Hôm nay là ngày thảo luận đầu tiên của Quốc hội về báo cáo tình hình kinh tế 2008 và những tháng đầu năm 2009, đồng thời xem xét đề xuất của Chính phủ điều chỉnh một số mục tiêu tăng trưởng kinh tế - xã hội cả năm.
Đại biểu Quốc hội phát biểu tại hội trường hôm nay. Ảnh: TTXVN. |
Đại biểu Trần Hồng Việt (Hậu Giang) phân tích về những vấn đề kinh tế năm 2009 dựa trên kinh nghiệm thực tế khi tiếp xúc cử tri tại địa phương. Vào cùng thời điểm này năm 2008, người dân than thở rất nhiều. Nhưng năm nay, phần lớn tỏ ra ít căng thẳng hơn. Sự khác nhau cơ bản là năm trước kinh tế tăng trưởng khá, nhưng lạm phát cao. Năm nay, kinh tế có khó khăn, nhưng giá cả chỉ tăng nhẹ.
Theo ông Việt, lạm phát không nên cao hơn 1,2 lần tốc độ tăng trưởng kinh tế, tức là không quá 6% trong năm nay. “Năm nay chúng ta toàn lực chống suy giảm, không cẩn thận đến cuối năm ta lại chuyển sang toàn lực chống lạm phát”, đại biểu tỉnh Hậu Giang cảnh báo. Với yêu cầu đó, bội chi ngân sách không được vượt quá 7%.
Cho rằng các chính sách kinh tế trong thời gian qua đã linh hoạt, song theo đại biểu Phạm Thị Loan (Hà Nội) việc liên tiếp điều chỉnh các mục tiêu kinh tế cũng là biểu hiện của sự thiếu nhất quán. Tháng 5/2008, mục tiêu kinh tế chuyển từ tăng trưởng cao sang kiềm chế lạm phát ổn định vĩ mô. Đến gần cuối năm, Việt Nam chủ trương tiếp tục kiềm chế lạm phát, song song với ngăn ngừa suy giảm kinh tế. Đến nay, mục tiêu dự kiến được chuyển thành tập trung mọi nỗ lực ngăn suy giảm, duy trì tăng trưởng hợp lý, với mục tiêu GDP tăng 5%, bội chi ngân sách 8% và chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng dưới 10%.
"Cần xây dựng chính sách có tính nhất quán và lâu dài, có tầm nhìn sâu rộng, để tránh nền kinh tế đi từ thái cực này sang thái cực khác", vị đại biểu vốn là lãnh đạo của một tập đoàn kinh tế ngoài quốc doanh này lưu ý.
Đại biểu Huỳnh Văn Đáng (Bình Dương) nhấn mạnh, cần thận trọng khi nhận định kinh tế đã có dấu hiệu hồi phục, dù ông đồng tình với ý kiến kinh tế đã có chuyển biến tích cực trong thời gian qua. Cùng quan điểm, đại biểu Vi Trọng Lễ (Phú Thọ) nêu dẫn chứng, kinh tế thế giới được dự báo tiếp tục phức tạp, kinh tế trong nước phụ thuộc nhiều vào quốc tế. "Quý cuối năm sẽ phải đạt tốc độ tăng trưởng 6,8-7,4%, để đảm bảo cả năm là 5%. Tôi nghĩ mục tiêu này là khó thuyết phục, mà khả năng cả năm đạt 4-4,5%", ông Vi Trọng Lễ phát biểu.
Đại biểu Quốc hội cũng quan tâm đến hiệu quả sử dụng vốn và những hệ lụy như bội chi ngân sách, nguy cơ lạm phát khi các gói kích cầu của Việt Nam được thực hiện từ tháng 2, với tổng chi phí nâng dần từ 1 lên 6 tỷ USD, và gần đây tiến lên 8 tỷ USD, tương ứng gần 10% GDP.
Đại biểu Hà Sơn Nhin (Gia Lai) nhận xét, việc kích cầu tiêu dùng vẫn chậm và nhiều doanh nghiệp sản xuất chưa tiếp cận được vốn. Trong khi đó, những vấn đề được coi là muôn thuở, như văn bản hướng dẫn chậm và rườm rà vẫn chưa được giải quyết. Bà Phương Thị Thanh, đại diện cho Bắc Kạn, một trong những địa phương khó khăn nhất nước, cho rằng, hỗ trợ lãi suất mang tính cào bằng và chưa ưu tiên cho tỉnh nghèo.
Các ý kiến cho rằng gói kích cầu hiện nay mang tính bình quân, và chỉ mới hỗ trợ được các doanh nghiệp thông thường. "Doanh nghiệp đã mạnh lại càng mạnh. Còn những doanh nghiệp khó khăn, chưa thể tiếp cận vốn thì vẫn không thể có cơ hội", bà Phạm Thị Loan nhận xét. Cần xác định các ngành kinh tế mũi nhọn, cần được ưu đãi để phát triển. Việc đầu tư cho nông - lâm - thủy hải sản cần được chú trọng, cũng như các ngành điện, vật liệu xây dựng...
Nhiều đại biểu nhấn mạnh, gói kích cầu cần hướng về nông thôn, nơi đang có 70% dân số Việt Nam sinh sống. Đây cũng được coi là nơi "trú ngụ" của lao động trong thời khủng hoảng. Đại biểu Dương Kim Anh (Trà Vinh) khuyến nghị, nguồn vốn cần tập trung cho nông dân vay để mua sắm máy móc và cải thiện hạ tầng nông thôn, những bước cơ bản nhằm tăng thu nhập cho nông dân.
Đại biểu Trần Văn Thức (Bà Rịa - Vũng Tàu) cho rằng, nếu không được giám sát, gói kích cầu có thể trở thành "hiểm họa" bởi khoản tiền rất lớn sẽ được bơm vào nền kinh tế, gây lạm phát. Trong năm nay, Việt Nam dự kiến phát hành 64.000 tỷ đồng trái phiếu, một hình thức vay vốn từ trong dân để bù đắp các khoản đầu tư cần thiết và sử dụng cho kích cầu. Bội chi ngân sách dự kiến được nâng từ 5% lên 8%. Nhưng nếu tính cả trái phiếu, theo các đại biểu, tỷ lệ có thể lên tới 10%. Theo các đại biểu Quốc hội, bội chi ngân sách cả năm không nên vượt quá 7%.
Ngoài ra, còn có lo ngại về việc hệ số ICOR đang tăng ngày một cao tại Việt Nam. Về lý thuyết, một nước có ICOR tăng cao sẽ thu được sản lượng tăng thêm thấp từ nguồn vốn đầu tư. Trong năm 2008, hệ số này tăng lên trên 6%, trong khi tốc độ tăng GDP lại giảm từ 8,5% của năm 2007 xuống 6,18%. Theo phân tích của đại biểu Trần Hữu Trí (Tiền Giang), Việt Nam đang phải trả số tiền gấp đôi cho mỗi phần trăm tăng trưởng so với Đài Loan, một chỉ báo cho thấy hiệu quả sử dụng đồng vốn thấp hơn hẳn.
Ngọc Châu