Ông Đào Văn Hưng. Ảnh: Anh Tuấn |
- Sau khi Thủ tướng yêu cầu hoãn thực thi giá điện mới, việc tính toán lại sẽ như thế nào?
- Bộ Công nghiệp sẽ xây dựng giá còn Tổng công ty Điện lực VN (EVN) và các đơn vị khác tham gia đóng góp ý kiến. Sau đó, Bộ Công nghiệp sẽ quyết định mức giá phù hợp.
- Bộ Công nghiệp quyết định giá điện nhưng EVN là cơ quan tham mưu. Ngành điện có giải pháp gì để tìm tiếng nói chung với người tiêu dùng?
- Tinh thần chỉ đạo của ngành điện là sẽ sớm cổ phần hoá các nhà máy, để hàng nghìn cổ đông tham gia vào quản lý điện. Các cổ đông vừa là người sản xuất vừa là người tiêu thụ, như vậy sẽ có giá hợp lý. Ngành điện cũng đang khẩn trương xúc tiến thị trường điện cạnh tranh. Qua đó, các nhà máy có thể chào giá trên cơ sở thị trường. Hiện nay, có 10 nhà máy điện ngoài EVN, chiếm khoảng 20% sản lượng điện, họ cũng có tiếng nói về khung giá điện.
- Trong vài năm tới, các nhà máy ngoài EVN sẽ chiếm bao nhiêu sản lượng điện?
- Trên cở sở những dự án đã đăng ký đầu tư, đến năm 2010, có 50% số nhà máy ngoài EVN. Tuy nhiên, số nhà máy nhiều không quyết định sản lượng điện tham gia vào thị trường nhiều, còn tuỳ thuộc vào công suất của những nhà máy đó. Ngành điện đang thực hiện cổ phần hoá, thu hút nhiều cổ đông tham gia. Ví dụ, tại nhà máy thủ điện Vĩnh Sơn có 500 cổ đông bên ngoài ngành điện tham gia. Khi định giá điện thì ý kiến của thì EVN chỉ là 1 trong số 500 cổ đông.
- Nếu các nhà máy điện ngoài EVN chiếm trên 50% sản lượng điện, thay vì 20% như hiện nay thì giá có hạ xuống không?
- Việc đưa giá điện ra thị trường sẽ xảy ra 2 trường hợp, giá có thể giảm nhưng cũng có thể tăng. Không phải cứ đưa ra thị trường thì giá sẽ giảm. Giá điện khi đó sẽ phải cân đối giữa quyền lợi của người mua và người bán.
Hiện nay, người ta nói nhiều đến việc độc quyền của ngành điện, nhưng theo tôi chữ độc quyền nên hiểu theo nghĩa rộng hơn, đúng bản chất hơn. Ví dụ, trong lĩnh vực phân phối, chi phí rất cao, lợi nhuận thấp, địa bàn khó khăn nên không có ai đầu tư. Tổng công ty điện lực là doanh nghiệp nhà nước nên phải phục vụ nhân dân. Nếu là doanh nghiệp bình thường, chạy theo lợi nhuận thì sẽ không bao giờ đầu tư vào lưới điện nông thôn, vùng sâu, xa.
- Một số hồ thuỷ điện đang hoạt động cầm chừng, nguy cơ cắt điện sinh hoạt trong mùa hè này như thế nào?
- Tình trạng mức nước hạ thấp như hiện nay ở một số hồ là việc vài chục năm mới có 1 lần, nên việc giải quyết không phải dễ. Ví dụ, hồ thủy điện Trị An, Thác Mơ và Đa Nhim có lượng nước thấp chưa từng quan trắc được từ năm 1952 đến nay. Mấy ngày qua một số nơi cũng đã có những đợt mưa nhưng lượng mưa vẫn ở mức thấp. Các nhà máy thủy điện đã vận hành nhiều năm, đã có kinh nghiệm đối phó nên tình hình trước mắt có thể cầm cự được. EVN chưa đưa ra lịch cắt điện.
Việt Anh ghi