Theo bà Jocobs, ngay khi hệ thống hạn ngạch cho các nước thành viên WTO được bãi bỏ, xuất khẩu dệt may sang thị trường Mỹ sẽ đối mặt với nhiều rào cản mà hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam chưa quen. Vì khi đó, sẽ có nhiều nước đưa hàng vào và phía Mỹ sẽ đưa ra các loại hình bảo hộ mới cho doanh nghiệp trong nước. Một hình thức bảo hộ có thể dễ thấy nhất đó là các vụ kiện chống bán phá giá đối với hàng may mặc. "Các doanh nghiệp Việt Nam nên chuẩn bị tốt thủ tục để chống đỡ khi các vụ kiện bán phá giá xảy ra", bà Jocobs khuyến cáo.
Một điểm khác mà các doanh nghiệp Việt Nam cũng cần chú ý, đó là khi hạn ngạch không còn, các công ty Mỹ sẽ thay đổi cách làm của mình. Trước đây, sau khi giao hạn ngạch, các khách hàng Mỹ chỉ việc chờ đến thời hạn để nhận hàng đủ chỉ tiêu và chất lượng. Nhưng sau 2005, họ phải chọn lựa kỹ càng trước khi ký hợp đồng nhập khẩu. Mỹ sẽ tìm đến những nước nào có nguyên phụ liệu và sản phẩm tốt, có nhiều lợi thế. Họ sẽ có nhiều lựa chọn hơn khi vẫn còn hạn ngạch.
Và theo bà Jocobs, khi xem xét mua hàng, chắc chắn họ sẽ đến những nơi không còn hạn ngạch như Hong Kong, Trung Quốc, Ấn Độ... chứ không phải Việt Nam (vì Việt Nam vẫn chưa phải là thành viên WTO). Trung Quốc hiện vẫn được xem là đứng đầu bảng trong những nước có thành tích xuất khẩu, trong khi đó Việt Nam chỉ mới đứng thứ 8. Và Trung Quốc có thể sẽ phát triển hơn nữa ngoài các Cat hàng miễn quota.
"Phân tích 3 điểm trên, có thể nhìn thấy nguy cơ nhiều nhà máy dệt may Việt Nam sẽ đóng cửa. Vì khách Mỹ sẽ quay sang hợp tác với các nước không còn hạn ngạch. Các doanh nghiệp Việt Nam sẽ không còn thị trường xuất khẩu. Nếu chỉ bán trong thị trường nội địa sẽ không có nhiều lợi nhuận", bà Jocobs cảnh báo.
Việc phân bổ quota dệt may đến nay vẫn chưa được rõ ràng cũng là một bất lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam, giữa lúc mà thị trường thế giới đang cạnh tranh gay gắt.
Cùng chung quan điểm với bà Jocobs, ông Kemp Chalmers Chủ tịch hiệp hội may mặc Hàn Quốc cho rằng, trong 2005 người mua hàng sẽ xem xét kỹ những sản phẩm hàng hóa và những doanh nghiệp nào được ưa chuộng. Họ cũng xem xét cân đối giữa chất lượng sản phẩm và giá cả. "Điều này dẫn đến sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường và Việt Nam đang là một nước có nhiều điều bất lợi. Vì cho tới nay phương án phân bổ quota vẫn chưa được chính thức công bố cho các doanh nghiệp", ông Chalmers nói.
Đại diện cho cơ quan chủ quản của ngành dệt may, Thứ trưởng Công nghiệp Bùi Xuân Khu cũng thừa nhận những khó khăn đang đón đợi các doanh nghiệp. Tuy nhiên, ông Khu cho rằng, các doanh nghiệp Việt Nam có thể vượt qua được thách thức bởi ngành dệt may có nhiều lợi thế về nhân lực và vẫn có thể phát triển tốt thị trường nội địa. "Quan trọng nhất ở đây là các doanh nghiệp phải quan tâm nhiều hơn nữa đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Điển hình như dệt Thái Tuấn hiện đang bán chạy trên thị trường nội địa" - ông Khu lạc quan nói.
Để tháo gỡ bớt khó khăn cho doanh nghiệp, Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Thêu đan TP HCM đề nghị Chính phủ hỗ trợ chi phí để đào tạo nguồn nhân lực may mặc. Đồng thời bỏ phí quota cho các doanh nghiệp trong 2005.
Thùy Vinh