 bối cảnh kinh tế thế giới cũng như trong nước tương đối thuận lợi hơn 2009 nếu nhìn ở góc độ tăng trưởng. Nhưng ổn định vĩ mô và kiểm soát lạm phát sẽ là thách thức lớn hơn 2009. Tăng trưởng kinh tế theo đề xuất của Chính phủ sẽ vào khoảng 6,5%, nhiều chuyên gia đánh giá là để thực hiện mục tiêu này không khó lắm. Thậm chí có tổ chức nước ngoài còn dự báo đạt trên 7%.
Tuy nhiên, cần quan tâm tới ổn định kinh tế vĩ mô và chất lượng tăng trưởng, không nên quá tập trung cho vấn đề tăng trưởng một cách đơn thuần. Các thành viên Ủy ban Kinh tế cũng cho rằng nên tăng trưởng ở mức 6,5% là hợp lý để quan tâm tới nguồn lực. Lạm phát có sức ép tăng cao, có thể tới 7-8
Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Viết Ngoạn đề nghị trong năm 2010, Việt Nam nên tiếp tục chính sách kích thích kinh tế và áp dụng chủ trương này cho tới khi kinh tế thực sự lấy lại đà tăng trưởng ổn định. Kinh tế thế giới 2010 có thể phục hồi, song quá trình này cần thời gian và vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro có thể tác động tiêu cực tới Việt Nam.
Đồng thời, chính sách tài khóa cho năm 2010 nên tiếp tục tăng đầu tư công. Hiện dự báo cho thấy vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chưa thể tăng trở lại, khu vực dân doanh cũng ở mức độ vừa phải, vì vậy vẫn phải trông chờ vào đầu tư công. Nhưng đầu tư công cần tập trung cho hạ tầng cơ sở, đào tạo nguồn lực, những dự án sớm hoàn thành và đưa vào sử dụng và hạn chế hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp, Ủy ban Kinh tế khuyến cáo.
Trong khi đó, chính sách tiền tệ nên theo đuổi chủ trương thận trọng và linh hoạt, song theo hướng nới lỏng hợp lý để hỗ trợ cho doanh nghiệp. Chính sách tiền tệ năm 2010 được dự báo chịu sức ép lớn. Bởi nếu muốn để nền kinh tế ổn định, thì cần theo hướng thắt chặt chính sách tiền tệ. Nhưng trong điều kiện kinh tế còn cần hỗ trợ, lãi suất hiện nay được cho là khá cao so với mặt bằng chung thế giới. Đây là bài toán khó cho điều hành chính sách vĩ mô.
Ông Ayumi Konishi, Giám đốc quốc gia ADB tại Việt Nam, cho rằng, hệ thống tiền tệ đang đối diện với những nguy cơ ngày càng tăng, cùng nguy cơ lạm phát quay trở lại.
"Nếu so sánh với những nước khác, có thể nói cho đến nay Chính phủ Việt Nam đã làm rất tốt. Chúng tôi vừa nâng dự báo GDP năm nay của Việt Nam từ 4,5 lên 4,7%, Chính phủ Việt Nam cũng dự đoán con số 5-5,5%. Đây đều là những con số rất ấn tượng nếu so với những gì đã xảy ra ở các nước khác. Song tôi không nghĩ đây là thời điểm tốt để công bố gói kích cầu thứ hai", ông Konishi phát biểu.
Theo ông Ayumi Konishi, Chính phủ cần cần nhắc thật kỹ càng trước khi công bố bất cứ biện pháp kích thích nào trong thời điểm này, để thấy rõ nguy cơ đang tiềm ẩn bên cạnh những lợi ích mà biện pháp đó có thể mang lại. "Đây là thời điểm vô cùng nhạy cảm. Bạn càng muốn kích thích, thì nguy cơ tiềm ẩn càng lớn", ông khuyến cáo.
Nhóm phóng viên