VAMA Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam
Kính gửi: Ngài Thủ tướng Phan Văn Khải
Ngài Phó thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng
Đồng kính gửi:
Ngài Đoàn Mạnh Giao, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ
Ngài Nguyễn Sinh Hùng, Bộ trưởng Bộ Tài chính
Ngài Võ Hồng Phúc, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư
Ngài Hoàng Trung Hải, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp
Ngài Nguyễn Văn Ninh, Tổng cục trưởng Tổng cục thuế
V/V: Tăng thuế nhập khẩu linh kiện CKD theo Quyết định số 146/2002/QD/BTC của Bộ Tài chính
Thưa Ngài Thủ tướng và Ngài Phó thủ tướng,
Trước hết, Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) xin gửi tới Ngài Thủ tướng và Ngài Phó thủ tướng lời chào trân trọng và xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các ngài đã dành nhiều sự quan tâm và ủng hộ tích cực đối với sự phát triển của ngành công nghiệp ôtô Việt Nam nói chung và của các thành viên của VAMA nói riêng.
Qua lá thư này, chúng tôi muốn bày tỏ sự lo ngại sâu sắc về việc từ ngày 1/1/2003 Chính phủ sẽ tăng thuế nhập khẩu linh kiện CKD lên cao gấp nhiều lần mức thuế hiện nay, theo Quyết định số 146/2002/QĐ/BTC ký ngày 4/12/2002 của Bộ Tài chính. Tất cả các thành viên của VAMA hết sức bàng hoàng và sửng sốt khi đọc quyết định này. Chúng tôi không thể hiểu được tại sao Chính phủ một mặt tuyên bố khuyến khích sự phát triển của ngành công nghiệp ôtô, mặt khác các chính sách của Chính phủ lại đang tìm cách loại bỏ nó.
Quyết định tăng thuế nhập khẩu linh kiện CKD này chắc chắn sẽ dẫn đến việc tăng giá bán xe ôtô và hậu quả là làm thu hẹp đáng kể thị trường ôtô vốn đã quá nhỏ bé của Việt Nam. Theo tính toán sơ bộ của chúng tôi, giá bán lẻ xe ôtô do VAMA sản xuất sẽ tăng ít nhất là 15% vào năm 2003 và thị trường sẽ thu hẹp lại còn dưới 50% so với hiện nay. Và vào năm 2004, giá bán lẻ sẽ tăng 35% và chắc chắn rằng đa số các doanh nghiệp sản xuất ôtô ở Việt Nam sẽ phải đóng cửa nhà máy của mình.
Để các Ngài tham khảo, sau đây chúng tôi xin trình bày cụ thể hơn về hiện trạng của ngành công nghiệp ôtô Việt Nam và các chính sách có liên quan của Chính phủ:
Nhờ có định hướng đúng đắn của Chính phủ, thị trường ôtô của Việt nam đã bắt đầu được mở rộng đặc biệt là từ năm 2000. Số lượng xe ôtô do VAMA bán ra năm 2000 đã đạt gần 14.000 xe, tăng gấp đôi so với 7.000 xe năm 1999. Số lượng xe bán ra tiếp tục tăng lên gần 19.500 xe năm 2001 và dự tính sẽ đạt khoảng 26.000 xe năm nay. Những tăng trưởng đáng kể này có được chủ yếu nhờ vào những chính sách đúng đắn của Chính phủ và sự tăng trưởng của nền kinh tế và các ngành công nghiệp, đặc biệt là sau khi luật doanh nghiệp ra đời vào năm 2000 với rất nhiều các doanh nghiệp tư nhân mới được thành lập. Bên cạnh đó, sự phát triển của cơ sở hạ tầng xã hội và kinh tế đã làm tăng nhu cầu sử dụng xe ôtô.
Mặc dù vậy, quy mô thị trường ôtô của Việt Nam vẫn còn rất nhỏ bé so sánh với thị trường của các nước trong khu vực và thế giới là hàng trăm ngàn xe một năm. Mà trong công nghiệp ôtô, khả năng cạnh tranh phụ thuộc rất nhiều vào quy mô sản xuất cũng như quy mô thị trường. Một điều hiển nhiên là muốn phát triển ngành công nghiệp ôtô bao gồm cả ngành công nghiệp phụ trợ thì cần phải có một thị trường đủ lớn để hấp dẫn các nhà đầu tư.
Vì vậy để mở rộng thị trường, một số thành viên của VAMA đã bắt đầu giảm giá bán lẻ xe ôtô cùng với việc cải tiến và nâng cấp các mẫu xe. Một số thành viên của VAMA còn rất nỗ lực trong việc nội địa hóa phụ tùng ôtô kể cả phụ tùng thân vỏ xe để góp phần phát triển ngành công nghiệp ôtô (ví dụ như dự án đầu tiên ở Việt Nam sản xuất phụ tùng thân vỏ xe của Toyota). Những cố gắng trên phần nào nói lên những mong muốn chân thành, những đóng góp cụ thể của VAMA cho sự phát triển của ngành công nghiệp ôtô Việt Nam.
Tuy nhiên, các cơ quan chức năng hình như đang nỗ lực làm cho VAMA phải tăng giá bán xe ôtô, điều này đi ngược lại định hướng của Chính phủ là khuyến khích sự phát triển của ngành công nghiệp quan trọng này.
Gần đây, việc giảm khấu trừ thuế giá trị gia tăng từ 3% xuống 1% của Bộ Tài chính là một ví dụ cụ thể. Về vấn đề này, VAMA và một số thành viên của mình đã nhiều lần gửi thư kiến nghị lên Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan (các thư của VAMA ngày 17/10, ngày 4/11 và 26/11, năm 2002), nhưng chúng tôi chỉ nhận được sự từ chối mà không có sự giải thích thấu tình đạt lý. Điều này cũng chỉ ra sự mâu thuẫn giữa lời nói và việc làm của Chính phủ.
Năm 1999 Chính phủ đã tuyên bố là không tăng thuế, nhưng trên thực tế đang không ngừng làm tăng gánh nặng thuế cho các doanh nghiệp.
Một ví dụ khác, Chính phủ đang cố tình không cho các thành viên của VAMA tham gia đấu thầu dự án cung cấp 1.300 xe buýt mới cho thành phố Hồ Chí Minh. Sự việc này được trình bày cụ thể trong thư kiến nghị của VAMA ngày 17/7/2002. Đó là một minh chứng rõ ràng là các cơ quan chức năng đang ngăn cản sự phát triển của VAMA.
Và giờ đây, với Quyết định số 146/2002/QĐ/BTC của Bộ Tài chính, Chính phủ lại một lần nữa cố gắng làm tăng giá bán xe thông qua việc tăng thuế nhập khẩu CKD. Việc này sẽ làm cho thị trường ôtô bị thu hẹp đáng kể và sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của ngành công nghiệp ôtô. Thông qua việc loại bỏ loại hình lắp ráp IKD như đã nêu trong quyết định này, Chính phủ dường như thôi không khuyến khích các nhà sản xuất nội địa hóa phụ tùng ôtô đặc biệt là phụ tùng thân vỏ xe.
Tóm lại, qua các xu hướng nói trên chúng tôi có thể kết luận rằng Chính phủ đang tìm mọi cách ngăn cản sự phát triển của ngành công nghiệp ôtô trong khi vẫn tuyên bố là “Cải thiện môi trường đầu tư” và “Khuyến khích sự phát triển của ngành công nghiệp ôtô”.
Hơn nữa, do các chính sách của Chính phủ luôn luôn thay đổi nên các doanh nghiệp không thể lập được kế hoạch phát triển dài hạn cho mình. Điều này là không thể chấp nhận được trong môi trường kinh doanh nói chung và đầu tư nước ngoài nói riêng.
Vào giữa tháng này, Viện nghiên cứu chiến lược và chính sách công nghiệp trực thuộc Bộ Công nghiệp hợp tác với Viện nghiên cứu kinh tế Nhật Bản sẽ hoàn thành đề tài nghiên cứu chung về định hướng và chính sách phát triển ngành công nghiệp ôtô Việt Nam. Nghiên cứu của cả hai viện đều đi đến kết luận là để phát triển ngành công nghiệp ôtô cần phải mở rộng thị trường tiêu thụ. Chúng tôi hy vọng rằng Chính phủ sẽ lắng nghe những lời khuyên bổ ích của các chuyên gia nước ngoài, ví dụ như Viện nghiên cứu kinh tế Nhật Bản.
Để phát triển ngành công nghiệp ôtô, chúng ta, các doanh nghiệp và các cơ quan của Chính phủ, cần phải hợp tác chặt chẽ với nhau tìm ra con đường tốt nhất để phát triển kinh tế và đưa Việt Nam lên vị trí quan trọng trong nền kinh tế khu vực cũng như thế giới. Nếu Chính phủ tiếp tục đề ra những chính sách bất hợp lý và không ổn định thì Việt Nam sẽ mãi mãi mất đi cơ hội phát triển ngành công nghiệp ôtô thực sự của mình. Hơn nữa, điều này sẽ gây ấn tượng không tốt về Chính phủ Việt Nam dưới con mắt của các nhà đầu tư nước ngoài cũng như của các thành phần kinh tế khác. Chúng tôi thực sự hiểu rõ tầm quan trọng của sự phát triển ngành công nghiệp ôtô trong sự phát triển của cả nền kinh tế. Chúng tôi cũng hiểu rõ những khó khăn của Việt Nam hiện nay và vì vậy chúng tôi sẵn sàng hợp tác với Chính phủ để tháo gỡ.
Cuối cùng, chúng tôi tha thiết đề nghị Chính phủ trước mắt hủy bỏ việc thi hành Quyết định số 146/2002/QD/BTC của Bộ Tài chính, và về lâu dài Chính phủ nên hợp tác chặt chẽ với phía doanh nghiệp để lập nên một chiến lược tổng thể nhằm phát triển ngành công nghiệp ôtô bao gồm tất cả các chính sách và luật lệ có liên quan. Chúng tôi mong rằng Chính phủ sẽ lắng nghe ý kiến góp ý của tất cả các doanh nghiệp, các công ty sản xuất, kinh doanh ôtô trước khi ban hành bất kỳ một chính sách, luật lệ nào có liên quan.
Xin chân thành cảm ơn các Ngài đã chú ý lắng nghe nguyện vọng của chúng tôi và mong sớm nhận được phúc đáp của Chính phủ.
Kính thư,
Lãnh đạo của tất cả 11 thành viên của VAMA ký tên
Công ty ôtô Toyota Việt nam
Tổng giám đốc: Ông Mutsuhiko Ono
Công ty TNHH Ford Việt Nam
Tổng giám đốc: Ông Jason Liu
Công ty liên doanh Hino Motors Việt nam
Tổng giám đốc: Ông Kiyoshi Ogura
Công ty ôtô Isuzu Việt Nam
Phó tổng giám đốc: Ông Daisuke Yamada
Công ty Mê kông
Tổng giám đốc: Ông Hiroshi Yamada
Công ty liên doanh Mercedes Benz Việt Nam
Tổng giám đốc: Ông Thomas K Rapp
Công ty liên doanh Việt nam Suzuki
Tổng giám đốc: Ông Tomohiro Fujita
Công ty ôtô Việt nam Daewoo
Tổng giám đốc: Ông Jung In Kim
Công ty LD sản xuất ôtô Ngôi sao
Tổng giám đốc: Ông Kazuo Tsukahara
Xí nghiệp LD sản xuất ôtô Hòa Bình
Tổng giám đốc: Ông Trần Quang Thành
Công ty sản xuất ôtô Daihatsu Vietindo
Tổng giám đốc: Ông Kimikazu Mitsuhashi
Thanh Hải biên tập